Στις επόμενες παραγράφους παραθέτουμε μερικές σκέψεις επί του θέματος:
Είναι προφανές, έπειτα από έξη χρόνια συνεχούς μνημονιακής πολιτικής που έχουν επιβάλλει οι δανειστές, ότι τα μνημόνια αποτέλεσαν τη συνταγή επιβολής μέτρων περιοριστικής πολιτικής στα δημόσια οικονομικά της χώρας και χρησιμοποιήθηκαν ως το βασικό εργαλείο για την αναδιαμόρφωση του εσωτερικού οικονομικού τοπίου. Με άλλα λόγια, δεν υπήρξε μόνο προσπάθεια για αύξηση των εσόδων -κυρίως- μέσω αύξησης των φόρων, αλλά επιπλέον τα μνημόνια περιείχαν στοιχεία που απορρύθμισαν το εργασιακό τοπίο και έφεραν σε απόγνωση μεγάλο μέρος από τα χαμηλότερα εισοδηματικά στρώματα του πληθυσμού.
Το τρίτο Μνημόνιο όμως -ευτυχώς- έχει και ορισμένες "ρωγμές", που προέκυψαν ως αποτέλεσμα ανταγωνισμών που σημειώθηκαν ανάμεσα στους δανειστές και τους μεγάλους συστημικούς "παίκτες" της ευρωζώνης. Σε θεωρητικό επίπεδο λοιπόν, δίνεται κάποιο περιθώριο στη τωρινή ελληνική κυβέρνηση να επιλέξει εκείνα τα ισοδύναμα μέτρα με τα οποία θα μπορούσε να αμβλύνει, κατά το δυνατόν, τις αδικίες που έχει προκαλέσει η μέχρι σήμερα εφαρμογή των πολιτικών λιτότητας των τελευταίων έξη ετών.
Αλλά ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. Από τα μέσα της δεκαετίας του πενήντα μέχρι σήμερα (για να μην πούμε από την ίδρυση του νέου ελληνικού κράτους το 1832 μέχρι σήμερα), η Ελλάδα δεν μπόρεσε ποτέ να εκμεταλλευτεί τις περιόδους οικονομικής μεγέθυνσης για να αυξήσει τα φορολογικά της έσοδα προς σχηματισμό κάποιας μορφής αποθέματος το οποίο θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί σε δύσκολες οικονομικές περιστάσεις.
Κατά συνέπεια, σε περιόδους ύφεσης (όπως είναι και η σημερινή), η δημοσιονομική προσαρμογή είχε και εξακολουθεί να έχει εξαιρετικά μεγάλο κόστος -δηλαδή μεγάλη απώλεια ΑΕΠ και διόγκωση της ανεργίας σε ανεπίτρεπτα επίπεδα-, καθώς η αύξηση της φορολογίας αποτελούσε και εξακολουθεί να αποτελεί στις περισσότερες περιπτώσεις την "εύκολη" και "δοκιμασμένη" λύση των ελληνικών κυβερνήσεων -ανεξαρτήτως κόμματος ή ιδεολογίας- για τη δραστική μείωση των πάσης φύσεως ελλειμμάτων.
Ανέκαθεν, στο "γαλατικό" χωριό μας (διάβαζε στο πρώην βιλαέτι), τα κόμματα εξουσίας -τόσο της κεντροδεξιάς, όσο και της κεντροαριστεράς- αποκτούσαν και εξακολουθούν να αποκτούν τη χρηματοδότησή τους παραδοσιακά από τις ίδιες περίπου πηγές, πρώτο δε μέλημα όλων ήταν -και δυστυχώς μέχρι στιγμής εξακολουθεί να είναι- η εξασφάλιση των προνομίων των εισοδηματικών "ρετιρέ" της ελληνικής κοινωνίας και η προστασία του δημόσιου τομέα (όπου οι έλληνες πολιτικοί διαχρονικά εξοφλούν τα πελατειακά τους χρέη), εις βάρος των "πληβείων" του ιδιωτικού τομέα και των χαμηλόμισθων συνταξιούχων.
