Πόσα έργα της σύγχρονης ελληνικής τέχνης έχουν ως πηγή έμπνευσης την κρίση, τις κοινωνικές της επιπτώσεις και πτυχές και τις αλλαγές που έχουν συντελεστεί σε αυτήν την χώρα των ποιητών και των δημιουργών;
Τολμούμε να πούμε ότι κατ΄ουσίαν ούτε ένα σημαντικό έργο δεν έχει υπάρξει όλα αυτά τα χρόνια. Και η περίτρανη απόδειξη της έλλειψης αυτής διαπιστώνεται με θλιβερό και απογοητευτικό τρόπο στο πεδίο της μουσικής - της τέχνης που κατ' εξοχήν έχει τα μέσα για να εκφράζει, να καθρεφτίζει και να αναλύει το τι συμβαίνει με περιεκτικό, εύστοχο, σύντομο και ουσιαστικό τρόπο. Με λίγα λόγια, η εποχή περνάει στο ντούκου, δεν καταγράφεται και στο μέλλον οι αναφορές στο πεδίο της καλλιτεχνικής δημιουργίας θα είναι ανύπαρκτες. Αρα και οι συνειδήσεις ελλειμματικές.
Περιττό να θυμίσουμε τι κομμάτια έχουν γραφτεί στο παρελθόν και σε περιόδους ανάλογων κρίσεων, από τον Θεοδωράκη, τον Σαββόπουλο, τον Ξαρχάκο, τον Λ. Παπαδόπουλο, τους μεγάλους ποιητές που μελοποιήθηκαν.
Εν είδει αντιπαραβολής αξίζει να συγκρίνουμε μερικές περιπτώσεις.
Το 1966 και ενώ η Βρετανία πελαγοδρομούσε σε μία οικονομική ύφεση, με την κυβέρνηση των Εργατικών υπό τον Χάρλοντ Γουίλσον να επιβάλλει διάφορα παράλογα και ατελέσφορα φορολογικά μέτρα, οι Beatles έγραφαν και κυκλοφορούσαν τοTaxman ( https://www.youtube.com/watch?v=Oyu5sFzWLk8) . Μία από τις πλέον αντιπροσωπευτικές εκφράσεις αυτού που μας συμβαίνει και εμάς σήμερα.
Λίγους μήνες νωρίτερα οι Kinks κυκλοφορούσαν το Dead End Street ( https://www.youtube.com/watch?v=i0WPC-N3UYE) , μία πολύ πιο ελιτίστικη από καλλιτεχνικής απόψεως εκδοχή του ίδιου θέματος, αλλά εξίσου γλαφυρή και εύστοχη. Και επίκαιρη, όπως άλλωστε όλα τα σπουδαία έργα τέχνης, τα οποία είναι επίκαιρα για πάντα.
Τα 60's ήταν ούτως ή άλλως περίοδος ανακατατάξεων, κρίσεων και δραματικών αλλαγών και τα κομμάτια που αναφέρθηκαν είναι απλώς ενδεικτικά. Είχαν προηγηθεί άλλα και ακολούθησαν πολύ περισσότερα. Και αυτό αφορούσε και την Ελλάδα όπου η μουσική παραγωγή (παρ)ακολουθούσε και εξέφραζε την εποχή. Ενδεικτικά - και επειδή είναι της ίδιας χρονιάς με τα προαναφερθέντα, ο Γκάτσος έγραφε τότε και ο Ξαρχάκος μελοποιούσε αυτό το κομμάτι https://www.youtube.com/watch?v=SbMo-MRLSiU. Για λόγους οικονομίας του μέσου, αποφεύγουμε την παράθεση δεκάδων άλλων κομματικών της περιόδου που αποτελούν μέρος της σύγχρονης ιστορίας μας.
Οι αλλαγές που συντελούνται σήμερα είναι πολύ πιο δραματικές από εκείνης της εποχής. Δυστυχώς όμως, το έλλειμμα της καλλιτεχνικής απεικόνισης της περιόδου (όπως και της πολιτικής, άλλωστε.) είναι πολύ πιο δραματικό και εν τέλει, ενδεικτικό του φαύλου κύκλου στον οποίο έχουμε περιπέσει.
Για να γίνει όσο το δυνατόν πιο κατανοητό αυτό για το οποίο μιλούμε, δύο ενδεικτικά κομμάτια: ένα από τις αρχές της δεκαετίας του 1980, όταν η ευφορία ξεχείλιζε, όμως κάποιος τολμούσε να αποδώσει τα του Καίσαρος τω Καίσαρι - αν και όλοι νόμιζαν ότι μιλούσε για κάτι άλλο. Πόσοι άραγε πήραν τοις μετρητοίς τον Δήμο Μούτση το 1983 ( https://www.youtube.com/watch?v=XBqL40WPOSA) ; Σήμερα όλοι ξαφνικά ακούν το κομμάτι με άλλο αυτί και καταλαβαίνουν. «Προφανώς για όλα φταίνε οι γκόμενες, αλλά δεν είναι αυτό το θέμα μας».
Το άλλο είναι από το «σωτήριο έτος» 2010. Την χρονιά που ουσιαστικά μας έπεσε ο ουρανός στο κεφάλι. Και τα ταχύτερα αντανακλαστικά αποδείχθηκε ότι τα είχε ο Ρέμος. Τραγούδησε αυτό https://www.youtube.com/watch?v=9DaHUcspFRk, και τα επόμενα χρόνια διέπρεψε με τα πάρτι του στο Nammos. Δεν ήταν και δεν είναι λίγοι αυτοί που θεωρούν ότι «καλά τα λέει ο μεγάλος». Οπότε, τι ψάχνουμε;