Βασικά περίμενα να μου το λύσει αυτός, ή να με ξεκολλήσει δείχνοντάς μου το επόμενο βήμα στη λύση του. Αντ΄ αυτού και προς μεγάλο μου εκνευρισμό, κάθε φορά, ο πατέρας μου ζητούσε να του πω τι λέει το σχετικό θεώρημα πίσω από την άσκηση. Το οποίο και συνήθως δεν μπορούσα να το πω, καθότι το κύριό μου μέλημα ήταν να λύσω την άσκηση, να τελειώνω και να είμαι τυπικά εντάξει με τις σχολικές μου υποχρεώσεις και μετά να πάω να παίξω. Και έτσι εισέπραττα κάθε φορά την ίδια αντίδραση και το ίδιο αποτέλεσμα: ο πατέρας μου έλεγε «Αν κάτι δεν μπορείς να το πεις (το θεώρημα) τότε δεν το ξέρεις. Πήγαινε ξαναδιάβασέ το και ξαναέλα» και το πρόβλημα έμενε άλυτη μέχρι να μάθω το θεώρημα.
Παρακολουθώντας τα τεκταινόμενα αναφορικά με τη Χρυσή Αυγή, φοβάμαι ότι βιαζόμαστε να λύσουμε το πρόβλημα χωρίς να έχουμε προσδιορίσει πάνω σε πιο θεώρημα βασιζόμαστε για τη λύση του. Και τελικά ίσως παράγουμε και προάγουμε το αντίθετο αποτέλεσμα. Γιατί παρά τις πρόσφατες εξελίξεις, η δημοτικότητα της Χρυσής Αυγής παραμένει σε αρκετά υψηλά επίπεδα ώστε να την καθιστά άνετα τρίτο κόμμα σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις.
Το να ξεριζώσεις μια πολιτική θέση είναι πολύ δύσκολο και συνήθως η δίωξη δεν επαρκεί. Δείτε για παράδειγμα την πρόσφατη ιστορία του Μουσουλμανικού κόμματος της Τουρκίας, το οποίο τελικά κατέληξε στην εξουσία. Μια πολιτική θέση πάντα εδρεύει πάνω σε κοινωνικές δυναμικές, όποιες και αν είναι αυτές. Και η αλλαγή τους απαιτεί πρώτα την κατανόησή τους και δεύτερον την αναίρεσή τους πρώτα σε επίπεδο ιδεολογικό: Εν Αρχή ην ο Λόγος (ή το θεώρημα, κατά τον πατέρα μου).
Τι είναι ακριβώς το πρόβλημα της Χρυσής Αυγής;
Συνοπτικά, το πρόβλημα είναι η διαφορά φάσης του εκδημοκρατισμού της Ελληνικής κοινωνίας. Σημειώνω ότι το πρόβλημα αυτό δεν το έχει μόνο η Ελληνική κοινωνία (δείτε π.χ. τις πρόσφατες εξελίξεις των Ακροδεξιών στη Γαλλία) και εξηγώ:
Η πορεία του Δυτικού Ευρωπαϊκού κόσμου προς τη Δημοκρατία (και κατ΄ επέκταση παγκόσμιου στο βαθμό που αυτή η δυναμική επεκτάθηκε σε όλη την υφήλιο μετά το Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο) είναι μια συνεχής δυναμική που ξεκινά από τη Γαλλική Επανάσταση και συνεχίζεται και επί των ημερών μας. Στην πορεία αυτή, υπήρξαν ιστορικά στάδια και φάσεις, οι οποίες θα μπορούσαν να συνοψισθούν ως ακολούθως (για μια πιο εκτενή μελέτη του θέματος παραπέμπω στο βιβλίο Σκοτεινή Ήπειρος του Μαζάουερ).
Στο πρώτο στάδιο υπάρχει μια πορεία εσωτερικών επαναστάσεων ενάντια στις προηγούμενες μοναρχίες-αυτοκρατορίες ως πολιτικά συστήματα. Βασικός ιδεολογικός μοχλός κινητοποίησης αυτών των επαναστάσεων κατά των αυτοκρατοριών είναι η εθνική απελευθέρωση. Έτσι γεννούνται όλες οι εθνικές επαναστάσεις, μαζί και η Ελληνική. Η εθνική ιδεολογία στο στάδιο αυτό υπερισχύει της πολιτικής, γι αυτό και πολλά εθνικά κράτη που δημιουργούνται παλινδρομούν μεταξύ μοναρχικών και κοινοβουλευτικών πολιτικών συστημάτων ή υβριδικών μορφών τους. Διαρκεί δε το στάδιο αυτό μέχρι το τέλος του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου, οπότε οι μοναρχίες σχεδόν όλων των βασικών αυτοκρατοριών (και πολλών μικρότερων εθνικών κρατών) αντικαθίστανται από κοινοβουλευτικά συστήματα (πλην της Ρωσίας η οποία σχεδόν αμέσως πέρασε στον Μπολσεβικισμό και της Βρετανικής μοναρχίας η οποία είχε είδη μια μορφή Κοινοβουλευτισμού και έτσι επιβίωσε).
