Το εκλογικό αποτέλεσμα θέτει στον ΣΥΡΙΖΑ ζητήματα πολυτελείας. Από κόμμα που μέχρι χθες επιχειρούσε να οργανώσει την κοινωνική διαμαρτυρία, προτού εκτοξευθεί σε απλησίαστα επίπεδα που είχε να προσεγγίσει η Αριστερά από τα χρόνια της ΕΔΑ το 1958, είναι τώρα υποχρεωμένο να διαχειριστεί τις τύχες της χώρας, σε ένα πρωτόγνωρο πολιτικό εγχείρημα που δεν έχει ιστορικό προηγούμενο.
Τα στελέχη του αναγνωρίζουν ότι είναι επιτακτική η ανάγκη να εφαρμόσει κυβερνητικό πρόγραμμα που θα συσπειρώσει την κοινωνία, εξασφαλίζοντας την αλληλεγγύη των Ευρωπαίων εταίρων, αλλά και η υποχρέωση να ικανοποιήσει το αίτημα χιλιάδων διψασμένων ψηφοφόρων που συνωστίζονται πλέον με ανανεωμένη πίστη στην αυλή του και ζητούν μερτικό στην εξουσία. Βεβαίως η αποστέρηση της αυτοδυναμίας υποχρεώνει την Κουμουνδούρου να βάλλει κάμποσο νερό στο κρασί της. Είναι πάντως αμφίβολο αν θα μπορέσει να τηρήσει το σύνολο των προεκλογικών της δεσμεύσεων.
Είναι προφανές ότι αντίθετα από ότι είχε γράψει το 2012 ο Economist αυτήν τη φορά, «η ελπίδα νίκησε το φόβο», σηματοδοτώντας και τυπικά το τέλος του μεταπολιτευτικού κύκλου με την ανάδειξη στην εξουσία ενός κόμματος της Αριστεράς. Όλοι οι πολίτες και μαζί τους ο διεθνής περίγυρος, έχοντας μετριάσει τις υπέρμετρες προσδοκίες σε ρεαλιστικότερα επίπεδα περιμένουν με ενδιαφέρον τις πρώτες κινήσεις της νέας κυβέρνησης και το δείγμα γραφής που θα δώσει.
Ο ΣΥΡΙΖΑ εκτοπίζει τη μονοκρατορία του παλαιού δικομματισμού που έχει οριστικά εκπνεύσει. Από τους εκπροσώπους του, η ΝΔ «διασώθηκε» με απώλειες που επιτρέπουν στην ηγεσία της να ισχυριστεί στο εσωκομματικό παίγνιο ότι περιορίστηκαν σε διαχειρίσιμα όρια. Όμως η βαρειά ήττα, δεν μπορεί να μεταποιηθεί σε κάτι διαφορετικό. Τις επόμενες ημέρες θα φανεί πόσους πείθει αυτή η εξήγηση στο κόμμα, όπου πλειάδα κορυφαίων στελεχών έχει ήδη βάλλει στο στόχαστρο τον κλειστό κύκλο συνεργατών του πρωθυπουργού, οι οποίοι όπως εκτιμούν, περιόρισαν δραματικά το παραταξιακό εύρος, κλίνοντας «επί δεξιότερα». Ο Α. Σαμαράς πάντως, δηλώνοντας ότι θα εγγυηθεί το ρόλο της ΝΔ την επόμενη μέρα, έδειξε αποφασισμένος να κρατήσει το τιμόνι. Όπως και να το δει κανείς ωστόσο, η γαλάζια παράταξη εισέρχεται σε φάση επαναπροσδιορισμού της ιδεολογικής φυσιογνωμίας και των πολιτικών χαρακτηριστικών της.
Πως τα πήγαν τα κόμματα
Το ΠΑΣΟΚ όπως όλα δείχνουν εισήλθε, πλησίστιο και θεαματικά ηττημένο, σε πορεία μη αναστρέψιμης φθοράς. Η ηγεσία του κόμματος επικρίνεται δριμύτατα ότι μετέτρεψε το κόμμα σε συνιστώσα της ΝΔ, χωρίς να αποφύγει στο τέλος το τραύμα της διάσπασης. Οδεύει τώρα, με το χαμηλότερο ποσοστό από το 1974, σε ένα Συνέδριο, με όλα τα σενάρια ανοικτά.
