Αυτή είναι η σημερινή “φωτογραφία” της δημοσιονομικής κατάστασης, μια φωτογραφία που δεν επιτρέπει αισιοδοξία αν δεν μαζευτεί η φοροδιαφυγή.
Η κυβέρνηση ανακοίνωσε σκληρές ποινές για τους φοροφυγάδες και αυτές εξαρτώνται από τη δυνατότητα των ελεγκτών της εφορίας να τους εντοπίσουν και από τη διάθεση τους να επιβάλουν τα πρόστιμα.
Το ερώτημα είναι γιατί η κυβέρνηση αυτή, όπως και οι προηγούμενες “παιδεύεται” να συλλάβει τη φοροδιαφυγή μέσω ελέγχων και ποινών μόνο, όταν είναι ηλίου φαεινότερον οτι αυτό που φταίει είναι το φορολογικό σύστημα.
Για να συλληφθεί η φοροδιαφυγή στην Ελλάδα, δυο τρόποι υπάρχουν:
Πρώτο και σημαντικότερο η κατάργηση των μετρητών. Αν δεν κυκλοφορούν μετρητά δεν μπορεί κανείς να πληρώσει ή να εισπράξει “μαύρα”.
Δεύτερον να μπούν αντικειμενικά κριτήρια φορολόγησης στους ελεύθερους επαγγελματίες.
Ας δούμε το πρώτο. Τη στιγμή αυτή ο καθένας μπορεί να σηκώνει από την τράπεζα 420 Ευρώ την εβδομάδα ή 1680 Ευρώ το μήνα σε μετρητά. Το ζευγάρι μπορεί να σηκώνει 3.360 Ευρώ το μήνα. Με λίγα λόγια, οι Έλληνες μπορούν ακόμη και υπό τους περιορισμούς των αναλήψεων μετρητών που ήρθαν μαζί με τα capital controls να σηκώνουν πολλά περισσότερα από το μέσο μηνιαίο εισόδημα σε μετρητά. Και να πληρώνουν αυτά τα ποσά με μετρητά, πράγμα που σημαίνει οτι αυτοί που πληρώνουν αποφεύγουν τον πολύ υψηλό ΦΠΑ 24% (το ένα τέταρτο του ποσού που θα πλήρωναν κανονικά) και αυτοί που εισπράττουν γλυτώνουν τον φόρο εισοδήματος (το ένα τρίτο του ποσού του φόρου που θα πλήρωναν). Ξέρω οτι ακούγεται παράδοξο, αλλά για να αντιμετωπίσουμε τη φοροδιαφυγή πρέπει να περιορίσουμε σημαντικά το όριο αναλήψεων μετρητών, πχ στα 100 Ευρώ την εβδομάδα ή και λιγότερο. Εξάλλου δεν υπάρχει συναλλαγή που δεν μπορεί να γίνει με ηλεκτρονική πληρωμή ή κάρτα μετρητών ή πιστωτική. Και δεν υπάρχει άνθρωπος που δεν μπορεί να χρησιμοποιήσει την κάρτα, αφού ακόμη και οι ηλικιωμένοι έχουν μάθει να τη χρησιμοποιούν στα ΑΤΜ.
Το δεύτερο μέτρο που θα περιόριζε τη φοροδιαφυγή στο εισόδημα είναι τα αντικειμενικά κριτήρια. Για παράδειγμα, σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία, ένα πολύ μεγάλο μέρος – η πλειοψηφία – των μελών του δικηγορικού συλλόγου δηλώνει στην εφορία ετήσιο έσοδο 10.000 Ευρώ. Οι ίδιοι οι δικηγόροι (αυτοί που δηλώνουν κανονικά τα έσοδα τους) προτείνουν την εφαρμογή ενός αντικειμενικού συστήματος που να αποτελεί τη βάση της φορολόγησης χωρίς να αντικαθιστά τους ελέγχους. Λένε δηλαδή οτι όποιος έχει άδεια ασκήσεως του δικηγορικού επαγγέλματος να μπορεί τα πρώτα 8 χρόνια από την έναρξη της δραστηριότητας του να δηλώνει ότι θέλει, αλλά από τον 8ο χρόνο και μετά να φορολογείται με ένα μίνιμουμ εισοδήματος 20.000 Ευρώ. Και εξηγούν οτι αν κάποιος δεν έχει καταφέρει μετά από 8 χρόνια άσκησης της δικηγορίας να κερδίζει 20.000 Ευρώ το χρόνο, καλύτερα να αλλάξει επάγγελμα. Αυτό το τεκμαρτό εισόδημα θα πρέπει να αυξάνεται με τα χρόνια ανά πενταετία. Τα ίδια πρέπει να ισχύουν και για γιατρούς, μηχανικούς και άλλους σπουδασμένους ελεύθερους επαγγελματίες.
