Θα περίμενε κανείς τουλάχιστον την ίδια μετριοφροσύνη από την ελληνική πολιτική τάξη η οποία, αντίθετα από τον Steve Jobs, γνωρίζει ελάχιστα για αυτά που συνήθως ασχολείται και αποφασίζει. Πρόσφατα για παράδειγμα ο υφυπουργός Πολιτισμού και Τουρισμού Γιώργος Νικητιάδης εισηγήθηκε “προς την υπουργό Οικονομίας, Ναυτιλίας και Ανταγωνιστικότητας κ. Λούκα Κατσέλη να θέσει αντικίνητρα μέσω του Αναπτυξιακού Νόμου για τον περιορισμό των υπηρεσιών all inclusive (όλα εντός τιμής) στα 4 και 5 αστέρων ξενοδοχεία.”
Τι ακριβώς γνωρίζει ο κ. Νικητιάδης που δεν γνωρίζουν οι ξενοδόχοι; Τι είναι αυτό που τους εμποδίζει να περιορίσουν υπηρεσίες all inclusive αν είναι προς το συμφέρον τους; Ερωτήματα αναπάντητα στην συγκεκριμένη περίπτωση. Το μόνο στοιχείο που δεν είναι περίεργο στην εισήγηση του κ. Νικητιάδη είναι ότι την στέλνει στην κ. Κατσέλη.
Σε μια ομάδα ανθρώπων όπου ο υψηλός βαθμός άγνοιας και ανικανότητας συμβαδίζει με την σχεδόν απόλυτη βεβαιότητα για αποτελεσματικότητα και επιτυχία, η κ. Λούκα Κατσέλη έχει τα πρωτεία. Ανήκει σε μια μεγάλη μερίδα στελεχών του ΠΑΣΟΚ που αδυνατούν να καταλάβουν ότι οι πρώτες τετραετίες ΠΑΣΟΚ είναι η απαρχή της σημερινής κρίσης. Γνωρίζουν ότι υπήρξε δημοσιονομικός εκτροχιασμός επί Κώστα Καραμανλή, αγνοούν όμως ότι ο κ. Καραμανλής ακολούθησε πιστά την δική τους πολιτική.
Έτσι βρίσκουμε την κ. Κατσέλη το 2010 υπουργό Οικονομίας, Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας. Ένα από τα θέματα που την απασχολούν συχνά είναι η διαθεσιμότητα ρευστού από τις τράπεζες στην αγορά. “«Κατηγορώ» Κατσέλη για τη μείωση ρευστότητας” ήταν ο τίτλος της Ελευθεροτυπίας πριν από μερικούς μήνες και από τότε οι επιθέσεις της έχουν συνεχιστεί ανελλιπώς . Το ερώτημα και πάλι είναι το ίδιο με αυτό που τέθηκε για τους ξενοδόχους, δηλαδή, τι ξέρει η κ. Κατσέλη που δεν ξέρουν οι τραπεζίτες;
Γενικά, μια τράπεζα όταν δανείζει βγάζει κέρδος και το μόνο που επηρεάζει αυτή την σχέση είναι η δυνατότητα του δανειολήπτη να αποπληρώσει το δάνειο. Επίσης ξέρουμε ότι στις καλές εποχές οι τράπεζες τείνουν να δανείζουν περισσότερο από όσο πρέπει και στις κακές εποχές λιγότερο από όσο πρέπει επίσης. Ο κύριος λόγος πού στις κακές εποχές οι τράπεζες δανείζουν λιγότερο από όσο θα έπρεπέ είναι ότι από ένα σημείο και μετά είναι δύσκολο να κάνεις την διάκριση στο ποιες επιχειρήσεις απλά παρουσιάζουν προβλήματα ρευστότητας και ποιες είναι οι άλλες με προβλήματα φερεγγυότητας. Εάν η κ. Κατσέλη έχει βρει τη λύση σε αυτό το πρόβλημα οφείλει να δώσει την πολυπόθητη συνταγή στις τράπεζες και ταυτόχρονα να ετοιμάζεται να παραλάβει από την σουηδική ακαδημία το Νόμπελ οικονομίας.
Αυτά ισχύουν στις συνηθισμένες υφέσεις και περιπλέκονται πολύ περισσότερο υπό τις παρούσες συνθήκες όπου είναι προφανές ότι είναι οτιδήποτε άλλο εκτός από συνηθισμένες. Τώρα κάθε τραπεζίτης θα πρέπει να υποθέσει ότι και μια σειρά επιχειρήσεων που θα επιβίωναν σε μια συνηθισμένη ύφεση ίσως τώρα να μην τα καταφέρουν. Και πάλι το πρόβλημα είναι πως μπορεί να διακρίνει κατά τα άλλα υγιές επιχειρήσεις που ενδεχομένως να μην τα καταφέρουν σε αυτές τις πολύ δύσκολες στιγμές.
