Σημειώνεται ότι η Moody’s είναι ο μοναδικός οίκος ανάμεσα στους Big 4 (Standard and Poor’s, DBRS και Fitch), που δεν έχει αποδώσει στο ελληνικό αξιόχρεο την επενδυτική βαθμίδα, αξιολογώντας τα εγχώρια κρατικά ομόλογα ακόμα σε κατηγορία junk. Επόμενη ευκαιρία για αναβάθμιση θα δοθεί τον ερχόμενο Σεπτέμβριο, αν και η παραμονή του outlook σε σταθερό -αντί για upgrade σε θετικό- ελαχιστοποιεί τις πιθανότητες.
Ο οίκος, ο οποίος επιβεβαίωσε τη φήμη που έχει ως ο πιο αυστηρός, δεν προέβη σε επιβεβαίωση της θέσης του και δεν προχώρησε σε αξιολόγηση, αναμένοντας ουσιαστικά περισσότερα δεδομένα από την πορεία της οικονομίας.
Υπενθυμίζεται ότι η Moody's είχε κάνει την υπέρβαση τον περασμένο Σεπτέμβριο, προχωρώντας σε διπλή αναβάθμιση του ελληνικού αξιόχρεου από το Ba3 στο Ba1, τοποθετώντας την χώρα σε μόλις ένα «σκαλοπάτι» κάτω από την επενδυτική βαθμίδα, από τρία που τη διατηρούσε από το 2020.
Σύμφωνα με την Moody’s, η απόφαση για την διατήρηση της Ελλάδας στο Ba1, υποστηρίζεται από ένα σταθερό ιστορικό μεταρρυθμίσεων, το οποίο έχει οδηγήσει σε ορατές βελτιώσεις των θεσμών και της διακυβέρνησης, σε ισχυρότερες επενδύσεις και σε έναν υγιέστερο τραπεζικό τομέα.
Τα θετικά
Η ελληνική οικονομία έχει επιδείξει ανθεκτικότητα στην ενεργειακή κρίση και τα κεφάλαια από την Ευρωπαϊκή Ένωση καθώς και οι ιδιωτικές επενδύσεις θα στηρίξουν την ανάπτυξη τα επόμενα χρόνια. Μάλιστα, η πορεία της χώρας στον δρόμο των μεταρρυθμίσεων θα συμβάλει στην άνοδο της ανάπτυξης και θα αντισταθμίσει σε κάποιο βαθμό τις αρνητικές επιπτώσεις από τα δυσμενή δημογραφικά στοιχεία.
Στην περιοδική της αξιολόγηση, η Moody's προβλέπει αύξηση του πραγματικού ΑΕΠ κατά 2,4% το 2024 και 2,3% το 2025, με στήριξη από την εγχώρια ζήτηση και τις εξαγωγές, ενώ ο πληθωρισμός θα υποχωρήσει πέριξ του 2%. Η οικονομική ανάπτυξη της Ελλάδας επιβραδύνθηκε στο 2% το 2023 από 5,6% το 2022, καθώς ο υψηλός πληθωρισμός και η νομισματική σύσφιξη επιβάρυναν τις καταναλωτικές δαπάνες και τις επενδύσεις. Τα έσοδα από τον τουρισμό, ωστόσο, έφτασαν σε νέο ρεκόρ.
Οι χαμηλότερες τιμές ενέργειας και οι ισχυρότερες εξαγωγές υπηρεσιών έχουν συμβάλει στη μείωση του ελλείμματος του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών στο 6,4% του ΑΕΠ το 2023, από έλλειμμα 10,3% το 2022.
Ο δείκτης δημόσιου χρέους εκτιμάται ότι έχει μειωθεί στο 161% του ΑΕΠ στα τέλη του 2023, από 172,6% το 2022 και ο οίκος αξιολόγησης προβλέπει περαιτέρω μείωση στο 148% μέχρι τα τέλη του 2025.
Το consensus γύρω από τις συνεχιζόμενες μεταρρυθμίσεις που βελτιώνουν τη λειτουργία των αγορών εργασίας και προϊόντων στην Ελλάδα και αποφέρουν πρωτογενή δημοσιονομικά πλεονάσματα μπορεί να προσφέρει θετικά αποτελέσματα μεγαλύτερα από τα αναμενόμενα.
