Υπενθυμίζεται ότι η Scope είχε δώσει στη χώρα την επενδυτική βαθμίδα τον Αύγουστο του 2023, αναβαθμίζοντας το αξιόχρεο σε BBB- και τις προοπτικές (outlook) σε σταθερές από θετικές προηγουμένως. Είχε προηγηθεί η ιαπωνική R&I που ήταν ο πρώτος οίκος αξιολόγησης, ο οποίος «ανέβασε» την Ελλάδα στο investment grade. Αμφότεροι εκείνη την περίοδο λογίζονταν ως μη πιστοποιημένοι οίκοι αξιολόγησης από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, με την Scope να γίνει αποδεκτή από την ΕΚΤ λίγους μήνες αργότερα και συγκεκριμένα το Νοέμβριο.

Ακολούθησε ένα κρεσέντο αναβαθμίσεων από ήδη πιστοποιημένους οίκους αξιολόγησης, με την DBRS, την Standard and Poor’s και την Fitch να ανοίγουν την «πόρτα» σε θεσμικούς επενδυτές ώστε να αγοράσουν ελληνικά ομόλογα, αυξάνοντας την είσοδο κεφαλαίων και περιορίζοντας το κόστος δανεισμού ελληνικού δημοσίου και επιχειρήσεων. Μάλιστα, μετά την αναβάθμιση της Fitch δόθηκε η δυνατότητα στα ελληνικά κρατικά ομόλογα να ενταχθούν σε διεθνείς δείκτες, όπως ο Bloomberg Barclays και ο iBoxx.

Πλέον αναμένεται η ετυμηγορία της Moody’s, ούσα η μοναδική που δεν έχει δώσει στην Ελλάδα την επενδυτική βαθμίδα. Ο αμερικανικός οίκος αξιολόγησης προχώρησε πέρυσι σε διπλή αναβάθμιση της πιστοληπτικής ικανότητας της Ελλάδας στο Ba1 από Ba3, που διατηρούσε από το 2020. Με το συγκεκριμένο… double upgrade τοποθετεί τη χώρα ένα «σκαλοπάτι» μακριά από την επενδυτική βαθμίδα. Μετά την αναβάθμιση από όλους τους υπόλοιπους οίκους αξιολόγησης, θεωρείται πιθανό η Moody’s να κλείσει τον κύκλο του investment grade εντός του τρέχοντος έτους, αν και λογίζεται ως ο πιο δύσκολος οίκος όσον αφορά το επόμενο αυτό «βήμα».

Στόχος οι νέες αναβαθμίσεις

Το οικονομικό επιτελείο προσβλέπει σε νέες αναβαθμίσεις το 2024, προκειμένου να δημιουργηθούν οι προοπτικές για περαιτέρω μείωση του χρέους. Με την επενδυτική βαθμίδα, το ελληνικό δημόσιο δύναται να εξυπηρετήσει τις δανειακές του υποχρεώσεις αντλώντας ρευστότητα από την αγορά ομολόγων με πιο ευνοϊκούς όρους, εξασφαλίζοντας νέο δανεισμό με χαμηλότερο επιτόκιο.

Σύμφωνα με τον προγραμματισμό του Οργανισμού Διαχείρισης Δημοσίου Χρέους (ΟΔΔΗΧ) για το 2024, αναμένεται η πρόωρη αποπληρωμή χρέους περίπου 12 δισ. ευρώ με άντληση 10 δισ. ευρώ μέσω της έκδοσης νέων ομολόγων, που εκτιμάται ότι θα μειώσουν την εξάρτηση της Ελλάδας από τα έντοκα κρατικά ομόλογα κατά περίπου 2 δισ. ευρώ. Ο στόχος γίνεται πιο εφικτός από τη στιγμή που η «δεξαμενή» στις ανεπτυγμένες αγορές «αγγίζει» τα 52 τρισ. δολάρια έναντι μόλις 6,3 τρισ. δολαρίων στις -προ επενδυτικής βαθμίδας- αναδυόμενες αγορές, καθώς δημιουργείται μία νέα γενιά επενδυτών στους ελληνικούς τίτλους.

