Η Ελλάδα μπορεί να αποτελέσει τον ενεργειακό κόμβο της Ευρώπης για παραγωγή και μεταφοράς ενέργειας δήλωσε πριν από λίγες μέρες ο πρωθυπουργός Αντώνης Σαμαράς στο πλαίσιο του διεθνούς ενεργειακού συνεδρίου με τίτλο "The Future of Greek Gas and Power Markets: Looking Ahead with Optimism and Realism" που διοργάνωσαν στην Αθήνα το Research Centre for Energy Management (RCEM) του ESCP Europe και το Greek Energy Forum υπό την αιγίδα του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής.
Στο συνέδριο που προσέλκυσε εκπροσώπους διεθνών ενεργειακών εταιρειών, Ευρωπαϊκών ρυθμιστικών αρχών και χρηματοπιστωτικών οργανισμών καθώς και μεγάλο αριθμό ακαδημαϊκών και κυβερνητικών αξιωματούχων, τέθηκαν οι τελευταίες εξελίξεις αναφορικά με τη διενεργούμενη προσπάθεια απελευθέρωσης της Εθνικής Αγοράς Ενέργειας, η ενσωμάτωση της τελευταίας σε ένα ενιαίο ευρωπαϊκό ενεργειακό περιβάλλον καθώς και η προώθηση του διασυνοριακού εμπορίου φυσικού αερίου και ηλεκτρισμού στην περιοχή της ΝΑ Ευρώπης.
Επικεφαλής της Οργανωτικής Επιτροπής ο Δρ. Κώστας Ανδριοσόπουλος, Διευθυντής στο Ερευνητικό Κέντρο Ενεργειακής Διαχείρισης (RCEM) του ESCP Europe Business School, ο οποίος σε συνέντευξη του στο Reporter εξηγεί γιατί το φυσικό αέριο αποτελεί το όχημα για τη μετάβαση σε ένα πιο καθαρό, πράσινο, φτηνό, και πιο αξιόπιστο Ευρωπαϊκό ενεργειακό μέλλον. Επίσης, αναλύει το πως η Ελλάδα μπορεί να αποτελέσει εμπορικό κόμβο αερίου στην ευρύτερη περιοχή.
Αναλυτικά η συνέντευξη:
Ερ.: Υπάρχει σήμερα πλήθος αναφορών σχετικά με την ενεργειακή ασφάλεια της Ευρώπης. Πώς κρίνετε την παρούσα κατάσταση και το μέλλον της ευρωπαϊκής ενεργειακής αγοράς εν όψη των επικείμενων αλλαγών και ανακατατάξεων?
Απ.: Η Ευρώπη στην παρούσα φάση προσπαθεί να ισορροπήσει ανάμεσα σε τρεις θεμελιώδεις στόχους, οι οποίοι δεν είναι πλήρως συμβατοί μεταξύ τους, το γνωστό τρίπτυχο: μείωση ενεργειακού κόστους, ενίσχυση ασφάλειας εφοδιασμού και μείωση των ρύπων.
Η ΒΔ Ευρώπη έχει ήδη διανύσει σημαντική απόσταση προς την κατεύθυνση ενίσχυσης του ανταγωνισμού στις αγορές της αλλά κάτι τέτοιο από μόνο του δεν είναι αρκετό ώστε να διασφαλίσει την ευρωπαϊκή ασφάλεια εφοδιασμού.
Για παράδειγμα, πριν από μερικές δεκαετίες η Γαλλία αποφάσισε να εγκαταστήσει τεράστια και πολύ ακριβή (τότε) πυρηνική ισχύ για να αντιμετωπίσει την ενεργειακή της εξάρτηση. Από τότε, οι Γάλλοι πολίτες μπορούν να βασίζονται σε ασφαλή και φτηνή ηλεκτρική ενέργεια, αλλά σίγουρα δεν συμφωνούν όλοι αν αυτή η κατάσταση είναι βιώσιμη.
Ο άνθρακας είναι φτηνός... αλλά ταυτόχρονα ιδιαίτερα ρυπογόνος. Οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας είναι καλές για το πλανήτη, αλλά είναι σποραδικές και ιδιαίτερα ακριβές. Επομένως ποιες θα πρέπει να είναι οι προτεραιότητες? Ποίο θα πρέπει να είναι το ενεργειακό μείγμα?
