Η χθεσινή ομιλία του Mario Draghi αποτέλεσε μια ιστορική στιγμή για τη νομισματική πολιτική της Ευρωζώνης. Το προβληματικό οικονομικό περιβάλλον και η συνεχής πτώση του πληθωρισμού ενεργοποίησαν την ΕΚΤ. Η πρώτη έκπληξη ήρθε από την απροσδόκητη μείωση των επιτοκίων κατά 0,10%. Έτσι, το βασικό επιτόκιο διαμορφώθηκε στο 0,05% και το επιτόκιο καταθέσεων στο -0,20%. Αλλά ο Mario Draghi δεν είχε τελειώσει ακόμα.
Η έναρξη της καθιερωμένης συνέντευξης Τύπου ήταν πολύ επιθετική, καθώς αμέσως μετά το «καλώς ήρθατε» ο Draghi δήλωσε: αποφασίσαμε να ενεργοποιήσουμε τις αγορές καλυμμένων ομολόγων (ABS). Η αντίδραση στις αγορές ήταν αλυσιδωτή. Το EUR/USD πέρασε κάτω από τα 1,3000 για πρώτη φορά μετά από 14 μήνες, οι αποδόσεις των περιφερειακών ομολόγων κατέρρευσαν με αποτέλεσμα οι αποδόσεις πλέον να κινούνται σε αρνητικά επίπεδα και οι μετοχές εκτοξεύτηκαν.
Τι είναι οι αγορές ABS και που διαφέρουν από ένα QE;
Οι αγορές καλυμμένων ομολόγων αφορούν εκδόσεις τραπεζικού χρέους (οποιασδήποτε μορφής) οι οποίες θα πουληθούν «πακέτο» στην ΕΚΤ. Ως αντάλλαγμα για την πώληση αυτή, οι ευρωπαϊκές τράπεζες θα εισπράξουν κεφάλαια, τα οποία θα πρέπει να διοχετευτούν στην αγορά. Οι εκδόσεις των ABS στην Ευρώπη, περιλαμβάνουν: στεγαστικά δάνεια, δάνεια σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις, δάνεια αυτοκινήτων και καταναλωτικά δάνεια.
Οι διαφορές με το QE είναι δυο: α) σε ένα QE υπάρχουν απευθείας αγορές κρατικών ομολόγων από τους κατόχους τους και β) στα ABS υπάρχουν εγγυήσεις. Ως εκ τούτου, τις εγγυήσεις αυτές η ΕΚΤ μπορεί να τις αξιολογήσει κατάλληλα και να τις τιμολογήσει, διαμορφώνοντας το επίπεδο του κινδύνου που είναι διατεθειμένη να αναλάβει στον ισολογισμό της.
Ποιο είναι το ύψος των αγορών ABS στο οποίο θα προχωρήσει η ΕΚΤ;
Σε σχετική ερώτηση που έγινε στο Mario Draghi κατά τη διάρκεια των δημοσιογραφικών ερωτήσεων, η απάντηση ήταν ότι είναι πολύ δύσκολο να υπάρξει πρόβλεψη. Σε κάθε περίπτωση, αν η ΕΚΤ χρειαστεί να εξαντλήσει τις αγορές των ABS που είναι και το πιθανότερο σενάριο, τότε με βάση την αξία των ABS που υπάρχουν, οι αγορές θα προσεγγίσουν τα €500 δισ. Σε αυτά θα προστεθούν και περίπου άλλα €200 δισ. από άλλες ενέργειες της ΕΚΤ.
Θεωρητικά και σε πρώτη φάση, η ΕΚΤ θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει κάθε δυνατό μέσο με τη στήριξη να φτάνει το €1 τρισ. καθώς αυτό είναι το ποσό κατά το οποίο έχει συρρικνωθεί ο ισολογισμός της ΕΚΤ τους τελευταίους 12 μήνες.
Για ποιο λόγο ενεργοποιήθηκε το πρόγραμμα αγορών ABS;
Τα μακροοικονομικά στοιχεία της Ευρωζώνης επιδεινώνονται σταθερά εδώ και πολλούς μήνες. Κρίσιμος παράγοντας ήταν και η επιδείνωση των γερμανικών μακροοικονομικών στοιχείων που έκαμψαν κάθε αντίσταση της γερμανικής πλευράς. Σε αυτά ήρθε να προστεθεί και η ουκρανική κρίση η οποία είχε πολύ μεγάλο αρνητικό αντίκτυπο στην Ευρωζώνη και επιδείνωσε ακόμα περισσότερο βασικά οικονομικά μεγέθη.
Ο στόχος του Mario Draghi είναι να προσφέρει τις ιδανικές συνθήκες για την αύξηση της ρευστότητας προς τις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά. Με τον τρόπο αυτό θα προσπαθήσει να επαναφέρει την Ευρωζώνη σε τροχιά ισχυρής ανάπτυξης και να αυξήσει τον πληθωρισμό, μέσα από την αύξηση της κατανάλωσης. Το ίδιο ακριβώς επιχείρησε η Αμερική, με τα αποτελέσματα να είναι εντυπωσιακά.
Ήταν σύμφωνη η απόφαση για μη συμβατικά μέτρα στήριξης;
Η απόφαση για τη μείωση των επιτοκίων ήταν κοινή, αλλά η απόφαση για την ενεργοποίηση του προγράμματος ABS, δεν ήταν. Η Γερμανία είχε έντονες αντιρρήσεις, χωρίς να καταφέρει να αλλάξει τις αποφάσεις. Ο Weidmann σε δηλώσεις του εμφανίστηκε απογοητευμένος και αντίθετος στις σημερινές αποφάσεις. Ο Mario Draghi έχει κερδίσει κάθε μάχη έναντι του Weidmann από τότε που ανέλαβε την ΕΚΤ.
Τι σημαίνουν τα χθεσινά μέτρα για την ευρωπαϊκή και την ελληνική οικονομία;
Έχοντας ως παράδειγμα την Αμερική, οι χθεσινές αποφάσεις της ΕΚΤ αλλά και αυτές που θα μπορούσε να λάβει στο μέλλον, αποτελούν μια πολύ σημαντική στήριξη για την ανάπτυξη. Τους επόμενους 18 μήνες αναμένεται να δούμε σημαντική βελτίωση στους μακροοικονομικούς δείκτες της Ευρωζώνης και της Ελλάδας και σταθερά ανοδική πορεία για το ΑΕΠ.
Τι σημαίνουν τα μέτρα για τις αγορές;
Σε μακροπρόθεσμη βάση τα χθεσινά μέτρα αναμένεται να οδηγήσουν το ευρώ σε πολύ χαμηλότερα επίπεδα με το 1,2000-1,2200 να έρχεται στο προσκήνιο. Οι αποδόσεις των ευρωπαϊκών ομολόγων θα συνεχίσουν να είναι πτωτικές και οι ευρωπαϊκοί δείκτες θα μπουν σε μια φάση έντονης ανόδου. Πλέον εκτός από το DAX, μεγάλες ευκαιρίες αναμένεται να υπάρξουν και στα «πληγωμένα» περιφερειακά χρηματιστήρια αλλά και στον γαλλικό CAC.