Το δεύτερο στάδιο είναι τα χρόνια του μεσοπολέμου. Διαρκεί μέχρι το τέλος του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου και κυριαρχείται από τις «Δημοκρατίες των Εθνών». Θεμελιώνονται κοινοβουλευτικές ελευθερίες και δικαιώματα αλλά μόνο πάνω στην βάση των εθνοτήτων. Δηλαδή για να έχεις δικαιώματα πρέπει να είσαι όχι απλά πολίτης αλλά και να ανήκεις εθνολογικά στην ομάδα που κυριαρχεί.
Στο στάδιο αυτό το έλλειμμα ισχύος της πολιτικής δημοκρατικής ιδεολογίας συγκριτικά με την εθνική ιδεολογία αποκαλύπτεται. Το Έθνος είναι η ανώτατη και πιο ιερή αρχή, γιατί από αυτήν απορρέουν όλα τα δικαιώματα και η ελευθερία, προς τα έσω και προς τα έξω. Το Διεθνές Δίκαιο επίσης σταματάει εκεί: αναγνωρίζονται Εθνικά δικαιώματα ανεξαρτησίας, αλλά όχι και ατομικά δικαιώματα. Παράλληλα με πλήθος ευρωπαϊκούς διωγμούς και πογκρόμ των μειονοτήτων που μοιραία προέκυψαν σε όλες τις ευρωπαϊκές γεωγραφίες από την διάλυση των Αυτοκρατοριών, με την πολιτικοποίηση της εθνικής ιδεολογίας μέσω της γέννησης των Εθνικιστικών και των Φασιστικών κινημάτων οι δημοκρατίες πολιορκούνται εκ των έσω και τελικά σε πολλά κράτη καταρρέουν για να αντικατασταθούν από ολοκληρωτικά καθεστώτα.
Η δυναμική που προκύπτει σε συνδυασμό με τις άλυτες οικονομικές συγκυρίες και τις στρεβλώσεις των συνθηκών ειρήνης του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου μοιραία οδηγούν στον Δεύτερο Παγκόσμιο πόλεμο και το τέλος του δευτέρου σταδίου. Η ιδεολογική χρεοκοπία του Εθνικοσοσιαλιστικού συστήματος αναδεικνύεται σε όλο της το μεγαλείο μέσα από τις φρίκες του πολέμου και των μειονοτικών ολοκαυτωμάτων (εθνικών, όπως το Εβραϊκό, αλλά και κοινωνικών όπως των Γερμανών με ιδικές ανάγκες, ψυχασθενών, ομοφυλοφίλων κλπ.).
Η πτώση των Εθνικιστικών πολιτικών συστημάτων δεν επιφέρει μόνο μια αλλαγή σε πρακτικό πολιτικό επίπεδο αλλά και ιδεολογικό. Η ιδέα του Έθνους ως ανώτατη αρχή που αποτελούσε την ιδεολογική βάση αυτών των πολιτικών συστημάτων καταρρέει μαζί τους. Στο ιδεολογικό κενό που προκύπτει η Δημοκρατία όχι μόνο επανέρχεται αλλά και ταυτόχρονα εξελίσσεται ιδεολογικά και περνάει στην επόμενη φάση κάνοντας την ουσιώδη μετάβαση από το Έθνος στο Άτομο. Η Δημοκρατία δεν προασπίζει απλά τα δικαιώματα μιας εθνολογικής μονάδας αλλά ενός Ατόμου ανεξαρτήτου εθνικότητας. Ο δε προσδιορισμός του Ατόμου ως Πολίτη αποτελεί μια διαβάθμιση σε επίπεδο δικαιωμάτων (π.χ. μόνο οι πολίτες έχουν δικαίωμα ψήφου και εκλογής σε πολιτικά αξιώματα), εδραιώνεται όμως και αυτός ιδεολογικά πάνω στην ιδέα του Ατόμου και όχι αντίστροφα. Σε επίπεδο Διεθνούς Δικαίου τα Ατομικά Δικαιώματα εδραιώνονται και παίρνουν κυρίαρχη θέση στην παγκόσμια πολιτική ιδεολογία, ηθική και νομολογία (η διεθνής δίωξη π.χ. των υπευθύνων για τις κατά καιρούς γενοκτονίες ανά τον κόσμο είναι αποτέλεσμα αυτής της εξέλιξης).
