Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εκτιμά πως ο στόχος του 1,75% του ΑΕΠ θα εκπληρωθεί, τη στιγμή που το ΔΝΤ εκτιμά ότι το πρωτογενές πλεόνασμα δεν θα υπερβεί το 1% του ΑΕΠ. Για το 2018 αναφέρεται χαρακτηριστικά: «Οι ισχυρές επιδόσεις στα έσοδα που έχουν παρατηρηθεί μέχρι τώρα, ιδιαίτερα το 2016, με τη στήριξη των συνεχιζόμενων μεταρρυθμίσεων της διαχείρισης των εσόδων, υποδηλώνει σημαντικά ανοδικά ρίσκα στις προβλέψεις, αποτελώντας καλό οιωνό για την επίτευξη του στόχου και το 2018».
Σταδιακή ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας μετά την πρώτη αξιολόγηση
Mε βάση την έκθεση, η ελληνική οικονομία αναπτύσσεται σταδιακά από την ολοκλήρωση της πρώτης αξιολόγησης του προγράμματος του ESM. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις, το πιο αισιόδοξο οικονομικό κλίμα στηρίζει την ανάκαμψη της εγχώριας ζήτησης, κάτι που αντανακλάται και στις εξελίξεις στην αγορά εργασίας. Τα δημόσια οικονομικά εμφανίζουν καλύτερες του αναμενόμενου επιδόσεις και οι γενικότερες οικονομικές προοπτικές παραμένουν θετικές, αν και υπόκεινται σε πτωτικά ρίσκα.
Σύμφωνα με την Κομισιόν, η ελληνική οικονομία αναπτύχθηκε κατά 0,8% σε τριμηνιαία βάση (1,8% σε ετήσια βάση) το γ’ τρίμηνο του 2016, σε εποχικά προσαρμοσμένους όρους, μετά από ανάπτυξη 0,4% (σε τριμηνιαία βάση) το β’ τρίμηνο του 2016. Βασικοί «οδηγοί» της ανάπτυξης ήταν η ιδιωτική κατανάλωση, οι επενδύσεις και οι εξαγωγές. Αν και μέρος των αυξήσεων αυτών εξηγείται από τα base effects (τις επιδράσεις της βάσης σύγκρισης), οι βραχυπρόθεσμοι δείκτες συνολικά δείχνουν προς θετική ανάπτυξη το 2016. Η οικονομική δραστηριότητα έχει αυξηθεί στη βιομηχανία, στον λιανικό τομέα και στον τουρισμό, ενώ οι εξαγωγές έχουν επίσης ανακτήσει την ισχύ τους μετά το σοκ του 2015.
Η ανάπτυξη του πραγματικού ΑΕΠ προβλέπεται ότι άγγιξε το 0,3% το 2016, αντανακλώντας τη βελτίωση της επιχειρηματικής και καταναλωτικής εμπιστοσύνης από την ολοκλήρωση της πρώτης αξιολόγησης του προγράμματος του ESM και την καλή πρόοδο που έχει επιτευχθεί στην εκκαθάριση των καθυστερούμενων του δημόσιου τομέα, η οποία έχει οδηγήσει σε υψηλότερη ρευστότητα στον επιχειρηματικό τομέα.
Υπό την προϋπόθεση της έγκαιρης ολοκλήρωσης της δεύτερης αξιολόγησης του προγράμματος του ESM, η ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας αναμένεται να αυξήσει ταχύτητα το 2017 με ανάπτυξη 2,7%, αμέσως μετά και ως αποτέλεσμα της βελτίωσης των χρηματοοικονομικών συνθηκών εν μέσω μιας σταδιακής χαλάρωσης των capital controls, εκτιμά η Κομισιόν. Η ιδιωτική κατανάλωση και οι επενδύσεις προβλέπεται να επιταχυνθούν και η συνεισφορά των καθαρών εξαγωγών να γίνει θετική. Το πραγματικό ΑΕΠ αναμένεται να συνεχίσει να ανακάμπτει με εύρωστο ρυθμό το 2018, με ρυθμό ανάπτυξης 3,1%.