Ήδη η επιρροή των μέχρι τώρα αναβαθμίσεων έχει αποτυπωθεί στην αγορά ομολόγων με την κάθετη πτώση των αποδόσεων, την στιγμή που οι δημοσιονομικοί τριγμοί στη Γερμανία έχουν φέρει σε αντίθετη πορεία τα ομόλογα της μεγαλύτερης ευρωπαϊκής οικονομίας. Σε αυτό το πλαίσιο, το spread μεταξύ ελληνικών και γερμανικών ομολόγων έχει υποχωρήσει κάτω από τις 100 μονάδες, γεγονός που δείχνει το ενδιαφέρον των αγορών για το χρέος της Ελλάδας. Η περαιτέρω αναβάθμιση των ελληνικών ομολόγων θα δημιουργήσει επίσης ένα «μαξιλαράκι» ασφαλείας, χτίζοντας απόσταση από την κατηγορία junk που βρισκόντουσαν μέχρι πέρυσι. Επιπλέον, θα βελτιωθούν οι όροι δανεισμού και θα αυξηθούν οι ροές χρήματος στην εγχώρια οικονομία.

Σε κάθε περίπτωση, οι νέες αναβαθμίσεις σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα από την απόκτηση του investment grade αποτελούν δύσκολο εγχείρημα και απαιτούν μεγαλύτερη από την υπάρχουσα δημοσιονομική πειθαρχία. «Σύμμαχος» στην προσπάθεια ανόδου μπορούν να αποδειχθούν η πολιτική σταθερότητα, η εστίαση στις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις, καθώς και η θετικότερη από τον μέσο όρο της ευρωζώνης πορεία της ελληνικής οικονομίας.

Η αξιολόγηση της Scope

Στάση αναμονής κράτησε η Scope Ratings στο report της περασμένης εβδομάδας, με την επόμενη έκθεση του γερμανικού οίκου να είναι προγραμματισμένη για τις 12 Ιουλίου. Όπως αναφέρει, το σταθερό outlook της Ελλάδας αντανακλά στην άποψη ότι οι κίνδυνοι παραμένουν ισορροπημένοι. Στα συν η Scope θέτει την πολιτική σταθερότητα, την προώθηση των μεταρρυθμίσεων, τη στήριξη από τους ευρωπαϊκούς μηχανισμούς, την ισχυροποίηση του εγχώριου τραπεζικού συστήματος και την ευνοϊκή διάρθρωση του υψηλού δημοσίου χρέους.

Ωστόσο, υπάρχουν και ορισμένα «σύννεφα» όπως το σταθερά υψηλό δημόσιο χρέος, το οποίο αντιπροσωπεύει μια μακροπρόθεσμη ευπάθεια στις επανεκτιμήσεις του κρατικού κινδύνου στις χρηματοπιστωτικές αγορές, ενώ η σταδιακή αποδυνάμωση της ευνοϊκής διάρθρωσης του χρέους της Ελλάδας ενδέχεται να αποτελέσει πρόκληση μεσοπρόθεσμα. Στα πλην συμπεριλαμβάνονται οι αδυναμίες του τραπεζικού τομέα που παραμένουν, καθώς και διαρθρωτικές-οικονομικές αδυναμίες, όπως το μέτριο μεσοπρόθεσμο αναπτυξιακό δυναμικό, η υψηλή ανεργία, ο αδύναμος εξωτερικός τομέας και οι μακροπρόθεσμες περιβαλλοντικές προκλήσεις.

Μετά την Scope Ratings, τα επόμενα ραντεβού της ελληνικής οικονομίας με τους οίκους αξιολόγησης έχουν ως εξής:

• DBRS – 8 Μαρτίου
• MOODY’S – 15 Μαρτίου
• S&P – 19 Απριλίου
• FITCH – 31 Μαΐου
• SCOPE – 12 Ιουλίου
• DBRS – 6 Σεπτεμβρίου
• MOODY’S – 13 Σεπτεμβρίου
• S&P – 18 Οκτωβρίου
• FITCH – 22 Νοεμβρίου
• SCOPE – 6 Δεκεμβρίου

Αριστοτέλης Παππάς