Μάλιστα σχολιάζοντας την πρόταση των v. Bogdandy, Ιωαννίδη για στελέχωση των επιτελικών θέσεων του ελληνικού κράτους από 500-1000 Έλληνες (κυρίως της διασποράς) επιλεγόμενους απευθείας από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, με υψηλότατους μισθούς καταβαλλόμενους από την Ευρωπαϊκή Ένωση, ο κ. Τζέμος θεωρεί ότι είναι εκτός συνταγματικής νομιμότητας και τονίζει την ανάγκη απόλυτου σεβασμού της συνταγματικής τάξης.
Με άρθρο του μέρος του οποίου δημοσιεύτηκε στην Καθημερινή της Κυριακής 8/4 σημειώνει ότι οι «προσλήψεις στο Δημόσιο στην Ελληνική Δημοκρατία γίνονται και πρέπει να γίνονται αξιοκρατικά από το ΑΣΕΠ κι όχι από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.»
«Προτάσεις μεταρρύθμισης στην διακυβέρνηση και στη δημόσια διοίκηση είναι επί της αρχής ευπρόσδεκτες, χρήσιμες και κατά περίπτωση αναγκαίες. Η πρόταση όμως με εξέπληξε δυσάρεστα. Παρότι προέρχεται από νομικούς και δη Δημοσιολόγους δεν δίνει την δέουσα σημασία στο ελληνικό Σύνταγμα, αλλά και δεν εδράζεται στο ισχύον ενωσιακό δίκαιο. Παράλληλα, στοιχείται στο επικίνδυνο σενάριο της Ευρώπης των πολλών ταχυτήτων» αναφέρει και προσθέτει:
«Σύμφωνα με το άρθρο 103 παρ. 7 του Συντάγματος η επιλογή με αξιοκρατικό τρόπο των στελεχών της Δημόσιας Διοίκησης είναι αποκλειστική αρμοδιότητα συνταγματικά κατοχυρωμένης Ανεξάρτητης Αρχής, του ΑΣΕΠ. Και παρότι διαφωνώ με τις πολλές, αντισυνταγματικές εξαιρέσεις, που η ισχύουσα νομοθεσία θέτει στην αρμοδιότητα αυτή του ΑΣΕΠ, οι προσλήψεις στο Δημόσιο στην Ελληνική Δημοκρατία γίνονται και πρέπει να γίνονται αξιοκρατικά από το ΑΣΕΠ κι όχι από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Κι ούτε εξαρκεί η εκ των υστέρων ενημέρωση ή έγκριση του ΑΣΕΠ, πόσο δε μάλλον κάποιου άλλου ελληνικού οργάνου, σε προειλημμένη απόφαση της Επιτροπής. Η πρόταση αφήνεται να εννοηθεί ότι επεκτείνεται και σε θέσεις δικαστών και σε αυτό το σημείο παραβιάζεται ευθέως εν τη γενέσει της η συνταγματικά κατοχυρωμένη σε όλα τα σύγχρονα Συντάγματα δικαστική ανεξαρτησία και το πλέγμα των ρυθμίσεων των άρθρων 87επ. του Συντάγματος.
Πάνω απ΄όλα η πρόταση δεν σέβεται την essentialia του σύγχρονου συνταγματισμού, δηλαδή την δημοκρατική αρχή και την αρχή της κρατικής κυριαρχίας. Κι αυτή η πτυχή είναι εμφανής και στους μη ειδικούς. Αλήθεια, είναι σύμφωνη με το ισχύον Γερμανικό Συνταγμα η επιλογή Γερμανών ανώτατων κρατικών λειτουργών και δικαστών από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή;»
Νομικά φάουλ της πρότασης για τα 1000 στελέχη
«Η δε παράμετρος των πολύ υψηλών μισθών για τους 500 ως 1000 ανώτατους κρατικούς λειτουργούς μέσω ευρωπαϊκής χρηματοδότησης σε συνδυασμό με την διατήρηση κατά τα λοιπά των σημερινών χαμηλών μισθών στο Δημόσιο που δέχεται η πρόταση, θέτει ζητήματα ως προς την αρχή της ισότητας. Επίσης η πρόταση, παρά την εσφαλμένη επίκληση του άρθρου 197 της ΣυνθΛΕΕ, δεν βρίσκει έρεισμα στο ισχύον ενωσιακό δικαιο.
Με αυτά τα δεδομένα μόνο ως μια πρόταση που απαιτεί ταυτόχρονα συνταγματική αναθεώρηση και αναθεώρηση της Συνθήκης της Λισαβόνας μπορεί κριτικά να εξεταστεί. Αλλά και υπό αυτή την οπτική οι σκόπελοι της έλλειψης δημοκρατικής νομιμοποίησης και της παραβίασης της κρατικής κυριαρχίας (αυτές οι δύο παράμετροι διατρέχουν την πληθώρα των αρνητικών αντιδράσεων στην πρόταση και στην γερμανική δημόσια σφαίρα) είναι απροσπέλαστοι.
Συμμερίζομαι την άποψη ότι η ελληνική δημόσια διοίκηση νοσεί βαθύτατα. Ενστερνίζομαι και την θέση των συναδέλφων ότι η ελληνική κρίση είναι εξίσου και κρίση λειτουργίας των θεσμών. Η ελληνική δημόσια διοίκηση χρειάζεται όντως επιτακτικά νέο αίμα, με αξιοκρατικές προσλήψεις, αλλά και εξελίξεις καριέρας, ήθος μακριά από πελατειακές λογικές και κομματικές πατρωνίες. Και οι άριστοι Έλληνες του εξωτερικού είναι ένας πλούτος που πρέπει να βοηθήσει σε αυτή την αναζωογόνηση τόσο της δημόσιας διοίκησης όσο και του πολιτικού συστήματος. Οι δε χαμηλοί μισθοί στις επιτελικές θέσεις του ελληνικού κράτους είναι μείζον θέμα προς επίλυση.