Η εγχώρια ζήτηση θα εξακολουθήσει να αποτελεί τη ραχοκοκαλιά της οικονομικής ανάπτυξης
Η ιδιωτική κατανάλωση αναμένεται να παραμείνει ο βασικός μοχλός ανάπτυξης, υποστηριζόμενη από τις διαρκείς βελτιώσεις στην απασχόληση και τις υψηλότερες αυξήσεις των ονομαστικών μισθών. Ωστόσο, κατά το τρέχον και το επόμενο έτος, ο ρυθμός αύξησης της ιδιωτικής κατανάλωσης αναμένεται να επιβραδυνθεί, καθώς η άνοδος του πληθωρισμού θα περιορίσει την αύξηση της αγοραστικής δύναμης των νοικοκυριών.
Οι επενδύσεις αναμένεται να εξακολουθήσουν να αυξάνονται, αλλά με συγκρατημένο βαθμό, χάρη σε μια σειρά παραγόντων, όπως το πολύ χαμηλό κόστος χρηματοδότησης και η ενίσχυση της παγκόσμιας οικονομικής δραστηριότητας. Τα έργα που χρηματοδοτούνται στο πλαίσιο του Επενδυτικού Σχεδίου για την Ευρώπη θα πρέπει να υποστηρίζουν ολοένα και περισσότερο τις ιδιωτικές και δημόσιες επενδύσεις, καθώς εισέρχονται στο στάδιο της υλοποίησης. Συνολικά, οι επενδύσεις στη ζώνη του ευρώ προβλέπεται να αυξηθούν κατά 2,9% φέτος και κατά 3,4% το 2018 (2,9% και 3,1% στην ΕΕ), δηλαδή κατά 8,2% από την έναρξη της ανάκαμψης στις αρχές του 2013. Ωστόσο, το μερίδιο των επενδύσεων στο ΑΕΠ παραμένει χαμηλότερο από αυτό που ήταν στις αρχές του 2000 (20% το 2016 σε σύγκριση με 22% το διάστημα 2000-2005). Η συνεχιζόμενη επενδυτική υποτονικότητα δημιουργεί αμφιβολίες όσον αφορά τον βιώσιμο χαρακτήρα της ανάκαμψης και την αναπτυξιακή δυναμική της οικονομίας.
Βελτιωμένη η αγορά εργασίας
Βελτίωση καταγράφεται και στην αγορά εργασίας τα δύο τελευταία χρόνια, σύμφωνα με την έκθεση της Κομισιόν. Η απασχόληση κατέγραψε αύξηση κατά 2,4% κατά μέσο όρο τους πρώτους 10 μήνες του 2016 και προβλέπεται να αναπτυχθεί με ένα σταθερό μέσο ρυθμό 2,2% μέχρι το 2018. Η ανεργία υποχώρησε στο 23,4% το 2016, έναντι του ετήσιου μέσου όρου του 24,9% το 2015. Η ανεργία αναμένεται να μειωθεί σταθερά κατά την προβλεπόμενη περίοδο, στηριζόμενη από την επίπτωση των μεταρρυθμίσεων της αγοράς εργασίας που στηρίζουν τις ευέλικτες μορφές απασχόλησης και του ορισμού των μισθών.
Αρνητική παρέμεινε το 2016 η συνεισφορά των καθαρών εξαγωγών στην ανάπτυξη αφού οι εισαγωγές αυξήθηκαν ταχύτερα από τις εξαγωγές εν μέσω υψηλότερης εγχώριας ζήτησης. Για τη συνέχεια, οι καθαρές εξαγωγές αναμένεται να γίνουν θετικές, καθώς η βελτιωμένη ανταγωνιστικότητα και οι υψηλότερες επενδύσεις στον τομέα των εμπορεύσιμων αγαθών δίνουν ώθηση στις εξαγωγές.
