Ρυθμίσεις στα… «διακοποδάνεια» και τα… «εορτοδάνεια» μόνο με υποθήκες ακινήτων ή άλλες εμπράγματες εξασφαλίσεις, κάνουν οι τράπεζες. Σημειωτέον, ότι αυτή είναι η… δεύτερη ρύθμιση και στο ενδεχόμενο που κατά την πρώτη ρύθμιση που έχουν συμφωνήσει οι τράπεζες με τους δανειολήπτες, οι τελευταίοι και πάλι δεν είναι συνεπείς, είτε λόγω μείωσης των αποδοχών τους, είτε λόγω ανεργίας, είτε λόγω μη πληρωμής δεδουλευμένων αποδοχών. Σε κάθε περίπτωση πάντως, σύμφωνα με τραπεζικές, οι οριστικές ρυθμίσεις προκειμένου να υπάρξει συμφωνία ανάμεσα στις τράπεζες και τους δανειολήπτες προϋποθέτουν ένα… σπιτάκι ή ένα… χωραφάκι.
Όπως είναι γνωστό, στο τέλος του πρώτου 3μήνου τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια διαμορφώθηκαν στο 27,8%, έναντι 24,5% το Δεκέμβριο του 2012 και 16% τον Δεκέμβριο του 2011. Υπολογίζεται ότι στο τέλος του τρίτου τριμήνου της τρέχουσας χρονιάς, τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια ξεπερνούν το 30%, αφού εκτός των προαναφερόμενων δυσκολιών για τους δανειολήπτες, από τον Ιούλιο και μετά βρίσκεται σε εξέλιξη μία ανελέητη φορολογική λαίλαπα, που έχει σαν τραγική συνέπεια να εξανεμίζονται και οι τελευταίες πλέον, λιγοστές καταθέσεις.
Καταθέσεις
Το Σεπ. 2013, σύμφωνα με τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος, οι συνολικές καταθέσεις (ιδιωτικές, κρατικές, εγχώριες και κατοίκων εκτός ευρωζώνης) στα εγχώρια νομισματικά και χρηματοπιστωτικά ιδρύματα (ΝΧΙ) μειώθηκαν κατά €809εκ. (καθαρή μηνιαία ροή), φτάνοντας τα €214,4δισ. (6,7% ο δωδεκάμηνος ρυθμός μεταβολής). Η μείωση αυτή οφείλεται στη μείωση των καταθέσεων των μη κατοίκων της ζώνης του ευρώ (κατά €434εκ.) και κυρίως στη μείωση των καταθέσεων του εγχώριου ιδιωτικού τομέα (κατά €719εκ.) γεγονός που αποδίδεται στις αυξημένες φορολογικές υποχρεώσεις.
Μάλιστα κατά τους επόμενους μήνες αναμένεται περαιτέρω μείωση των καταθέσεων του εγχώριου ιδιωτικού τομέα, δεδομένων των καθυστερήσεων στην εκκαθάριση των φορολογικών δηλώσεων και στην αποστολή των ειδοποιήσεων για φόρους ακίνητης περιουσίας προηγούμενων ετών (ΦΑΠ2011- 12).
Τι ίσχυε
Η πρακτική που εφαρμοζόταν μέχρι σήμερα από μεγάλες συστημικές τράπεζες ήταν για τα καταναλωτικά δάνεια μέχρι των 10 χιλιάδων ευρώ κι εφόσον αυτά είχαν καταστεί ληξιπρόθεσμα ήταν οι κλήσεις για διακανονισμό με τους «ανοιχτούς» πελάτες τους. Χαρακτηριστικά, αυτό που ίσχυε, για ένα ανοιχτό δάνειο της τάξης των 7.000 χιλιάδων ευρώ, αυτό γινόταν κλειστό, με συγκεκριμένη διάρκεια αποπληρωμής, μεγαλύτερο επιτόκιο, αλλά χαμηλή δόση. Σύμφωνα με τραπεζικά στελέχη, «πέραν τούτου ουδέν», έλεγαν οι τράπεζες. Η μη αποπληρωμή όμως, σημαίνει διαώνιση των επισφαλειών και των κόκκινων δανείων τη στιγμή που το εγχώριο τραπεζικό σύστημα έχει περάσει στη φάση της εξυγίανσης των προβληματικών δανειακών χαρτοφυλακίων. Οπότε, αποφασίστηκε η δυνατότητα για νέα ρύθμιση, με την έκδοση νέου δανείου για το ποσό της οφειλής, αλλά αυτή τη φορά με εμπράγματη εξασφάλιση.
