Από τους 1.342.299 άνεργους (Α΄ Τρίμηνο του 2014), ποσοστό 42,5% (570,4 χιλ. περίπου) είναι άτομα ηλικίας 30-44 ετών, ενώ το 26,7% (358,9 χιλ. άτομα) είναι ηλικίας 45-64 ετών. Ωστόσο, με βάση το ποσοστό συμμετοχής των ατόμων κάθε ηλικιακής ομάδας στο συνολικό πληθυσμό, είναι ξεκάθαρο ότι η ομάδα που κατ’ εξοχήν πλήττεται από την ανεργία είναι οι νέοι και ειδικότερα τα άτομα ηλικίας 15-19 και 20-24, όπου το ποσοστό ανεργίας τους είναι το υψηλότερο, καθώς φτάνει το 71,6% και το 54,6% αντίστοιχα κατά το Α’ Τρίμηνο του 2014.
Το ποσοστό ανεργίας των γυναικών είναι σημαντικά υψηλότερο σε σύγκριση με αυτό των ανδρών. Συγκεκριμένα, το Α’ Τρίμηνο του 2014 η ανεργία ανήλθε σε 31,4% για τις γυναίκες και σε 25,0% για τους άνδρες.
Η αυξανόμενη δυσκολία εύρεσης εργασίας λόγω της παρατεταμένης ύφεσης οδηγεί σε διεύρυνση της ομάδας των μακροχρόνια ανέργων (δηλαδή όσων αναζητούν εργασία πάνω από 12 μήνες). Σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία (Α΄ Τρίμηνο του 2014), από το σύνολο των ανέργων το 71,4% (958,7 χιλ.) είναι μακροχρόνια άνεργοι, ενώ το 23% είναι νέοι άνεργοι, δηλαδή εισέρχονται για πρώτη φορά στην αγορά εργασίας αναζητώντας απασχόληση.
Σχετικά με την κατανομή της ανεργίας με βάση το επίπεδο εκπαίδευσης, παρατηρείται ότι το υψηλότερο ποσοστό ανεργίας καταγράφεται στα άτομα που δεν έχουν πάει καθόλου σχολείο (38,4%) ή δεν έχουν ολοκληρώσει την πρωτοβάθμια εκπαίδευση (45%) και ακολουθούν οι απόφοιτοι Γυμνασίου (33,1%). Τα χαμηλότερα (συγκριτικά) ποσοστά ανεργίας παρατηρούνται σε όσους έχουν διδακτορικό ή μεταπτυχιακό (15,3%) και στους πτυχιούχους τριτοβάθμιας εκπαίδευσης (18,7%).
Η ανεργία σε έξι (6) από τις δεκατρείς (13) Περιφέρειες της Ελλάδος κατά το Α΄ Τρίμηνο του 2014 ήταν μεγαλύτερη από το μέσο ποσοστό ανεργίας της χώρας (διάγραμμα 12). Το υψηλότερο ποσοστό παρατηρείται στην περιφέρεια του Νότιου Αιγαίου, όπου οι άνεργοι καλύπτουν το 30,3% του εργατικού δυναμικού της, ενώ ακολουθούν η Κεντρική Μακεδονία (με 29,9%) και η Δυτική Ελλάδα (με 29,7%).
Συμπερασματικά, το κόστος της οικονομικής ύφεσης σε όρους θέσεων απασχόλησης είναι τεράστιο, με συνέπεια ο χάρτης της Αγοράς Εργασίας να έχει αλλάξει δραματικά. Ωστόσο, η εξασθένηση του ρυθμού μείωσης της απασχόλησης κατά τον τελευταίο χρόνο δημιουργεί προσδοκίες για σταδιακή αναστροφή του αρνητικού κλίματος.
Αν και προβλέπεται ότι το ΑΕΠ και η απασχόληση θα επιστρέψουν σε θετικούς ρυθμούς μεταβολής το 2014, ωστόσο η ανεργία έχει ήδη διαμορφωθεί σε ένα πολύ υψηλό επίπεδο, με αποτέλεσμα η αποκλιμάκωσή της να καθίσταται μια αργή διαδικασία.
Σύμφωνα με την Τράπεζα της Ελλάδος, τα υπό εξέλιξη διευρυμένα προγράμματα ενεργητικής απασχόλησης του ΟΑΕΔ για την περίοδο 2014-2015 θα υποβοηθήσουν την επιτάχυνση της απορρόφησης των ανέργων και θα συμβάλουν στην ταχύτερη ανάκαμψη του ποσοστού απασχόλησης (το οποίο υποχώρησε στο 53% το 2013 για άτομα 20-64 ετών, από 66% το 2009 και έναντι του εθνικού στόχου 70% για το 2020).
Συμπληρωματικό ρόλο στα προγράμματα αυτά μπορεί να έχει η επέκταση των δραστηριοτήτων και αναθεώρηση του πλαισίου λειτουργίας των εταιρειών προσωρινής απασχόλησης που έγινε με πρόσφατες νομοθετικές παρεμβάσεις (Ν. 4254/2014). Στις παρεμβάσεις αυτές περιλαμβάνονται επίσης: (α) η μείωση των εργοδοτικών ασφαλιστικών εισφορών (και επομένως του μη μισθολογικού κόστους εργασίας) από 1ης Ιουλίου του τρέχοντος έτους, η οποία μπορεί να συμβάλει στη δημιουργία θέσεων εργασίας σε πιο μακροπρόθεσμη βάση, και (β) η μείωση των επιδομάτων τριετιών επί του κατώτατου μισθού για τους μακροχρόνια ανέργους, η οποία βελτιώνει τα κίνητρα των επιχειρήσεων για την πρόσληψη αυτής της κατηγορίας ανέργων, συμβάλλοντας έτσι στην αποτροπή της απαξίωσης των υφιστάμενων δεξιοτήτων του εργατικού δυναμικού.
Πηγή: ICAP Group, Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών