Όχι τίποτα ριζικά πράγματα που θα δώσουν οριστικό τέλος στο σούρσιμο, αλλά περιμένουμε την τυπική ολοκλήρωση της αξιολόγησης, στο πλαίσιο που λίγο – πολύ γνωρίζουμε ότι έχει συμφωνηθεί (δηλαδή το πακέτο των μέτρων 5,4 δις και το άλλο των 3,6 δις, αν δεν τα καταφέρουμε με το πρώτο, να κρέμεται ως «κόφτης» πάνω από τους μισθούς και τις συντάξεις του δημοσίου για να περικοπούν οι δαπάνες, χωρίς όμως συγκεκριμένη δέσμευση για το χρέος) ώστε να πάρουμε τη δόση με την οποία θα πληρώσουμε κάτι χρεοστούμενα κυρίως στην ΕΚΤ και να πέσουν και μερικά έως αρκετά στην εσωτερική αγορά, αφού το κράτος θα μπορεί να πληρώσει ληξιπρόθεσμες οφειλές του σε ιδιώτες.
Παραμένουν δύο βασικές εκκρεμότητες.
Η πρώτη που αφορά τη στάση και το ρόλο του ΔΝΤ θα τη μάθουμε σύντομα.
Τη δεύτερη, που αφορά εκείνη την υποχρέωση για ετήσιο πλεόνασμα 3,5% μετά το 2018 και για πολλά - πολλά χρόνια, προκειμένου να εξυπηρετείται το χρέος όπως είναι σήμερα, θα δούμε πότε και πως θα διευθετηθεί γιατί αποκλείεται να βγει, όπως σωστά επισημαίνει ο Στουρνάρας. Φυσικά και οι δύο εκκρεμότητες συνδέονται άμεσα και άρρηκτα.
Είναι γνωστό ότι το ΔΝΤ δεν είναι ικανοποιημένο με τη φόρμουλα που έχει βρεθεί μεταξύ Ελλάδας και ευρωπαίων δανειστών. Φόρμουλα βασικά πολιτική, γιατί οι ευρωπαίοι εταίροι δεν θέλουν να ασχολούνται με τον ελληνικό μπελά το επόμενο διάστημα. Είναι φορτωμένοι με άλλα και άλλα, το πιθανό Brexit στις 23 Ιουνίου, τον Ερντογάν και τη συμφωνία για προσφυγικό, τους ακραίους λαϊκιστές, ειδικά τους ακροδεξιούς, που κερδίζουν πόντους σε όλη την Ευρώπη κλπ., οπότε δεν θέλουν να ασχολούνται και μ’ εμάς.
Άλλωστε ο Τσίπρας και οι Συρανέλ κάνουν με μεγάλες και γρήγορες απλωτές τη στροφή ώστε να ενταχθούν οριστικά και αμετάκλητα στο σύστημα, οπότε είναι πλήρως ευχαριστημένοι, γιατί ποιος άλλος θα μπορούσε να περάσει αυτά που περνάει η σημερινή κυβέρνηση, δίχως ουσιαστικά να ανοίγει μύτη; Άλλο βέβαια ότι αναγκάζεται να πάρει τόσο σκληρά μέτρα με δική του υπαιτιότητα, πρώτον γιατί πουλούσε τζάμπα νταηλίκι και γονάτιζε την οικονομία το προηγούμενο διάστημα της εξουσίας του, δεύτερον, γιατί επέλεξε την φορολόγηση των πάντων, αντί της περικοπής των δαπανών.
Ξαναγυρίζοντας όμως στο ΔΝΤ, υπάρχει το εξής πρόβλημα για το ίδιο και η ταυτόχρονη αντίφαση για τους ευρωπαίους δανειστές.
Το ΔΝΤ πολύ σωστά κρίνει ότι το ελληνικό χρέος δεν είναι βιώσιμο με τη σημερινή του μορφή και επίσης σωστά θεωρεί ότι είναι εξωπραγματική η εκτίμηση ότι η Ελλάδα θα πετυχαίνει πλεονάσματα άνω του 3,5%.