Χωράει πολύ συζήτηση αυτό το ζήτημα, ίσως είναι λάθος τα νούμερα, ίσως να χριεάζονται εξαιρέσεις, οι ειδικοί τα ξέρουν καλύτερα, αλλά εδω μιλάμε για ένα σύστημα προσέγγισης από την εφορία του εισοδήματος που πρέπει να φορολογηθεί.
Το ίδιο σύστημα των αντικειμενικών κριτηρίων πρέπει να εφαρμοστεί και σε άλλους ελεύθερους επαγγελματίες, πχ στους ταξιτζήδες. Οι ταξιτζήδες υποχρεώνονται φέτος να αγοράσουν νέες ταμειακές μηχανές συνδεδεμένες με την ταρίφα. Αυτό θα τους κοστίσει τουλάχιστον 600 Ευρώ, όταν τον περασμένο Νοέμβριο είχαν πάλι υποχρεωθεί να αγοράσουν αυτές που έχουν σήμερα, αλλά διαπιστώθηκε οτι τις «πειράζουν». Οι ίδιοι γκρινιάζουν και ορισμένοι προτείνουν επάνοδο στα αντικειμενικά κριτήρια, δηλώνοντας δε οι ίδιοι οτι δεν κόβουν αποδείξεις. Ζητάνε κάποιοι από αυτούς λοιπόν, να πληρώνουν φόρο με ένα αντικειμενικό σύστημα που να ορίζει οτι πχ έχουν εισόδημα 1.000 Ευρώ το μήνα, δηλαδή 12.000 Ευρώ τον χρόνο. Λογικό ακούγεται.
Τα αντικειμενικά κριτήρια φορολόγησης τα οποία είχε εφαρμόσει ο Τσοβόλας κάποτε, είχαν αποδώσει. Και περιορίζουν σημαντικά την ανάγκη ελέγχου από τους εφοριακούς, απελευθερώνοντας τους ελεγκτές για να ψάξουν τα παραπάνω.
Αυτά τα δυο μέτρα, ο περιορισμός των μετρητών και τ αντικειμενικά κριτήρια στοςυ ελεύθερους επαγγελματίες, μπορούν να αποδώσουν σημαντικά φορολογικά έσοδα από τον πρώτο χρόνο της εφαρμογής τους και να περιορίσουν άμεσα αλλά και μακροπρόθεσμα τη φοροδιαφυγή.
Γιατί δεν εφαρμόζονται; Ο περιορισμός των μετρητών έχει πολιτικό κόστος για το κυβερνών κόμμα, ενώ τα αντικειμενικά κριτήρια για κάποιο λόγο θεωρούνται παλιομοδίτικα αφού ένα σύγχρονο κράτος έχει μηχανισμούς ελέγχου των πραγματικών εισοδημάτων. Ναι, θεωρητικά η Ελλάδα ώς σύγχρονο κράτος θα έπρπεπε να έχει, αλλά τελικά έχει φοροδιαφυγή άνω των 30 δις Ευρώ ετησίως και αναγκάζεται κάθε χρόνο να υπογράφει επαχθή μνημόνια και να τιμωρεί τους πολίτες με μείωση εισοδημάτων και αύξηση φόρων, ενώ οι φοροφυγάδες συνεχίζουν να φοροδιαφεύγουν. Μόνο αυτά τα μέτρα απντιμετωπίζουν τη φοροδιαφυγή και θα επιτρέψουν ταχύτατη μείωση των φόρων και ανάπτυξη της οικονομίας άμεσα.