Σίγουρα οι απόψεις διίστανται αφού όλα τα παραπάνω αντιπροσωπεύουν σημαντικούς κοινωφελείς στόχους, όμως η κοινωνία χρειάζεται να "συμβιβαστεί' με την καλύτερη δυνατή λύση, η οποία θα εξυπηρετεί ταυτόχρονα - αλλά όχι ισομερώς - τους τρεις προαναφερθέντες στρατηγικούς στόχους.
Βέβαια είναι γνωστό ότι το φυσικό αέριο ως πηγή ενέργειας εκπληρώνει όλα τα κριτήρια για να γίνει το όχημα για τη μετάβαση σε ένα πιο καθαρό, πράσινο, φτηνό, και πιο αξιόπιστο Ευρωπαϊκό ενεργειακό μέλλον.
Η Ευρώπη είναι μια παραδοσιακή αγορά φυσικού αερίου και επομένως θεμελιωδώς ελκυστικός προορισμός για τις διεθνής προμήθειες αερίου. Επομένως, είναι στο χέρι της Ε.Ε. να προωθήσει περαιτέρω διαφοροποίηση και να επιτρέψει μια πιο βέλτιστη ροή αερίου, που θα καθοδηγείται από τους κανόνες της αγοράς, εντός της Ευρωπαϊκής Ηπείρου.
Για να γίνει αυτό βεβαίως, η Ευρώπη πρέπει να προωθήσει πιο δυνατά και αποτελεσματικά την ενοποίηση της αγοράς ενέργειας με τον Ευρωπαϊκό Νότο, μέσω της νομοθετικής απελευθέρωσης αλλά και με το να προσφέρει τα απαραίτητα κεφάλαια, όχι μόνο την πολιτική υποστήριξη, για την εκμετάλλευση και αξιοποίηση των ενδογενών πηγών φυσικού αερίου και την κατασκευή περιφερειακών διασυνδέσεων.
Ερ.: Αναφορικά με την Ελληνική Αγορά, πιστεύετε πως η χώρα θα μπορούσε να διαδραματίσει πρωταγωνιστικό ρόλο στην Ευρώπη, είτε ως παραγωγός-χώρα είτε ως ενεργειακός διάδρομος που θα μπορούσε να μας εγκαθιδρίσει ως "gas price hub"?
Απ.: Το πιστεύω ακράδαντα ότι αυτό είναι εφικτό. Η Ευρώπη αποτελεί μία "παραδοσιακά" σημαντική αγορά για το φυσικό αέριο στον παγκόσμιο χάρτη και συνεπώς ένα "ελκυστικό" εμπορικό προορισμό για προμηθευτές φυσικού αερίου ανά τον κόσμο.
Η Ευρώπη κρατά την τύχη της στα χέρια της αναφορικά με την προώθηση της διαφοροποίησης πηγών προέλευσης φυσικού αερίου αλλά και την ενίσχυση/διευκόλυνση των διασυνοριακών ροών αερίου εντός της ευρωπαϊκής επικράτειας.
Προκειμένου αυτό να επιτευχθεί, η Ευρώπη οφείλει να προωθήσει με περισσότερο ζήλο την ολοκλήρωση των ευρωπαϊκών αγορών ενέργειας στην Κεντρική και Νοτιοανατολική Ευρώπη, αφενός μέσω μεταρρυθμίσεων που επιταχύνουν την απελευθέρωση, αφετέρου μέσω της οικονομικής -και όχι μόνο πολιτικής όπως προανέφερα- υποστήριξης έργων ανάπτυξης ευρωπαϊκών κοιτασμάτων και ενεργειακής διασύνδεσης κρατών.
Αδιαμφισβήτητα η ενίσχυση της ασφάλειας εφοδιασμού εμπεριέχει σημαντικά οικονομικά οφέλη για την Ευρώπη. Για το 2013, μόνο οι δαπάνες για εισαγωγές πετρελαίου και φυσικού αερίου ανήλθαν σε περίπου μισό τρισεκατ. ευρώ ή σε κάτι πάνω από 3% του ΑΕΠ της Ένωσης.
