Αναμφισβήτητα, ο τουρισμός και το εμπόριο διαδραματίζουν ιστορικά σημαντικό ρόλο στην ελληνική οικονομία, με τη συνεισφορά του πρώτου να ενισχύεται ιδιαίτερα το τελευταίο διάστημα. Είναι επίσης αλήθεια πως οι αφίξεις από το εξωτερικό, όπως έχουν εξελιχθεί από τις αρχές του έτους έως και τον Ιούλιο, παρουσιάζουν αύξηση κατά 16,5% συγκριτικά με πέρυσι (στοιχεία από ιστοσελίδα ΣΕΤΕ). Οι επιχειρήσεις στον κλάδο του τουρισμού εκφράζουν την ικανοποίησή τους για τη φετινή κίνηση ενώ οι αρμόδιοι φορείς εκτιμούν πως ο στόχος ρεκόρ για περισσότερους από 19 εκατ. ξένους επισκέπτες στη χώρα θα επιτευχθεί. Οι εξελίξεις αυτές οδήγησαν σε αύξηση κατά 12,6% του πλεονάσματος του ταξιδιωτικού ισοζυγίου το πρώτο εξάμηνο του 2014, έναντι του αντίστοιχου εξαμήνου για το 2013, αναφέρει η ΕΣΕΕ σε ανακοίνωσή της.
Οι εμπορικές επιχειρήσεις ιδιαίτερα στις τουριστικές περιοχές, είναι λογικό να αναδεικνύονται σε βασικούς ωφελούμενους από την ανάπτυξη του τουρισμού.Ωστόσο, οι εμπορικές τουριστικές επιχειρήσεις δεν μπόρεσαν να καρπωθούν ουσιαστικά μέρος έστω των αυξημένων εσόδων από την τουριστική δραστηριότητα για πολλούς λόγους:
- Μπορεί στην Ελλάδα να εισέρευσε μεγαλύτερος αριθμός τουριστών φέτος αλλά φαίνεται πως ανήκαν σε χαμηλότερη εισοδηματική τάξη. Σύμφωνα με στοιχεία της Τραπέζης της Ελλάδοςγια τις εξελίξεις στο Ταξιδιωτικό Ισοζύγιο Πληρωμών, την περίοδο Ιανουαρίου-Ιουνίου 2014, η μέση κατά ταξίδι δαπάνη μειώθηκεκατά 10 ευρώ ή 1,7%. Συνεπώς, η «αύξηση των ταξιδιωτικών εισπράξεων οφείλεται κυρίως στην αύξηση των αφίξεων».
- Έχουν μεταβληθεί τα πρότυπα των διακοπών με αποτέλεσμα ένα μεγάλο τμήμα των επισκεπτών να προτιμούν τη διαμονή σε καταλύματα τύπου «all inclusive», με αποτέλεσμα το τοπικό εμπόριο να μην επωφελείται ουσιαστικά.
- Τα ξένα ειδησεογραφικά πρακτορεία έχουν δημιουργήσει μία στρεβλή εικόνα για την ελληνική αγορά. Ειδικότερα, πολλοί ξένοι επισκέπτες θεωρούν πως η οικονομική κρίση θα έχει οδηγήσει τα προϊόντα στη χώρα να πωλούνται σχεδόν σε εξευτελιστικές τιμές. Αποτέλεσμα αυτής της στρεβλής εικόνας που έχει δημιουργηθεί στους τουρίστες στις χώρες προέλευσής τους είναι να απογοητεύονται όταν διαπιστώνουν πως οι τιμές δεν έχουν συρρικνωθεί όσο θα επιθυμούσαν, παρά τις μειώσεις που έχουν όντως καταγραφεί το τελευταίο ενάμιση χρόνο.
- Τέλος, ένας ιδιαίτερα σοβαρός λόγος δεν είναι άλλος από την «έλλειψη» του Έλληνα τουρίσταο οποίος είτε μείωσε τις ημέρες παραμονής του είτε δεν πήγε καθόλου διακοπές και ο οποίος αποδεικνύεται ότι είχε συμβάλλει κατά το παρελθόν στην τόνωση της ζήτησης.
Εξέλιξη του Δείκτη Κύκλου Εργασιών (ΔΚΕ) στο Λιανικό Εμπόριο
Η ανάλυση των στοιχείων για τον κύκλο εργασιών υποδηλώνει πως ενώ ο κλάδος του τουρισμού ανακάμπτει από το δεύτερο τρίμηνο του 2013, το εμπόριο εξακολουθεί να καταγράφει πτώση του τζίρου. Βέβαια, η ύφεση που σημειώνει το εμπόριο έχει επιβραδυνθεί, συγκριτικά με τα προηγούμενα τρίμηνα, και σε αυτήν την εξέλιξη σίγουρα έχει συνεισφέρει θετικά η αύξηση των αφίξεων από το εξωτερικό. Ωστόσο, δεν παύει όμως να προβληματίζει το γεγονός πως το εμπόριο δεν φαίνεται να επωφελείται ουσιαστικά από την είσοδο στη χώρα ενός σημαντικού αριθμού τουριστών/ επισκεπτών καθώς ο τζίρος συνεχίζει να υποχωρεί. Η παρατήρηση αυτή υπογραμμίζει, μεταξύ άλλων, το μέγεθος των επιπτώσεων που επέφεραν οι πολιτικές λιτότητας και συρρίκνωσης του εισοδήματος στον ημεδαπό πληθυσμό. Σίγουρα, για την εξαγωγή ασφαλέστερων συμπερασμάτων θα πρέπει να εξεταστούν τα στατιστικά δεδομένα και για ταεπόμενα τρίμηνα, μόλις αυτά καταστούν διαθέσιμα.
