Η ΕΕ ως γνωστόν, δεν έχει όλες τις αρμοδιότητες που απαιτούνται (ευτυχώς, θα πουν, ίσως, πολλοί) για την άσκηση βίας ή την επίδειξη δύναμης στο εσωτερικό της ή ακόμη και έξω από τα σύνορά της. Αυτό συμβαίνει, διότι, τα κράτη μέλη της παραμένουν αποκλειστικά κυρίαρχα στους τομείς της άμυνας και της ασφάλειας. Η λειτουργία του κοινοβουλευτικού συστήματος και η απονομή της Δικαιοσύνης αποτελούν δυο άλλους τομείς, στους οποίους τα κράτη μέλη είναι και θα παραμείνουν, φυσικά, κυρίαρχα.
Η ΕΕ διαθέτει, ωστόσο, τα μέσα να ασκήσει πολιτική σε πολλούς τομείς, οι οποίοι έχουν ως κοινό παρονομαστή το μεγάλο πολλαπλασιαστικό όφελος που προκύπτει για όλα τα κράτη μέλη από την άσκηση κοινής τομεακής πολιτικής σε ενιαίο Ευρωπαϊκό επίπεδο. Οι τομείς αυτοί περιλαμβάνουν, ανάμεσα σε άλλους, την Εσωτερική αγορά και την Κοινή Αγροτική Πολιτική, την πολιτική Περιβάλλοντος και Κλιματικής αλλαγής, τα Διαρθρωτικά ταμεία και την πολιτική Ανταγωνισμού.
Η ενεργός σύμπραξη ανάμεσα στη Δικαιοσύνη των κρατών μελών και το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο στο Λουξεμβούργο, το οποίο αποφασίζει πάνω στη νομιμότητα των πράξεων και παραλείψεων των Θεσμών και των Οργάνων της ΕΕ αλλά και των κρατών μελών, όσον αφορά την τήρηση και εφαρμογή των κανονισμών και οδηγιών της ΕΕ, αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο του οικοδομήματος της ΕΕ.
Όταν, επομένως, υφίστανται αμφιβολίες για την ανεξαρτησία της Δικαιοσύνης ιδίως σε χώρες που επωφελούνται από τα διαρθρωτικά ταμεία, τα οποία στοχεύουν στη βελτίωση των προϋποθέσεων της ανάπτυξής τους, τότε το οικοδόμημα μπορεί να εμφανίσει τριγμούς.
Η Πολωνία, η Ρουμανία, η Ελλάδα, η Ουγγαρία και η Τσεχία είναι κατά σειρά τα κράτη μέλη με θετικό ισοζύγιο εκταμιεύσεων δηλαδή αυτά που λαμβάνουν πολύ περισσότερα χρήματα από αυτά με τα οποία συμμετέχουν στον προϋπολογισμό της ΕΕ. Με άλλα λόγια, είναι αυτά, στα οποία, με βάση την αρχή της αλληλεγγύης, κατευθύνονται και οι περισσότεροι πόροι της ΕΕ από τα διαρθρωτικά ταμεία, τα οποία απορροφούν λοιπόν σημαντικό τμήμα των χρημάτων όλων των Ευρωπαίων φορολογουμένων των κρατών της ΕΕ.
Πρόσφατα, η ΕΕ κέρδισε μία σημαντική μάχη με την Πολωνία, η κυβέρνηση της οποίας απειλούσε με περιορισμό την ανεξαρτησία και τις εξουσίες της Δικαιοσύνης στη χώρα. Η ΕΕ «προειδοποίησε» ότι θα εξέταζε την τήρηση του άρθρου 7 της συνθήκης της Λισαβόνας από την Πολωνία και πως ενδεχομένως θα την παρέπεμπε σε διαδικασία κυρώσεων, που θα μπορούσαν να φτάσουν ακόμη και στην αναστολή του δικαιώματος ψήφου των Υπουργών της χώρας στο Συμβούλιο Υπουργών. Στο τέλος όμως η Πολωνία υποχώρησε.
Το άρθρο 7 μπορεί να εφαρμοστεί, όταν δεν εφαρμόζονται οι θεμελιώδεις αξίες του άρθρου 2 της συνθήκης, δηλαδή των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, της ελευθερίας, της δημοκρατίας, των κανόνων δικαίου, της δικαιοσύνης κλπ.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα καταθέσει προσεχώς προτάσεις με στόχο την καθιέρωση κριτηρίων με βάση τα οποία θα κρίνεται η ανεξαρτησία της απονομής Δικαιοσύνης και των δικαστών των κρατών μελών. Η ιδέα είναι να εξετάζεται πλέον συστηματικά η ανεξαρτησία της απονομής της δικαιοσύνης ως προϋπόθεση για την εκταμίευση χρημάτων των διαρθρωτικών ταμείων στα κράτη μέλη.
Τα κράτη μέλη που είχε ιδίως υπόψη της η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είναι η Πολωνία και η Ουγγαρία, αλλά όχι μόνο. Αν κρίνουμε από τον τρόπο με τον οποίο η ΕΕ έχει σταδιακά βρει τον τρόπο να επηρεάζει διακριτικά πλην όμως σαφώς τις εξελίξεις ακόμη και σε μεγαλύτερα κράτη όπως η Ιταλία και η Γαλλία, όσον αφορά πχ. το δημοσιονομικό τους έλλειμμα, πρόκειται για γενικότερη τάση της ΕΕ να χρησιμοποιεί περισσότερο πλέον, όπου απαιτείται, την ήπια δύναμη ( soft power), που βρίσκεται κρυμμένη πίσω από τις πολιτικές της. Το ίδιο συμβαίνει και σε μεγαλύτερο ακόμη βαθμό με τις υποψήφιες για προσχώρηση χώρες, όπου η ΕΕ θέτει πιεστικά αλλά και πειστικά τα θέματα αυτά στις διαπραγματεύσεις (ακόμη και με χώρες που... ‘εδώ είναι Βαλκάνια...’).
Στη χώρα μας, οι καθαρές απολαβές από τα διάφορα ταμεία ξεπερνούν τα 4 δις ετησίως, αφού η συγχρηματοδότηση των έργων (όλων των έργων που βλέπετε γύρω σας) από την ΕΕ ανέρχεται στο 95%. Και αυτά τα χρήματα δεν είναι δάνεια. Είναι δωρεάν και δεν θα μας ζητηθεί ποτέ να τα επιστρέψουμε. Ας έχουμε όμως κι εμείς καλύτερα το νου μας.