Καλώς ήλθατε στο παρών. Αυτή είναι η εποχή που ζούμε τώρα, τουλάχιστον στο επίπεδο της πολιτικής εξέλιξης του «Δυτικού» πολιτισμού (αν και ο όρος ίσως δεν είναι πια τόσο δόκιμος γιατί οι διαδικασίες είναι πια παγκόσμιες). Και όταν λέω ζούμε, εννοώ ότι συνεχίζουμε – σαν Δύση, αλλά και όχι μόνο- την προσπάθεια για την διείσδυση, επικράτηση και πραγμάτωση αυτής της ιδεολογίας: της Δημοκρατίας του Ατόμου και όχι των Εθνοτήτων. Αυτό το ιστορικό στάδιο είναι ακόμη νωπό και οι αντιδραστικές δυνάμεις που εναντιώνονται στην ιδεολογία του δεν έχουν ακόμα εκλείψει σε πολλά μέρη, ακόμα και μέσα στα Δυτικά κράτη.
Σε αυτόν τον κόσμο που πρεσβεύει η διεθνής δημοκρατική ιδεολογία της εποχής μας ο Πακιστανός κάτοικος της Ελλάδας που έχει πολιτοποιηθεί και έχει Ελληνικό διαβατήριο έχει ΑΚΡΙΒΩΣ ΤΑ ΙΔΙΑ δικαιώματα που και ο Έλληνας πολίτης Ελληνικής ιθαγένειας, ο νόμιμος Πακιστανός κάτοικος της Ελλάδας έχει επίσης δικαιώματα που προστατεύονται από την Ελληνική πολιτεία (δεν έχει δικαίωμα ψήφου αλλά έχει δικαιώματα εργασίας, περιουσίας, ασφάλειας κλπ.) και ο παράνομος Πακιστανός μετανάστης έχει επίσης δικαιώματα (π.χ. ασφάλειας) που προστατεύονται από την Ελληνική πολιτεία και θεσμοθετούνται και σε επίπεδο Διεθνούς Δικαίου.
Το εύλογο ερώτημα λοιπόν είναι που ακριβώς τοποθετείται η Ελληνική κοινωνία στον παραπάνω άξονα δημοκρατικής εξέλιξης;
Όταν η Δύση με την λήξη του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου εδραίωνε παγκόσμια την Δημοκρατία του Ατόμου, η Ελλάδα άνοιγε πληγές για δεκαετίες με έναν εμφύλιο. Η Ελληνική κοινωνία μέχρι το 1975 πάλευε να στεριώσει εσωτερικά μια εθνική δημοκρατία που να χωράει όλο το πολιτικό φάσμα, με νόμιμο και κοινοβουλευτικά εκπροσωπούμενο κομμουνιστικό κόμμα, κάτι που οι Γάλλοι και οι Ιταλοί παρά τον φασισμό του Μουσολίνι είχαν αμέσως με την λήξει του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου.
Στα σχεδόν διακόσια χρόνια σύγχρονης ιστορίας μας τα πιο πολλά τα έχουμε περάσει σε εθνικοαπελευθερωτικές προσπάθειες παρά σε πολιτικά χαρακώματα υπέρ του κοινοβουλευτισμού. Στο πολιτικό μας DNA το εθνικό χρωματόσωμα ήταν σίγουρα πολύ πιο ισχυρό από το δημοκρατικό-κοινοβουλευτικό και μας μορφοποιούσε. Και ίσως να είναι ακόμα. Όταν ο κ. Κασιδιάρης φωνάζει στα τηλεοπτικά κανάλια ότι η ΧΑ δεν είναι Νεοναζιστές αλλά Εθνικιστές, ξέρει πολύ καλά τι λέει και καλά θα κάνετε να τον ακούσετε. Σήμερα, μετά από 200 χρόνια εθνικής ύπαρξης και σχεδόν 40 χρόνια κοινοβουλευτικής δημοκρατίας, η Δημοκρατία του Έθνους που προπαγανδίζει ο εκπρόσωπος της Χρυσής Αυγής έχει απήχηση γιατί είναι καθρέφτης που αντανακλά καλά την Ιστορική και πολιτική μας εξέλιξη. Το «Ζήτω το Έθνος!» ακόμα ηχεί στα αυτιά μου από τα χρόνια της μαθητικής μου θητείας και σίγουρα δεν είμαι ο μόνος. Δεν θυμάμαι ποτέ να ήχησε το «Ζήτω η Δημοκρατία!» ή «Ζήτω το Άτομο!».
Το πρόβλημα της Χρυσής Αυγής είναι το πρόβλημα της επιλογής της Ελληνικής κοινωνίας αν θα κάνει το άλμα από τη Δημοκρατία του Έθνους στην Δημοκρατία του Ατόμου, κλείνοντας τη διαφορά φάσης στην πορεία εκδημοκρατισμού της.
Και το μεγαλύτερο λάθος της Πολιτείας θα είναι να θεωρήσει ότι η Ελληνική κοινωνία έχει κάνει αυτή τη μετάβαση. Δεν την έχει. Θα την κάνει όταν ο κόσμος θα ξεσηκωθεί στον ξυλοδαρμό και τον θάνατο ενός αλλοδαπού πολίτη-μετανάστη όπως ξεσηκώθηκε στο θάνατο ενός Έλληνα.