Αναλυτικότερα, το υπουργείο Εργασίας παρουσίασε ένα ολοκληρωμένο νομοθετικό πλαίσιο για την πλέον ευάλωτη κατηγορία προσφύγων, τα ασυνόδευτα ανήλικα-υπηκόους τρίτης χώρας, τα οποία, προσπαθώντας να σωθούν από πολέμους, φτώχεια, βία, καταπίεση ή ορφάνια, φθάνουν στην Ελλάδα, χωρίς συνοδεία από ενήλικο.
Με σκοπό την προστασία των προσφυγόπουλων, τα οποία διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο κακοποίησης, παραμέλησης, βίας, εκμετάλλευσης και εμπορίας, ο νόμος προβλέπει το διορισμό ενός επιτρόπου για κάθε ασυνόδευτο ανήλικο που βρίσκεται στην ελληνική επικράτεια, ο οποίος έχει ως καθήκον να διασφαλίζει το βέλτιστο συμφέρον και τη συνολική ευημερία του παιδιού.
Οι αρμοδιότητες του Επιτρόπου
Το σχέδιο νόμου αντιμετωπίζει τα προβλήματα του συστήματος της επιτροπείας, με τις ακόλουθες προβλέψεις:
Θεσμοθέτηση ως οργάνου της επιτροπείας του κατά τόπο αρμόδιου Εισαγγελέα Ανηλίκων ή, όπου δεν υπάρχει, του κατά τόπον αρμόδιου Εισαγγελέα Πλημμελειοδικών.
Ακριβής καθορισμός των αρμοδιοτήτων του επιτρόπου.
Σύσταση και καθορισμός της λειτουργίας Εποπτικού Συμβουλίου Επιτροπείας Ασυνόδευτων Ανηλίκων.
Σύσταση Διεύθυνσης Προστασίας Ασυνόδευτων Ανηλίκων στο Εθνικό Κέντρο Κοινωνικής Αλληλεγγύης.
Σύσταση Μητρώου Κέντρων Φιλοξενίας Ασυνόδευτων Ανηλίκων.
Εγγραφή στο Μητρώο Επιτρόπων επαγγελματιών που διαθέτουν τα κατάλληλα τυπικά και ουσιαστικά προσόντα, όπως η επαγγελματική εκπαίδευση και εμπειρογνωμοσύνη, οι γλωσσικές δεξιότητες, κ.ά.
Πρόβλεψη διαδικασίας για την αξιολόγηση του βέλτιστου συμφέροντος του ασυνόδευτου ανηλίκου.
Ανάθεση του καθήκοντος επιτροπείας αποκλειστικά σε φυσικά πρόσωπα.
Δυνατότητα διαβίωσης των ανηλίκων σε μονάδες ημιαυτόνομης διαβίωσης.
Δυνατότητα ανάθεσης της διαβίωσης και φροντίδας του ανηλίκου σε ανάδοχους γονείς, σύμφωνα με τις διατάξεις της κείμενης νομοθεσίας.
Θεμελιώδεις αρχές
Σύμφωνα με το σχέδιο νόμου, οι θεμελιώδεις αρχές, που διέπουν τις προτεινόμενες διατάξεις και οι οποίες οφείλουν να γίνονται σεβαστές από την πλευρά των Αρχών, των επιτρόπων, αλλά και εν γένει όλων των εμπλεκομένων οργάνων, είναι οι ακόλουθες:
Απαγόρευση των διακρίσεων, που επιβάλλει την παροχή ίσης προστασίας για όλα τα παιδιά εντός της ελληνικής επικράτειας, ανεξαρτήτως του τόπου διαμονής τους.
Ανεξαρτησία και αμεροληψία, που επιτυγχάνονται διά του αποκλεισμού οργανισμών και ιδρυμάτων από την άσκηση καθηκόντων επιτροπείας.
Διασφάλιση της ποιότητας, με την πρόβλεψη της υποχρεωτικής ύπαρξης στο πρόσωπο του επιτρόπου κατάλληλων επαγγελματικών προσόντων, γνώσεων και δεξιοτήτων, με την πρόβλεψη κατάλληλης αρχικής και συνεχούς κατάρτισης από τις αρμόδιες αρχές.
Βιωσιμότητα, διά των επαρκών ανθρώπινων και χρηματοδοτικών πόρων, που το κράτος οφείλει να διαθέτει για τη λειτουργία του συστήματος επιτροπείας.
Συμμετοχή του παιδιού, ώστε να διασφαλίζεται ότι τα παιδιά λαμβάνουν με τρόπο κατανοητό για εκείνα κατάλληλη πληροφόρηση σχετικά με το πεδίο εφαρμογής του καθεστώτος επιτροπείας και σχετικά με όλες τις διαθέσιμες υπηρεσίες που μπορούν να τους παράσχουν συνδρομή.
Στο σχέδιο νόμου προβλέπονται ειδικότερες διατυπώσεις που αφορούν στη δυνατότητα διαβίωσης του ανηλίκου σε τρίτους είτε σε κατάλληλο κέντρο φιλοξενίας είτε σε κατάλληλη μονάδα ημιαυτόνομης διαβίωσης είτε και σε ανάδοχους γονείς, ενώ, τέλος, για πρώτη φορά, θεσμοθετείται ο τρόπος αξιολόγησης του βέλτιστου συμφέροντος του ανηλίκου και η έκταση της ευθύνης για τις ενέργειες του επαγγελματία επιτρόπου.
Τρία Μητρώα
Στο σχέδιο νόμου προβλέπεται η σύσταση Διεύθυνσης Προστασίας του συστήματος επαγγελματικής επιτροπείας και θεσμοθετείται η τήρηση τριών Μητρώων: Του Μητρώου Ασυνόδευτων Ανηλίκων, του Μητρώου Επαγγελματιών Επιτρόπων και ενός νέου, του Μητρώου Κέντρων Φιλοξενίας Ασυνόδευτων Ανηλίκων.
Τέλος, με το άρθρο 46, προβλέπεται η ένταξη στα προγράμματα οικονομικής ενίσχυσης ΑμεΑ των πολιτών τρίτων χωρών που είναι κάτοχοι αδειών διαμονής για ανθρωπιστικούς λόγους, ενώ με το άρθρο 47 η εφαρμογή της διάταξης για τη διάθεση και κατανομή των καθαρών εσόδων του Ειδικού Κρατικού (Πρωτοχρονιάτικου) Λαχείου Κοινωνικής Αντίληψης για κοινωνικές πολιτικές.