Τα αρνητικά
Από την άλλη πλευρά, οι προκλήσεις περιλαμβάνουν το μεγάλο έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών. Επιπλέον, δεδομένου του μεγέθους και της σημασίας τομέων όπως ο τουρισμός και η ναυτιλία, η οικονομία είναι επιρρεπής σε εξωτερικούς κλυδωνισμούς και περαιτέρω βελτιώσεις όσον αφορά την οικονομική ανθεκτικότητα με τη διεύρυνση της εξαγωγικής βάσης θα χρειαστούν χρόνο.
Σύμφωνα με τον οίκο αξιολόγησης, ανοδική πίεση θα μπορούσε να προκύψει σε ένα σενάριο συνέχισης των οικονομικών πολιτικών και δέσμευσης για δημοσιονομική εξυγίανση, σε συνδυασμό με επιτυχή εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων που απομένουν, ιδίως στο δικαστικό σύστημα. Αυτό θα οδηγούσε σε μεγαλύτερη ανθεκτικότητα σε εξωτερικούς κραδασμούς, ταχύτερη από την αναμενόμενη βελτίωση της δημοσιονομικής ισχύος και η αντιμετώπιση των μη εξυπηρετούμενων δανείων (NPLs) θα υποστήριζε υψηλότερη βαθμολογία.
Παρά την αναμενόμενη μεγάλη μείωση, ο λόγος χρέους προς ΑΕΠ θα παραμείνει σε υψηλά επίπεδα. Ωστόσο, η ευνοϊκή δομή του χρέους και το μεγάλο κεφαλαιακό «μαξιλάρι» μετριάζουν την κατάσταση, τονίζει η Moody’s.
Το έλλειμμα της γενικής κυβέρνησης βελτιώθηκε σύμφωνα με τον οίκο σε λιγότερο από 1% του ΑΕΠ το 2023 από 2,5% το 2022. Τα στοιχεία με βάση τα ταμειακά διαθέσιμα δείχνουν ισχυρή αύξηση των εσόδων κατά 4,9% που ξεπερνά την αύξηση των δαπανών κατά μόλις 0,9%.
Η Moody's αναμένει ότι τα ελλείμματα θα σταθεροποιηθούν στο 0,9% του ΑΕΠ το 2024-2025 και τα πρωτογενή πλεονάσματα περίπου στο 2% του ΑΕΠ.
Ποιοι έχουν δώσει την επενδυτική βαθμίδα - Τα επόμενα «ραντεβού»
Το 2023 η Ελλάδα κατάφερε να ανακτήσει την επενδυτική βαθμίδα από πέντε διαφορετικούς οίκους αξιολόγησης. Την αρχή έκανε ο ιαπωνικός R&I στις 31 Ιουλίου. Η γερμανική Scope Ratings αναβάθμισε την Ελλάδα στο investment grade στις 4 Αυγούστου, για να ακολουθήσουν η DBRS στις 8 Σεπτεμβρίου, η S&P στις 20 Οκτωβρίου και η Fitch την 1η Δεκεμβρίου. Στις 15 Σεπτεμβρίου είχε προηγηθεί η διπλή αναβάθμιση από την Moody’s.
Τον κύκλο των αξιολογήσεων για φέτος άνοιξε η Scope, η οποία αναγνωρίστηκε στο τέλος του 2023 από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ). Ο γερμανικός οίκος διατήρησε αμετάβλητη την αξιολόγησή του στις 26 Ιανουαρίου, ενώ ακολούθησε στο ίδιο μήκος κύματος η καναδική DBRS στις 8 Μαρτίου.
Αναφορικά με τις υπόλοιπες αξιολογήσεις για το 2024, την «σκυτάλη» από τη Moody’s θα πάρει η Standard and Poor’s στις 19 Απριλίου. Ακολουθούν η Fitch στις 31 Μαΐου, η Scope στις 12 Ιουλίου, η DBRS στις 6 Σεπτεμβρίου, η Moody’s στις 13 Σεπτεμβρίου, ξανά η S&P στις 18 Οκτωβρίου, η Fitch στις 22 Νοεμβρίου και η Scope κλείνει τον «κύκλο» των αξιολογήσεων στις 6 Δεκεμβρίου.