Εξέλιξη του ποσοστιαίων ρυθμών μεταβολής του Δείκτη Κύκλου Εργασιών
Η ενίσχυση του Δείκτη Κύκλου Εργασιών (ΔΚΕ) του Τουρισμού το β΄ τρίμηνο του 2014 σε σχέση με το αντίστοιχο τρίμηνο του προηγούμενου έτους υστερεί έναντι του α’ τριμήνου αλλά παραμένει σημαντική, όταν ο ΔΚΕ του Λιανικού υποχωρεί αδιάλειπτα. Αντίθετα στον Τουρισμό, ο τζίρος κινείται ανοδικά για πέμπτο συνεχές τρίμηνο. Οι φορείς της τουριστικής αγοράς εκτιμούν πως μέχρι το τέλος του έτους οι διεθνείς αφίξεις, συμπεριλαμβανομένης εκείνων της κρουαζιέρας, μπορεί να ανέλθουν σε 21,5 εκατ.επισκέπτες. Η επιβεβαίωση αυτής της πρόβλεψης θα σημάνει πως φέτος θα εισέλθουν στην Ελλάδαπερίπου 3,5 εκατ. περισσότεροι ξένοι επισκέπτες συγκριτικά με πέρυσι.
Η αύξηση των ξένων επισκεπτών δεν συνεπάγεται αυτομάτως και τόνωση του ελληνικού εμπορίου
Εάν οι ξένοι επισκέπτες κατανέμονταν ομοιόμορφα κατά το ημερολογιακό έτος και με την υπόθεση ότι ο μέσος χρόνος διαμονής τους στην Ελλάδα είναι 10 ημέρες, τότε ο αριθμός των καταναλωτών στη χώρα θα αυξανόταν κατά σχεδόν 100.000 άτομα κάθε ημέρασυγκριτικά με πέρυσι. Βέβαια, η τουριστική κίνηση κορυφώνεται κατά τη διάρκεια των καλοκαιρινών μηνών. Ωστόσο, όπως επεσήμανε και τεκμηρίωσε επιστημονικά η ΕΣΕΕ σε πρόσφατη έρευνά της, τα αποτελέσματα των θερινών (Ιούλιος-Αύγουστος) εκπτώσεων ήταν ιδιαίτερα απογοητευτικά, παρά τις προσδοκίες για την εξαιρετική φετινή χρονιά για τον τουρισμό, σε όρους αφίξεων. Συνεπώς, η αύξηση των ξένων επισκεπτών δεν συνεπάγεται αυτομάτως και τόνωση του ελληνικού εμπορίου, ιδιαίτερα σε μία τόσο δυσχερή μακροοικονομική και επιχειρηματική συγκυρία για τη χώρα. Αντίθετα, τα φτωχά αποτελέσματα στον κύκλο εργασιών του εμπορίου υπογραμμίζουν το μέγεθος και τη σφοδρότητα της δημοσιονομικής προσαρμογής που έπληξε νοικοκυριά και επιχειρήσεις και συνεχίσει να πιέζει την ελληνική κοινωνία.
Ενδεικτικά αναφέρουμε τις περιπτώσεις των δημοφιλέστερων τουριστικών προορισμών του φετινού καλοκαιριού.
Ο πρόεδρος της ΕΣΕΕ κ. Βασίλης Κορκίδης δήλωσε:«Τα αποτελέσματα της έρευνας αυτής ελπίζουμε να συμβάλουν στον εντοπισμό λαθών και παραλείψεων τόσο από τον κλάδο του εμπορίου όσο και από εκείνον του τουρισμού. Το ελληνικό εμπόριο θα πρέπει –εδώ εντοπίζεται και η μεγάλη συμβολή του ΕΣΕΕ στις επιχειρήσεις μέλη της- να πλησιάσει τον τουρίστα και να του προσφέρει ακόμα περισσότερο ελκυστικά προϊόντα, με έμφαση στην ελληνική παράδοση. Αλλά και ο τουρισμός θα πρέπει να καταβάλει προσπάθειες για να αναδείξει και να προβάλλει νέα πιο ποιοτικά μοντέλα τουριστικού προϊόντος, υψηλότερων προδιαγραφών, προσφέροντας ταυτόχρονα περισσότερες εναλλακτικές επιλογές επισκέψεων και αγορών».