Γι' αυτόν ακριβώς τον λόγο άλλωστε υπάρχει τόσο λυσσώδης αντίδραση σε αρκετές από τις προτεινόμενες διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις και σχεδόν πάντα τελικά προτιμούνται -από διαδοχικές ελληνικές κυβερνήσεις- η αύξηση των φόρων και οι οριζόντιες περικοπές, κάθε φορά που το μαχαίρι των "θεσμών" φτάνει στο κόκκαλο. Επειδή λοιπόν, τώρα τελευταία, ορισμένοι πολιτικοί μας αρέσκονται σε αναφορές περί ισοδυνάμων μέτρων (τα οποία περιλαμβάνουν, όπως είναι γνωστό, φόρους αλλά και δημόσιες δαπάνες), διερωτόμαστε μήπως θα έπρεπε να εστιάσουν τη προσοχή τους περισσότερο στο σκέλος των δαπανών και λιγότερο σε εκείνο των φόρων;
Η σημερινή κυβέρνηση -όπως ακριβώς και όλες οι προηγούμενες κατά την τελευταία εξαετία των μνημονίων και της κρίσης- εξακολουθεί να ακολουθεί τη συνηθισμένη μέθοδο της δημοσιονομικής προσαρμογής μέσω της αύξησης των φόρων. Παράλληλα, έχουμε την αίσθηση ότι το οικονομικό επιτελείο της σημερινής κυβέρνησης αντιλαμβάνεται το προφανώς παράδοξο και μη δίκαιο της συγκεκριμένης πολιτικής, αλλά η δυνατότητά του να προτείνει -και να επιβάλλει- κάποια εναλλακτική πρόταση είναι σημαντικά περιορισμένη, αφού τα υπόλοιπα μέλη της κυβέρνησης δεν φαίνεται να αντιλαμβάνονται ότι ο περιορισμός των ελλειμμάτων απαιτεί ακριβή συντονισμό οικονομικών μέτρων που να στοχεύουν παράλληλα τόσο στη λογική αύξηση των φόρων (σημειώνουμε ότι η υπερφορολόγηση δεν οδηγεί πάντα στην εξασφάλιση μεγαλύτερων εισπράξεων, μπορεί μάλιστα να έχει και τα αντίθετα αποτελέσματα), όσο και στη κατάλληλα σχεδιασμένη από πλευράς οικονομικής πολιτικής μείωση των δημοσίων δαπανών.
Ενδεικτικά, για λόγους σχησματισμού καθαρής εικόνας, αναφέρουμε ότι από στοιχεία που προέρχονται από τον Οργανισμό Οικονομικής Συνεργασίας και Αναπτύξεως (ΟΟΣΑ), στη περίπτωση μιας τετραμελούς οικογένειας (έγγαμο ζευγάρι με έναν εργαζόμενο γονέα και δυο παιδιά), η Ελλάδα κατέγραψε το 2014 "πρωτιά" σε φορολογικά βάρη, δηλαδή ποσοστό 43,4% φόρων -φόρος εισοδήματος συν εισφορές εργοδοτών και εργαζομένων μείον επιδόματα- επί του μέσου εργατικού εισοδήματος, ακολουθούμενη μόνο από το Βέλγιο, με ποσοστό 40,6%.
Το αντίστοιχο ποσοστό για το σύνολο των χωρών του ΟΟΣΑ ήταν μόνο 26,9%. Αυτά βέβαια προτού επέλθει η φορολογική λαίλαπα του 2015. H εν εξελίξει φοροεπέλαση αποτελεί απλώς συνέχεια της γνωστής πρακτικής των περισσότερων ελληνικών κυβερνήσεων. Και για να αντιληφθεί κανείς καλύτερα το που βρίσκεται η Ελλάδα σήμερα, αναφέρουμε επιλεκτικά τα ακόλουθα στοιχεία:
Από το έτος 2009 και μετά, ο φορολογικός συντελεστής εισφορών των εργαζομένων -επί του μέσου εργατικού εισοδήματος- είναι ο υψηλότερος από κάθε άλλη χώρα. Το 2015 εκτιμάται σε 15,5% για εμάς έναντι 13,24% στην Ευρωπαϊκή Ένωση και 11,51% στο σύνολο του ΟΟΣΑ.
Όσον αφορά τη φορολογία με βάση την οικογενειακή κατάσταση: Σύμφωνα και πάλι με στοιχεία του ΟΟΣΑ, στην περίπτωση μιας τετραμελούς οικογένειας (έγγαμο ζευγάρι με έναν εργαζόμενο γονέα και δυο παιδιά), η Ελλάδα κατέγραψε το 2014 θλιβερή πρωτιά σε φορολογικά βάρη, πιό συγκεκριμένα ποσοστό 43,4% φόρων -φόρος εισοδήματος συν εισφορές εργοδοτών και εργαζομένων μείον επιδόματα- επί του μέσου εργατικού εισοδήματος. Το αντίστοιχο ποσοστό για το σύνολο των χωρών του ΟΟΣΑ ήταν μόνο 26,9%.