Συνεπώς, η τελευταία οφείλει να συνεισφέρει χρηματικά σε έργα που υποστηρίζουν την επίτευξη του παραπάνω στόχου και άρα να υποστηρίζει με ίδιους πόρους επιχειρήσεις που προτίθενται να επενδύσουν σε τέτοιου είδους έργα. Για παράδειγμα, εμπεριέχει σημαντική αξία για την Ευρώπη ένα έργο που θα "δεσμεύει" τις ποσότητες φυσικού αερίου της ΝΑ Μεσογείου να διέρχονται μέσα από την ευρωπαϊκή ενδοχώρα μέσω αγωγού.
Ακόμη και αν η Αγορά δεν αποτιμά κάτι τέτοιο ως την αποδοτικότερη λύση προς το παρόν, πιστεύουμε πως οι Ευρωπαϊκές κυβερνήσεις οφείλουν να ενεργοποιηθούν, προκειμένου να καταστήσουν την επένδυση σε ένα τέτοιο έργο διασύνδεσης προσοδοφόρο για τους ιδιώτες επενδυτές που θα κληθούν να το υποστηρίξουν.
Επίσης, η Ελλάδα αποτελεί ήδη σημείο συνάντησης διαφορετικών πηγών προέλευσης αερίου, το οποίο προέρχεται από διαφορετικούς παραγωγούς και συνεπώς τιμολογείται και σε διαφορετική βάση.
Ενδεικτικά μπορούν να αναφερθούν οι εισαγωγές φυσικού αερίου μέσω αγωγών από τη Ρωσία και την Κασπία, καθώς και τα φορτία LNG προερχόμενα από την Αλγερία και το Κατάρ. Συνεπώς, η Ελλάδα διαθέτει ήδη αξιοπρόσεκτη "ευελιξία" (optionality) όσον αφορά την τιμολόγηση του αερίου.
Παράλληλα, οι υφιστάμενες και σχεδιαζόμενες διασυνδέσεις με όμορες χώρες θα ενισχύσει περαιτέρω το διασυνοριακό εμπόριο (regional trading) και θα υποστηρίξει την προσπάθεια κεφαλαιοποίησης περιθωρίων (spreads) μεταξύ διαφορετικών αγορών.
Επιπλέον, έργα και φυσικές υποδομές όπως η διενεργούμενη επέκταση της αποθηκευτικής δυναμικότητας του σταθμού της Ρεβυθούσας, ο σχεδιασμός για τη δημιουργία υπόγειας αποθήκης αερίου στην Καβάλα καθώς και νέων τερματικών LNG στην Β.Ελλάδα, σε συνδυασμό με την εντατική προσπάθεια απελευθέρωσης της εθνικής αγοράς που προωθεί σήμερα η Ελληνική Κυβέρνηση μπορούν αδιαμφισβήτητα να καταστήσουν στα επόμενα χρόνια την Ελλάδα εμπορικό κόμβο αερίου στην ευρύτερη περιοχή.
Είναι πιστεύω ξεκάθαρο σε όλους ότι η ενέργεια όχι μόνο αποτελεί βασικό άξονα της οικονομίας αλλά ουσιαστικά μιλάμε για την «προωθητική» δύναμη της οικονομίας, όπως ανέφεραν την προηγούμενη βδομάδα στο Ενεργειακό Συνέδριο που διοργανώθηκε από το Ερευνητικό Κέντρο Ενεργειακής Διαχείρισης (RCEM) του ESCP Europe και το Greek Energy Forum, τόσο ο Υφυπουργός ΠΕΚΑ Μάκης Παπαγεωργίου, όσο και ο Πρωθυπουργός Αντώνης Σαμαράς.
Περάσαμε και περνάμε μεγάλες δυσκολίες, αλλά όπως ο τίτλος του συνεδρίου υπερθεμάτισε, ατενίζουμε πλέον το μέλλον με ρεαλισμό και αισιοδοξία. Η παρούσα κυβέρνηση με συνέπεια και αξιοπιστία δημιουργεί τις προϋποθέσεις και τις βάσεις για το ενεργειακό και αναπτυξιακό μέλλον της Ελλάδας.