Ο κ. Βενιζέλος κατονόμασε ως υπαίτιο προσωπικά τον Γ. Παπανδρέου ακόμα και για την κατάκτηση της τρίτης θέσης από τη Χρυσή Αυγή, ωστόσο, όπως απάντησε ο πρώην πρωθυπουργός, εκείνος ήταν που «συνεργάστηκε με τον Τ. Μπαλτάκο», ενώ την ίδια στιγμή, πολλοί παρατηρούν αιχμηρά, ότι στη Θεσσαλονίκη το ΠΑΣΟΚ δεν κατάφερε να περάσει ούτε το κόμμα του Β. Λεβέντη…
Αφετέρου, με μόλις 20 ημερών προεκλογικού αγώνα, ο Γ. Παπανδρέου συγκέντρωσε ποσοστό 2,5% μένοντας στο κατώφλι της; Εισόδου και όπως ανακοίνωσε προχωρά σε ιδρυτικό συνέδριο, από μηδενική βάση, με σκοπό να εγκατασταθεί μόνιμα στο παιχνίδι. Σημειολογικά, πάντως, είναι η πρώτη φορά στη διάρκεια ενός αιώνα, όπου ο οίκος των Παπανδρέου δεν εκπροσωπείται στη Βουλή.
Όπως αναμενόταν, η ΔΗΜ.ΑΡ, πλήρωσε ακριβά τους πολιτικούς ακροβατισμούς και τις άστοχες επιλογές της ηγεσίας της και παρά τη συνεργασία με μερίδα των Οικολόγων, καταποντίστηκε αύτανδρη, ενώ το ΚΚΕ, έχοντας μεριμνήσει να πολώσει εγκαίρως τις σχέσεις του με τον ΣΥΡΙΖΑ, άντεξε εκλογικά και αύξησε, κατά τι, τις δυνάμεις του, παραμένοντας ωστόσο μακριά από τις επιδόσεις του παρελθόντος. Η υποχώρηση της εκλογικής και πολιτικής του επιρροής, δεν μπορεί να περάσει απαρατήρητη, πίσω από την ικανοποίηση ενός μέτριου αποτελέσματος.
Κι από την άλλη, το «Ποτάμι» επιβεβαίωσε τη δυναμική του παρουσία, ως χώρος υποδοχής δυσαρεστημένων από τα όμορα κόμματα στο οικόπεδο του κέντρου, δίνοντας τη μάχη για την τρίτη θέση μέχρι το τέλος. Είναι ένα νεοπαγές κόμμα και κατά γενική ομολογία, αποτελεί ένα από τα ενδιαφέροντα «στοιχήματα» της επόμενης Βουλής.
Η Χρυσή Αυγή, είδε τις δυνάμεις της να υποχωρούν σε σχέση με τις δύο προηγούμενες εκλογικές αναμετρήσεις τόσο σε ποσοστά όσο και σε απόλυτους αριθμούς και κινείται πλέον στα επίπεδα του 6% με κατηφορική πορεία, δείχνοντας ότι ο δρόμος είναι ανοικτός ώστε να επιστρέψει στα παλαιά, ανυπόληπτα ποσοστά της. Σε κάθε περίπτωση, εκφράζονται σοβαρές διαφωνίες για το αν η ψήφος όλων όσοι την επέλεξαν την Κυριακή στις κάλπες, έχει αμιγώς ιδεολογικά χαρακτηριστικά. Εκτός αν δεχθούμε ότι το 6% των πολιτών στην Ελλάδα, εμφορούνται από ναζιστικές ιδέες.
Κουλτούρα συνεργασίας
Οι πολίτες στις κάλπες της Κυριακής με την ψήφο τους θέλησαν να υποδείξουν, αν όχι να επιβάλλουν στα πολιτικά κόμματα, την οδό των συναινέσεων και την κουλτούρα της συνεργασίας. Ο νέος δικομματισμός, δεν έχει την τρομακτική όψη του παρελθόντος και το κομματικό σκηνικό εμφανίζει πρωτοφανή ρευστότητα.
Ο Αλέξης Τσίπρας, έχει υπόψιν του, ότι όλες οι κινήσεις στο εξής αποκτούν επείγοντα χαρακτήρα, αν ο ΣΥΡΙΖΑ επιθυμεί να επιτύχει τον στρατηγικό του στόχο για την συγκρότηση της μεγάλης δημοκρατικής παράταξης της Αριστεράς που θα οδηγήσει, όπως λέει, τη χώρα στο ξέφωτο της ανάπτυξης και την αντιμετώπιση της ανθρωπιστικής κρίσης.
Η ανάδειξή του σε ηγεμονική δύναμη στον κεντροαριστερό χώρο, όπου δέσποζε μεταπολιτευτικά το ΠΑΣΟΚ, προϋποθέτει σύμφωνα με τα στελέχη του κόμματος βαθειές οργανωτικές αλλαγές, προκειμένου, αφενός να ασκηθεί ταχύρρυθμα ο κομματικός μηχανισμός στις τεχνικές της εξουσίας και αφετέρου να μετεξελιχθεί ο ΣΥΡΙΖΑ σε ενιαίο φορέα, μεταποιώντας την εκλογική ισχύ σε στιβαρή ιδεολογική και πολιτική ταυτότητα.
Γιώργος Χατζηδημητρίου