Άξιο αναφοράς είναι επίσης το γεγονός ότι μόνο στην Ελλάδα -με μόνες άλλες εξαιρέσεις τη Χιλή και το Μεξικό- η φορολόγηση της οικογένειας με δυο παιδιά ξεπερνά την φορολόγηση της οικογένειας χωρίς παιδιά. Μήπως αυτό εξηγεί -και- το μεγάλο πρόβλημα της υπογεννητικότητας που αντιμετωπίζει η χώρα μας, αφού στην πράξη το ελληνικό κράτος εκπέμπει ξεκάθαρα με τις φορολογικές πρακτικές του το μήνυμα.. "μην κάνετε παιδιά γιατί δεν σας παίρνει";
Φυσικά, όλα τα παραπάνω δεν πρέπει να προκαλούν ουδεμία έκπληξη σε κανέναν. Κι αυτό γιατί, εδώ και αρκετές δεκαετίες, διαδοχικές ελληνικές κυβερνήσεις ακολουθούν χωρίς παρεκτροπή την πολιτική αντιμετώπισης των δημοσιονομικών ελλειμμάτων μέσω της αυξημένης φορολογίας, την ίδια στιγμή κατά την οποία οι δημόσιες δαπάνες του κράτους ακολουθούν την δική τους εκτός ελέγχου πορεία, η οποία καθορίζεται αποκλειστικά και μόνο από πολιτικές διαδικασίες αλά γκρέκα. Καθώς λοιπόν, για αρκετές δεκαετίες, δεν είχαμε την πολιτική βούληση να βρούμε τα κατά περίπτωση οικονομικώς ενδεδειγμένα ισοδύναμα μέτρα, υπάρχει άραγε η ελπίδα -εκφρασμένη σε όρους πιθανοτήτων- να τα επινοήσουμε υπό τις παρούσες συνθήκες; Ας είμαστε λοιπόν ρεαλιστές, όπως μας είχε πει κάποτε με τον δικό του τρόπο κι ο Τόλης.
Kατά πάσα πιθανότητα, η αυξημένη φορολογία καθώς και οι οριζόντιες περικοπές θα κάνουν για άλλη μια φορά το "θαύμα" τους στο άμεσο μέλλον. Γιατί εδώ είναι Ελλάδα και κατά βάθος είμαστε όλοι.. ΠΑΣΟΚ. Και όπως είναι γνωστό, ο κάθε λαός έχει το "ΠΑΣΟΚ" που του αρμόζει. "Mόνο ΠΑΣΟΚ, μόνο ΠΑΣΟΚ, δεν υπάρχει τίπουτ' άλλο", όπως χαρακτηριστικά απαντά κι ο γραφικός "γέροντας" της εκπομπής που στηρίζει -και τιμά- τη μπούρδα, απ' όπου κι αν προέρχεται. Εύστοχη στο σημείο αυτό η παρατήρηση γνωστού οικονομολόγου και αναλυτή για την Ελλάδα: "Aν η Ελλάδα θέλει να παραμείνει μέλος της ευρωζώνης, πρέπει να καταστεί μια κανονική ευρωπαϊκή χώρα τόσο όσον αφορά τις πολιτικές της, όσο και τους θεσμούς της. Η επίτευξη αυτού του σκοπού θα απαιτήσει δεκαετίες και όχι μόνο χρόνια".
Υ.Γ.
- Οι εφοριακοί θα μπουκάρουν στο μέλλον στα σπίτια και στους επαγγελματικούς μας χώρους κι όταν εμείς λείπουμε; Να ξέρουμε, να αφήνουμε μερικά ευρώ με την ένδειξη "Εφορία", όπως ακριβώς αφήνουμε το εύκολο και εμφανές κατοστάρικο "για τους διαρρήκτες".
- Μη διαστρεβλώνετε τις δηλώσεις του Αλέξη: Όταν είπε.. "καλύτερα θα είμαστε Αργεντινή", προφανώς εννοούσε στο ποδόσφαιρο!
- Δεν μπορώ να θυμηθώ που ακριβώς το πήρε τ' αυτί μου, αλλά το παραθέτω αυτολεξεί: "Αγρότη ξύπνα, δεν υπάρχει ελπίδα, ξανά με τη γυναίκα σου και τέρμα η ρωσίδα".