Σύμφωνα δε με το καταστατικό του, δεν μπορεί να μετέχει σε προγράμματα οικονομικής εξυγίανσης χωρών, όταν το χρέος τους κρίνεται μη βιώσιμο και ‘ήδη το έχει παρακάνει με την Ελλάδα, εξ ου και παραπονιούνται διάφορα μέλη του, όπως η Βραζιλία, αλλά και άλλες χώρες. Από την πλευρά τους οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις, με πρώτη τη Γερμανική, αλλά και πολλές άλλες που μας έχουν δανείσει, θέλουν μεν το ΔΝΤ στην εξίσωση, δηλαδή στο ελληνικό πρόγραμμα ως ελεγκτή και χρηματοδότη, αλλά δεν μπορούν με κανένα τρόπο να πάνε στα κοινοβούλιά τους και να ζητήσουν περικοπή στο ονομαστικό σύνολο του χρέους. Πολύ απλά, θα τους πάρουν με τις πέτρες, αφού πριν λίγο καιρό ζητούσαν έγκριση για να χορηγήσουν δάνειο και τώρα θα προτείνουν έγκριση για να μη πάρουν πίσω όλα τα λεφτά τους.
Το βασικό επιχείρημα των ευρωπαίων, που σκέπτονται και πολιτικά, όχι μόνο τεχνοκρατικά, είναι ότι προς το παρόν και μέχρι το 2022, η αποπληρωμή του χρέους δεν βαρύνει την Ελλάδα γιατί διανύει περίοδο χάριτος (μετά θα γίνει ασφαλώς δυσβάστακτο), άρα ας αφήσουμε τα πράγματα όπως έχουν και βλέπουμε. Απομένει λοιπόν να δούμε ποια θα είναι η αντίδραση του ΔΝΤ και αν θα βρεθεί κάποιος συμβιβασμός.
Δύσκολο, όχι εντελώς αδύνατο και δεν αποκλείεται το ΔΝΤ να παραμείνει με τη σημερινή μορφή, σαν ελεγκτής, αλλά όχι σαν δανειστής, οπότε σε αυτή την περίπτωση μπορεί να ενεργοποιηθεί η πρόταση Ρέγκλινγκ, με το ΕΜS να αγοράζει μέρος του ελληνικού χρέους προς το ΔΝΤ, που έχει και υψηλό επιτόκιο και να το εντάσσει στο σύνολο του χρέους προς το ίδιο, για να προσαρμοσθεί στα επιτόκια και στην περίοδο αποπληρωμής που ισχύει σήμερα και σε εκείνη που θα συμφωνηθεί αύριο.
Με αυτά και με εκείνα, ο Τσίπρας εξασφάλισε πολιτικό χρόνο, καθώς μετά τη δόση που πρέπει να πληρώσουμε τον Ιούλιο στην ΕΚΤ, μεγάλες πληρωμές δεν έχουμε για περισσότερο από ένα χρόνο.
Επομένως αν θα περάσει από τη Βουλή αυτά που πρέπει τώρα (το πιο δύσκολο ίσως αποδειχθεί το Ταμείο Αποκρατικοποιήσεων με τη νέα του μορφή –δύο Έλληνες, δύο ξένοι, ένας πρόεδρος κοινής αποδοχής), μετά δεν θα έχει μεγάλες προκλήσεις. Άλλωστε αποδείχθηκε ότι το ασκέρι των βουλευτών του παραμένει πιστό, αφού οι περισσότεροι ξέρουν ότι το βουλευτιλίκι τους είναι λαχείο και σε περίπτωση εκλογών κινδυνεύουν να ξαναγυρίσουν στα αζήτητα του περιθωρίου. Φυσικά, με τα μυαλά που κουβαλάνε πρωθυπουργός και υπουργοί, αποκλείεται να υπάρξει ανάπτυξη, με προσέλκυση επενδυτών (αλλά και δίχως διευθέτηση του χρέους, είναι η αλήθεια, για να ξέρουν τι τους γίνεται στο μέλλον) , όπως ελπίζουν.
Και η αλλαγή μυαλών είναι δύσκολη υπόθεση ακόμη και σήμερα που η τεχνολογία κάνει καθημερινά άλματα… Και να μην ξεχνάμε και τις περίφημες αυταπάτες! Το πιθανότερο λοιπόν είναι ότι το σούρσιμο θα συνεχιστεί.
Αγγελος Στάγκος