Η μείωση του επιπέδου τιμών σταμάτησε το 2016 λόγω της υψηλότερης έμμεσης φορολογίας και των αυξανόμενων τιμών του πετρελαίου. Οι παράγοντες αυτοί αναμένεται επίσης να στηρίξουν μια μέτρια ανάκαμψη του πληθωρισμού το 2017 και 2018, μαζί με την ενίσχυση της εγχώριας ζήτησης. Κατά την προβλεπόμενη περίοδο, οι μισθοί αναμένεται να αυξηθούν μαζί με την ανάκαμψη της εργατικής παραγωγικότητας.
Λαμβάνοντας υπόψη τα μέτρα που έχουν υιοθετηθεί (ιδιαίτερα τον φόρο εισοδήματος φυσικών προσώπων και τις συνταξιοδοτικές μεταρρυθμίσεις), και τον προϋπολογισμό του 2017, η Ελλάδα προβλέπεται να επιτύχει τον στόχο του προγράμματος του ESM για πρωτογενές ισοζύγιο 1,75% του ΑΕΠ το 2017, ακόμα και μετά την έναρξη του προγράμματος του Εγγυημένου Κατώτατου Μισθού, σύμφωνα με την Κομισιόν.
Ο Βάλντις Ντομπρόβσκις, Αντιπρόεδρος της Επιτροπής αρμόδιος για το Ευρώ και τον Κοινωνικό Διάλογο, καθώς και για τη Χρηματοπιστωτική Σταθερότητα, τις Χρηματοπιστωτικές Υπηρεσίες και την Ένωση Κεφαλαιαγορών, δήλωσε: «Η οικονομική ανάκαμψη της Ευρώπης συνεχίζεται για πέμπτη συνεχή χρονιά. Σε αυτούς όμως τους αβέβαιους καιρούς, είναι σημαντικό να παραμείνουν οι ευρωπαϊκές οικονομίες ανταγωνιστικές και ικανές να προσαρμόζονται στις μεταβαλλόμενες συνθήκες. Για τον σκοπό αυτό, απαιτείται συνεχής προσπάθεια για διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις. Είναι επίσης ανάγκη να εστιάσουμε στην ανάπτυξη χωρίς αποκλεισμούς, διασφαλίζοντας ότι η ανάκαμψη θα γίνει αισθητή από όλους. Με τον πληθωρισμό να αυξάνει σε σχέση με τα προηγούμενα χαμηλά επίπεδα, δεν μπορούμε να αναμένουμε τα σημερινά νομισματικά μέτρα τόνωσης της οικονομίας να διαρκέσουν για πάντα. Συνεπώς, οι χώρες με υψηλά επίπεδα ελλείμματος και χρέους πρέπει να συνεχίσουν τις προσπάθειες για να τα μειώσουν, ώστε να γίνουν πιο ανθεκτικές στους οικονομικούς κλυδωνισμούς.»
Ο Πιερ Μοσκοβισί, Επίτροπος Οικονομικών και Δημοσιονομικών Υποθέσεων, Φορολογίας και Τελωνείων, δήλωσε σχετικά:«Η ευρωπαϊκή οικονομία αποδείχθηκε ανθεκτική στους πολυάριθμους κλυδωνισμούς που αντιμετώπισε τον προηγούμενο χρόνο. Η ανάπτυξη συνεχίζεται, ενώ η ανεργία και τα ελλείμματα ακολουθούν πτωτική πορεία. Ωστόσο, με την αβεβαιότητα σε τόσο υψηλά επίπεδα, είναι σημαντικότερο από ποτέ να χρησιμοποιήσουμε όλα τα εργαλεία πολιτικής για να στηρίξουμε την ανάπτυξη. Πάνω απ΄όλα πρέπει να διασφαλίσουμε ότι τα οφέλη της ανάπτυξης γίνονται αισθητά σε όλες τις περιοχές της ζώνης του ευρώ και σε όλα τα τμήματα της κοινωνίας.