Όμως για τις ελληνικές τράπεζες οι δυσκολίες δεν τελειώνουν εδώ. Ταυτόχρονα με όλα αυτά έχουν την “υποχρέωση” να χρηματοδοτούν το αδηφάγο ελληνικό κράτος. Η κ. Κατσέλη νομίζει ότι η χρηματοδότηση του μεγάλου ελληνικού κράτους δεν αποσπά πηγές από την ιδιωτική οικονομία και γενικά είναι μια δραστηριότητα χωρίς κόστος. Τα 2 δις που πρόσφατα δανείστηκε το ελληνικό κράτος κατά 90% προήλθαν από ελληνικές τράπεζες. Τα 170 εκατομμύρια την προηγούμενη εβδομάδα για τις αστικές συγκοινωνίες προήλθαν και αυτά από τις εγχώριες τράπεζες. Όλα αυτά τα κεφάλαια δεν είναι πλέον διαθέσιμα στην ιδιωτική οικονομία.
Είναι φυσικό η κ. Κατσέλη να μην καταλαβαίνει τις συνθήκες που επικρατούν στον ιδιωτικό τομέα. Όπως πολλά άλλα στελέχη της κυβέρνησης, η εμπειρία της στον ιδιωτικό τομέα είναι από ελάχιστη ως ανύπαρκτη. Στον κόσμο που γαλουχήθηκε η κ. Κατσέλη δεν υπάρχουν περιορισμένοι πόροι. Το κράτος μπορούσε να ξοδεύει όσα θέλει και να δανείζετε όσα θέλει. Στον κόσμο της κ. Κατσέλη δεν υπάρχει ανάγκη κάποιος να παρουσιάζει αποτελέσματα για τους πόρους που ξόδεψε. Η δαπάνη καθαυτό είναι το έργο και το αποτέλεσμα. Βελτίωση σημαίνει μια επιπλέον δαπάνη αργότερα. Στον κόσμο της κ. Κατσέλη δεν υπάρχουν προβλήματα που τα χρήματα του φορολογουμένου να μην μπορούν να τα εξαγοράσουν. Έτσι η περίφημη συμφωνία εθελουσίας εξόδου των 300 λιμενεργατών κόστισε στους φορολογούμενους 81,5 εκατ. ευρώ. Ενώ στο νομοσχέδιο της για την άρση του καμποτάζ, που τελικά δεν είναι άρση του καμποτάζ, οι φορολογούμενοι αναλαμβάνουν να πληρώνουν τις ασφαλιστικές εισφορές των ναυτικών που θα υποχρεωθούν να προσλάβουν οι ξένες ναυτιλιακές εταιρίες.
Η κ. Κατσέλη επί μήνες τώρα επικρίνει τις τράπεζες για το θέμα της ρευστότητας γιατί της είναι αδύνατο να κατανοήσει τις βασικές αρχές της οικονομικής ανάπτυξης. Δεν είναι η άκριτη παροχή ρευστότητας που δημιουργεί την υγιή ανάπτυξη αλλά η ύπαρξη κερδοφορίας και κερδοφόρων ευκαιριών που απλά οι τραπεζικές πιστώσεις επιτρέπουν την εκμετάλλευση τους. Δυστυχώς για την κ. Κατσέλη και για το κόμμα της οι λέξεις κέρδος και κερδοφορία είναι βρώμικες και εκτός ιδεολογικού πλαισίου.
Θα μπορούσε η κ. Κατσέλη να βοηθήσει τις ελληνικές τράπεζες και επιχειρήσεις. Θα μπορούσε να μειώσει δραστικά και ουσιαστικά την παρεμβατικότητα του υπουργείου της στην οικονομία. Να μειώσει επίσης δραστικά τις δαπάνες του. Θα μπορούσε να περιορίσει τις αρμοδιότητες της σε θέματα που κάποια μέρα ίσως θα έχει την ικανότητα να κατανοήσει. Θα μπορούσε να πείσει τους συναδέλφους της να κάνουν το ίδιο.
Μόνο ένα νέο οικονομικό περιβάλλον θα μπορούσε να εγγυηθεί ότι η οποιανδήποτε αύξηση της ρευστότητας από τις τράπεζες δεν είναι απλά μια ακόμη παράταση για το χρεοκοπημένο ελληνικό μοντέλο οικονομίας. Μέχρι τότε οι παραινέσεις της κ. Κατσέλη προς τις τράπεζες και τα 9.2 δις που υπόσχεται ότι θα διοχετεύσει στην αγορά δεν είναι τίποτα άλλο εκτός από επιπλέον αέρας για την φούσκα που λέγεται ελληνική οικονομία.