Η διακοπή των διαπραγματεύσεων και η προκήρυξη του δημοψηφίσματος υπήρξαν, κατά τη γνώμη μου, εγκληματικό σφάλμα (εκτός αν εντάσσονται σε συνειδητό ανομολόγητο σχέδιο εξόδου από το ευρώ, οπότε είναι … έγκλημα) γιατί οι καταστρεπτικές συνέπειες τους ήταν απόλυτα προβλέψιμες. Ακόμη και αν για την «οικονομία της συζήτησης» δεχθεί κανείς τις αιτιάσεις Τσίπρα ότι η στάση του Eurogroup το περασμένο Σάββατο ήταν αντιευρωπαϊκή (αιτιάσεις αστήρικτες, αφού εκείνοι εφαρμόζουν τους κείμενους κανονισμούς τους), τίποτε δεν αλλάζει στα παραπάνω: και υπό αυτήν την εκδοχή, η στάση των «άλλων» (σημειώστε: όλων των άλλων) εξακολουθούσε να είναι προβλέψιμη. Και αυτό ενισχύει δυστυχώς την υποψία μήπως η κυβερνητική απόφαση δεν προήλθε από βαριά αμέλεια, αλλ’ ίσως από ενδεχόμενο δόλο.
Το εξίσου, αν όχι περισσότερο απαράδεκτο είναι ότι οι υπεύθυνοι των παραπάνω, όχι μόνο επιρρίπτουν την αποκλειστική ευθύνη στους ξένους, αλλά επιφυλάσσουν την εθνική και πατριωτική αξιοπρέπεια μόνο στους εαυτούς τους και όσους τους ακολουθούν τυφλά. Για σταλινικούς, κρυπτοφασίστες και άλλους του είδους δεν είναι παράξενο. Ποτέ τα καθεστώτα αυτά (ρωτήστε και τους Ανατολικοευρωπαίους) δεν είχαν ανοχή στην ελευθερία του λόγου και τον σεβασμό της αντίθετης γνώμης. Όμως η ελληνική αριστερά, που υπέστη επί χρόνια διώξεις και έζησε με φυλακίσεις και εξορίες την αθλιότητα των «εγκλημάτων γνώμης», είναι τουλάχιστον κατάπτυστο να εκδηλώνει αυταρχικό dna προδίδοντας τις ελευθερίες για τις οποίες επί χρόνια είχε αγωνιστεί.
Αξιοπρεπείς είμαστε όλοι και όχι μόνο (ούτε κυρίως) οι οπαδοί του Τσίπρα, της Κων/λου και του Καμμένου. Κανείς μας δεν είναι ήρεμος με ό,τι έχει συμβεί στη χώρα μας τα τελευταία χρόνια, κανείς δεν επιθυμεί κι άλλους φόρους, κι άλλη ύφεση, κι άλλες περικοπές. Οι έλκοντες συμφέροντα από την ύφεση είναι λίγοι - και μάλλον πολύ λιγότεροι απ΄ όσους προσδοκούν να κάνουν ταμείο με τη δραχμή. Οι υπόλοιποι είμαστε εξίσου συγχυσμένοι και οργισμένοι με τις αστοχίες των κυβερνήσεών μας και τις υπερβολικές αξιώσεις των δανειστών μας.
Η σύνεση, όμως, επιβάλλει να εξετάζει κανείς ποιες είναι οι ρεαλιστικές δυνατότητες και να συνειδητοποιεί ότι, όποτε μια χώρα (ή ένας άνθρωπος) περιάγεται σε δεινή θέση, επιλέγει το βέλτιστο εφικτό – όχι την αυτοχειρία στο βωμό εξωπραγματικών επιδιώξεων. Ο πρωθυπουργός επανέλαβε, βέβαια, τα γνωστά υπερήφανα ότι οι Έλληνες πολεμάμε όταν μας κηρύσσουν πόλεμο. Η παρομοίωση, όμως, των μνημονιακών συμβάσεων με πόλεμο είναι εντελώς άτοπη. Γιατί μπορούμε να διαχειριστούμε μία κατανομή γνωστών οικονομικών θυσιών. Ενώ δεν ξέρουμε αν μπορούμε να διαχειριστούμε τις άγνωστες επιπτώσεις από την καθολική αποτελμάτωση της οικονομίας, την απώλεια των αποταμιεύσεών μας, την κατάρρευση της αγοραστικής δύναμης του νομίσματός μας, τη γεωπολιτική απομόνωση από την Ευρώπη, την αποξένωση από τους δημοκρατικούς θεσμούς της, την πιθανή κατάργηση της ελεύθερης διακίνησης στην Ε.Ε.
Ήδη τις τελευταίες μέρες ζούμε το πρώτο σκέλος του εφιάλτη αυτού. Για ποιο λόγο; Για να κοκορευόμαστε ότι είμαστε εθνικά υπερήφανοι ή για να υπηρετήσουμε εν αγνοία μας τα νεοσταλινικά όνειρα όσων θέλουν κρατικές τις τράπεζες και τις βιομηχανίες και τον λαό υπάκουο εν πενία στην «καλοπροαίρετη» σοσιαλιστική κρατική εξουσία, το ύφος της οποίας βλέπουμε ήδη σε ορισμένους επιφανείς του «καθεστώτος»; Ξεχνάμε ότι η δημοκρατική αριστερά ήταν εκείνη που σάρκαζε τη μεταβολή της δικτατορίας του προλεταριάτου σε δικτατορία επί του προλεταριάτου;
Πολλοί στην Ελλάδα δεν ξέρουν να διαλέγονται – και κάποιοι δεν θέλουν.
Πρέπει να προσπαθήσουμε να μάθουμε τους πρώτους να συζητούν. Και να αντιληφθούν ότι οι εύηχες υποσχέσεις είναι συνήθως κενές, ότι εύκολη διέξοδος δεν υπάρχει, αλλά και ότι δεν είναι ιδιαιτέρως λογικό να ανταλλάσσεις μια μεγάλη δυσκολία με μία καταστροφή. Ότι, σε κάθε περίπτωση, η αντίθετη γνώμη δεν εδράζεται οπωσδήποτε σε άδηλα συμφέροντα ή «προδοτική» υστεροβουλία.
Όσο για τους δεύτερους, ουδείς τους πρέπει σεβασμός. Οι γκεμπελίσκοι που προσπαθούν να εκφοβίσουν πάντα διαφωνούντα πρέπει να ξεσκεπάζονται. Όποιου χρώματος μανδύα και αν φορούν.