Ωστόσο, θα πρέπει να σημειωθεί ότι ατύπως και παρασκηνιακώς, πολλές τράπεζες έρχονται σε απευθείας διαπραγματεύσεις με τους πελάτες τους, οι οποίοι αν είναι «συζητήσιμοι», μπορεί να κλείσει μία συμφωνία για άμεση αποπληρωμή είτε σε μία δόση, είτε σε δύο το πολύ, του 50 και του 60% της αξίας του δανείου.
Από εκεί και πέρα σκληραίνουν οι όροι του παιχνιδιού για τα δάνεια από εδώ και στο εξής. Πλέον, δάνεια θα παίρνουν μόνο οι οικονομικά εύρωστοι. Οι νέες προϋποθέσεις που τίθενται είναι πολύ απαιτητικές και αποκλείουν μεγάλο τμήμα του πληθυσμού, ωστόσο, όπως υπενθυμίζουν τραπεζικά στελέχη, η εύκολη πρόσβαση σε τραπεζικό δανεισμό τα προηγούμενα χρόνια ήταν αυτή που υποδαύλισε τη δημόσια και ιδιωτική κατανάλωση συμβάλλοντας στο οικονομικό αδιέξοδο που τελικά βρέθηκε η χώρα. Σημειώνουν ότι οι νέες διαδικασίες ενισχύουν τη διαφάνεια και εξασφαλίζουν ότι τα δάνεια που θα χορηγηθούν (τα οποία χρηματοδοτούνται κυρίως από αποταμιεύσεις) θα αξιοποιηθούν για τον σωστό σκοπό που αποτελεί προϋπόθεση για την εκκίνηση ενός νέου υγιούς κύκλου οικονομικής ανάπτυξης.
Πιο αυστηροί όροι στα νέα δάνεια
Σύμφωνα με στελέχη τραπεζών, πλέον για να λάβει κάποιος στεγαστικό δάνειο, πρέπει να εκπληρώνει απαραίτητα τρεις προϋποθέσεις:
α. Να καλύψει ο ίδιος με μετρητά ή άλλη εξασφάλιση τουλάχιστον το 25% της αξίας του αιτούμενου δανείου. Δηλαδή η τράπεζα καλύπτει το 75% της αξίας του ακινήτου.
β. Το δάνειο θα αναφέρεται στην πραγματική αξία της συναλλαγής και δεν θα καλύπτει τυχόν διαφορά αντικειμενικής - εμπορικής αξίας.
γ. Ο δανειολήπτης πρέπει να κριθεί αξιόχρεος. Πέραν της κάλυψης του 25% του δανείου, θα πρέπει τα δηλωμένα μηνιαία εισοδήματά του να καλύπτουν τουλάχιστον το 30%-35% της μηνιαίας δόσης για την εξόφληση του δανείου.
Eπιχειρηματικά
Αλλαγές έρχονται και στα στις χορηγήσεις προς στις επιχειρήσεις.
α. Ο σκοπός του δανείου να συνάδει με τη δραστηριότητα της εταιρείας. Στο παρελθόν μπορούσε ένας επαγγελματίας, π.χ. οδηγός ταξί, να είχε ένα ακίνητο και να λάμβανε δάνειο για να ανεγείρει οικοδομή επενδύοντας στην αγορά ακινήτων. Πλέον δεν δίνονται δάνεια για δραστηριότητες που δεν σχετίζονται με το αντικείμενο της εταιρείας.
β. Εξέταση των πραγματικών αναγκών της επιχείρησης. Σε αντίθεση με το τι γινόταν, πλέον καμία επιχείρηση δεν μπορεί να λάβει δάνειο για παράδειγμα 200.000 ευρώ για την εξόφληση προμηθευτών, όταν οι σχετικές προμήθειες διαμορφώνονται σε χαμηλότερα επίπεδα, π.χ. 100.000 ευρώ.
γ. Εξετάζεται το αξιόχρεο της επιχείρησης και οι πραγματικές δυνατότητες εξόφλησης του τραπεζικού δανεισμού. Η οικονομική ευρωστία είναι απαραίτητη. Αντίθετα, επιχειρήσεις χωρίς προοπτικές ή που εμφανίζουν υψηλές πιθανότητες να μην αποπληρώσουν τις υποχρεώσεις τους είναι αδύνατο να αποκτήσουν πρόσβαση σε τραπεζικό δανεισμό.
δ. Τέλος, οι τράπεζες ζητούν πρόσθετες εξασφαλίσεις. Οι πρόσθετες εξασφαλίσεις δεν είναι απαραίτητες για την έγκριση του δανείου, ωστόσο είναι απαραίτητες προκειμένου μια εταιρεία να μπορέσει να λάβει χαμηλό, ανταγωνιστικό επιτόκιο.
Στ.Κ.Χαρίτος
sxaritos@reporter.gr