Εξίσου όμως σημαντικό ζήτημα προς ταυτόχρονη ίαση είναι και οι πάρα πολύ χαμηλοί μισθοί σε όλο το Ελληνικό Δημόσιο. Πώς μπορεί να βελτιωθεί η κατάσταση, χωρίς απλουστεύσεις και αποδομητικές του δημοκρατικού κοινωνικού κράτους δικαίου αλχημείες; Μαγικές λύσεις δεν υπάρχουν. Το κομβικό είναι ότι α) χρειαζόμαστε αποτελεσματικότερα (άριστα, ηθικά και εργατικά) στελέχη στις θέσεις ευθύνης, β) ηλικιακή ανανέωση στο εργατικό δυναμικό του Ελληνικού Δημοσίου, γ) αξιοκρατικές προσλήψεις, δ) νέες διοικητικές δομές που να ανταποκρίνονται στις σύγχρονες κοινωνικές ανάγκες. Καθόσον οι προσλήψεις παραμένουν σε μερική αναστολή και η μισθολογική δαπάνη δεν μπορεί να αυξηθεί δραστικά, τα περιθώρια ριζικής προόδου περιορίζονται» τονίζει ο κ. Τζέμος και καταθέτει μια σειρά από προτάσεις:
Προτάσεις
«Υπάρχουν όμως εφικτές λύσεις, εντός συνταγματικού πλαισίου» τονίζει ο κ. Τζέμος και καταθέτει μια σειρά από προτάσεις.
Πιο συγκεκριμένα:
1. Όλες οι προσλήψεις στην δημόσια διοίκηση, χωρίς καμία εξαίρεση, να γίνονται από το ΑΣΕΠ, που πρέπει να ενισχυθεί σε προσωπικό και υποδομές.
2. Οι δε επιτελικές θέσεις του Δημοσίου (π.χ. Διοικητές Οργανισμών) θα πρέπει να στελεχώνονται αποκλειστικά από την δεξαμενή του ισχύοντος μητρώου Επιτελικών Στελεχών της Δημόσιας Διοίκησης που επίσης λειτουργεί στο ΑΣΕΠ.
3. Χρειάζεται και άμεση κατάργηση ορισμένων διοικητικών δομών και η ταυτόχρονη δημιουργία νέων (π.χ. στον τομέα των κοινωνικών υπηρεσιών και της μετανάστευσης).
4. Όσον αφορά στους Δικαστές, η αξιοκρατική διαγωνιστική διαδικασία της Εθνικής Σχολής Δικαστών θα πρέπει να συνεχίσει να λειτουργεί και να ενταθεί.
5. Χρηματοδότηση από την ΕΕ κάλυψη της μισθοδοσίας 500-1000 επιτελικών στελεχών σε όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ. Και αυτό απαιτεί την θέσπιση παραγώγου ενωσιακού δικαίου, πρέπει να οργανωθεί με ένα τρόπο που να σέβεται την αρχή της αξιοκρατίας και να μην παραβιάζει την αρχή της ισότητας. Είναι καλή ιδέα οι ενιαίοι μισθοί επιπέδου ανώτατων στελεχών ευρωπαϊκής επιτροπής για τα «άριστα κορυφαία διοικητικά στελέχη» σε όλα τα κράτη-μέλη της ΕΕ. Η αξιοκρατική επιλογή τους να γίνεται πάντως από τα αρμόδια (κατά το εθνικό Σύνταγμα) κρατικά όργανα με διαφανή διαγωνιστική διαδικασία και δικαστικό της έλεγχο.
«Στο συνταγματικά συγκροτημένο πεδίο της θεσμικής αρχιτεκτονικής, καινοτομία δεν είναι η μονήρης «τυχοδίωξη» της βελτίωσης, αλλά η θεραπεία της αποτελεσματικότητας και της προόδου με όρους δημοκρατίας, δικαιοκρατίας και ισότητας, με όρους νομιμοποίησης. Τα δικαιοκρατικά τραύματα της ελληνικής δημόσιας διοίκησης δεν θεραπεύονται με νεοαποικιακές-ολιγαρχικές νοοτροπίες, ευφάνταστα ελιτίστικα τρικ και τεχνοκρατικά πυροτεχνήματα χωρίς πολιτειολογική συναίσθηση.
Οι ελληνικοί συνταγματικοί θεσμοί χρειάζονται επειγόντως έξυπνες και ρηξικέλευθες μεταρρυθμίσεις, άλλα πάντα εντός της δημοκρατίας και του κράτους δικαίου. Ειδικά δε αν μεταφερόμαστε στο ενωσιακό επίπεδο, το ζητούμενο είναι οι ενιαίες χρήσιμες ρυθμίσεις που κομίζουν ευρωπαϊκή σύγκλιση και όχι οι κατουσίαν αντιευρωπαϊκοί εκλεκτικοί (εξαιρετικοί για ένα κράτος) κανόνες. Συνελόντι ειπείν, η Ευρωπαϊκή Ένωση, για να παραμείνει Ένωση, όπως θέλουμε όλοι οι Ευρωπαϊστές, χρειάζεται ενιαίους, συνεκτικούς θεσμούς και όχι αποσπασματικά υβρίδια» καταλήγει.
Γιώργος Αλεξάκης