Τα ξημερώματα της Παρασκευής κάποιοι κατάλαβαν τι σημαίνει αυτό, κάποιοι άλλοι δεν κατάλαβαν τίποτε αλλά πάντως στην Ευρώπη κάτι πρέπει να γίνει, κατ’ αρχάς προκειμένου να συνεχίσει να υπάρχει.
Μία υπολεπτομέρεια της εξέλιξης ήταν οι δηλώσεις του Αλ. Τσίπρα, ο οποίος ούτε λίγο ούτε πολύ εκτίμησε ότι για την απόφαση των Βρετανών φταίει η πολιτική λιτότητας, ο λόγος των τεχνοκρατών και η προσφυγική κρίση. Είναι όμως σαφές και ξεκάθαρο ότι στην Αγγλία δεν ψήφισαν για τα μνημόνια…
Παρά την δυσκαμψία και τον γιγαντισμό της Ευρώπης, κάποια αντανακλαστικά ενεργοποιήθηκαν γρήγορα. Μένει να αποδεχθεί αν θα είναι και αποτελεσματικά.
Ο πρόεδρος της Επιτροπής Ζαν Κλοντ Γιούνκερ ανακοίνωσε και ουσιαστικά απαίτησε, οι συζητήσεις και οι διαδικασίες για το «διαζύγιο» να ξεκινήσουν και να τελειώσουν γρήγορα. Οτιδήποτε άλλο θα ήταν καταστροφικό, ειδικώς αφότου ο Ντέιβιντ Κάμερον έπειτα από την ατυχή επιλογή του για το δημοψήφισμα και την πολιτική του ήττα, επιχείρησε να αφήσει ανοιχτό παράθυρο διαπραγμάτευσης και να μεταθέσει τις συζητήσεις για τον Οκτώβριο.
Ο Ντόναλντ Τουσκ, πρόεδρος του Συμβουλίου ανακοίνωσε πως παράλληλα με την σύνοδο κορυφής της ερχόμενης εβδομάδας θα συγκληθεί και η πρώτη άτυπη σύνοδος της νέας ΕΕ των 27, χωρίς την συμμετοχή της Βρετανίας.
Οι Βορειοϊρλανδοί και οι Σκοτσέζοι άρχισαν να μιλούν για απόσχιση από το Ηνωμένο Βασίλειο και οι υπουργοί Εξωτερικών των ιδρυτικών μελών της Benelux θα συνεδριάσουν για πρώτη φορά έπειτα από δεκαετίες, σε μία κίνηση έντονου συμβολισμού.
Όλες αυτές οι εξελίξεις και κινήσεις φανερώνουν και αναδεικνύουν κάτι: η Ευρώπη αυτή, η γερμανοκρατούμενη, δυσκίνητη, γραφειοκρατική και οικονομικά ανόητη, καλείται να αντεπεξέλθει στην πρόκληση της ύπαρξής της.
Και αφού οι Βρετανοί αποφάσισαν να φύγουν, πρέπει να φύγουν. Μεσοβέζικες και ήπιες λύσεις δεν υπάρχουν και δεν πρέπει να υπάρξουν. Μία διαδικασία διαπραγμάτευσης με την Βρετανία που θα διεκδικεί ειδικό status και προνόμια δεν πρέπει να γίνει. Απλούστατα, γιατί έτσι θα ακολουθήσουν καμία εικοσαριά άλλα δημοψηφίσματα όσων θα διεκδικούν κάτι αντίστοιχο.
Η κατεύθυνση για την αλλαγή της Ευρώπης είναι μία και δεν είναι αυτή που θέλει και υποτίθεται ότι διεκδικεί ο Τσίπρας ή διάφοροι άλλοι. Είναι η πολιτική ενοποίηση και η επιτάχυνση της ομοσπονδιοποίησης.
Αγνωστο αν πρόκειται να γίνει κάτι τέτοιο και πόσο μπορεί να επιταχυνθεί αυτή η διαδικασία.
Και μάλλον πολύ δύσκολο η ταχύτητα να είναι μεγάλη.
Αρκεί να αναλογιστεί κάποιος τα εξής:
Την Κυριακή στην Ισπανία διεξάγονται εκλογές με αποτέλεσμα αβέβαιο. Πιθανές εξελίξεις; μια κυβέρνηση μειοψηφίας ή ένας αριστερός συνασπισμός .
Στην Ιταλία έχει αναγγελθεί δημοψήφισμα για τη συνταγματική μεταρρύθμιση τον Οκτώβριο. Εκεί θα κριθεί και η πολιτική ισχύς του Ματέο Ρέντσι.
Την άνοιξη του 2017 διεξάγονται οι προεδρικές εκλογές στην Γαλλία όπου το Εθνικό Μέτωπο της ΛεΠεν θεωρείται ότι διεκδικεί με αξιώσεις την είσοδο στον δεύτερο γύρο.
Και το επόμενο φθινόπωρο γίνονται ομοσπονδιακές εκλογές στην Γερμανία.
Υπό αυτές τις συνθήκες, οποιαδήποτε συζήτηση σε ευρωπαϊκό επίπεδο μοιάζει με ναρκοπέδιο.
Το μόνο βέβαιο είναι ένα: με το σοκ του Brexit αυτό που προέχει ως διαδικασία δεν είναι η αλλαγή της Ευρώπης. Είναι η επιβίωσή της.