Το νέο πλαίσιο βάζει νέες δυσκολίες στην Ελλάδα που ήδη αντιμετωπίζει τις «κόκκινες» κάρτες της ΕΕ για τα θέματα διαχείρισης απορριμμάτων και έχει σε εκκρεμότητα τον περιφερειακό σχεδιασμό.
Οι νέες οδηγίες έχουν στόχο να περιοριστεί το ποσοστό των απορριμμάτων που οδηγούνται στην υγειονομική ταφή, μία μέθοδο με αρνητικό αντίκτυπο στο περιβάλλον. Πιο συγκεκριμένα βάζουν τον πήχη των απορριμμάτων που θα πηγαίνουν σε ταφή στο 5%. Δηλαδή να υπάρξει μείωση κατά 50% στα απόβλητα που προέρχονται από τρόφιμα έως το 2030. Σήμερα τα απόβλητα τροφίμων στην ΕΕ υπολογίζεται ότι ανέρχονται σε περίπου 89 εκατομμύρια τόνους, ή 180 κιλά ανά κάτοικο ετησίως.
Τα στατιστικά στοιχεία δείχνουν ότι το 2014 το 44% του συνόλου των αστικών αποβλήτων στην ΕΕ ανακυκλώθηκαν ή κομποστοποιήθηκαν. Το 2004 το ποσοστό αυτό έφτανε μόλις το 31% ενώ ο στόχος για το 2020 προβλέπει ότι τα κράτη μέλη της ΕΕ θα πρέπει να οδηγούν το 50% τουλάχιστον των αστικών τους αποβλήτων στην ανακύκλωση ή την κομποστοποίηση.
Σύμφωνα με στοιχεία της ΕΕ το 2014, η Αυστρία, το Βέλγιο, η Δανία, η Γερμανία, η Ολλανδία και η Σουηδία δεν έστειλαν ουσιαστικά καθόλου αστικά απόβλητα σε χώρους υγειονομικής ταφής. Αντιθέτως η Κύπρος, η Κροατία, η Ελλάδα, η Λετονία και η Μάλτα εξακολουθούν να στέλνουν στους χώρους υγειονομικής ταφής περισσότερο από 75% των αστικών αποβλήτων τους.
Παρά το γεγονός ότι η διαχείριση των αποβλήτων στην ΕΕ έχει βελτιωθεί σημαντικά κατά τις τελευταίες δεκαετίες, σχεδόν το ένα τρίτο των αστικών αποβλήτων καταλήγει ακόμα σε χώρους υγειονομικής ταφής και λιγότερο από το 50% ανακυκλώνεται ή κομποστοποιείται, ενώ τα ποσοστά αυτά διαφέρουν σημαντικά μεταξύ των κρατών μελών.
Η ζήτηση για πρώτες ύλες από την παγκόσμια οικονομία αναμένεται να αυξηθεί κατά 50% μέσα στα επόμενα 15 χρόνια. Ωστόσο η άποψη στην ΕΕ είναι ότι για να αντιστραφεί αυτή η τάση, πρέπει να υιοθετηθούν μοντέλα κυκλικής ανάπτυξης τα οποίο διατηρούν τα υλικά και την αξία τους σε κυκλοφορία.
Στόχος λοιπόν είναι μέχρι το 2030, τουλάχιστον το 70% του όγκου των αστικών αποβλήτων, δηλαδή όσων προέρχεται από νοικοκυριά και μικρές επιχειρήσεις , να ανακυκλώνονται ή να ετοιμάζονται για επαναχρησιμοποίηση, δηλαδή να ελέγχονται, να καθαρίζονται ή να επισκευάζονται.
Σε ό,τι αφορά τα υλικά συσκευασίας όπως το χαρτί και το χαρτόνι, το πλαστικό, το γυαλί, το μέταλλο και το ξύλο, η πρόταση είναι για ανακύκλωση κατά 80% έως το 2030, με ενδιάμεσους στόχους ως το 2025 για κάθε υλικό.
Επιπλέον η νομοθετική πρόταση της Επιτροπής περιορίζει το μερίδιο των αστικών αποβλήτων που θα οδηγούνται σε χώρους υγειονομικής ταφής στο 10% μέχρι το 2030 αν και υπάρχουν προτάσεις για αυστηροποίηση και περαιτέρω μείωση ώστε να φθάσει το ποσοστό αυτό στο 5%, προβλέποντας ,το ενδεχόμενο παράτασης πέντε ετών, υπό ορισμένες προϋποθέσεις, για τα κράτη μέλη που οδηγούν περισσότερο από το 65% των αστικών αποβλήτων τους στους χώρους υγειονομικής ταφής .
Ο στόχος για τη μείωση των αποβλήτων τροφίμων είναι κατά 30% έως το 2025 και κατά 50% έως το 2030 σε σύγκριση με το 2013 , ενώ προτείνουν τον ίδιο στόχο και για τα θαλάσσια απόβλητα.
Στην Ελλάδα σύμφωνα με στοιχεία της Eurostat το 2013 οδηγήθηκαν στις χωματερές το 81% των αστικών αποβλήτων ενώ υπολογίζεται ότι αναλογούσαν περίπου 506 κιλά αστικών αποβλήτων ανά κάτοικο ετησίως. Αντίθετα στις χώρες της ΕΕ, το 43% των επεξεργασμένων αστικών αποβλήτων είτε ανακυκλώθηκε, είτε κομποστοποιήθηκε (28% και 15% αντιστοίχως), το 26% ενταφιάστηκε και το 31% αποτεφρώθηκε. Όμως, την ίδια χρονιά, στην Ελλάδα ανακυκλώθηκε μόνο το 16%, κομποστοποιήθηκε το 4% και ενταφιάστηκε το 81% των αστικών αποβλήτων.