Παρ' ότι ακόμη δεν έχει κριθεί αν οι αγορές έχουν «αλλάξει» μακροχρόνιο... πρόσημο και έχουν γυρίσει σε bear market, εντούτοις η εικόνα των τελευταίων μηνών μαρτυρά ότι το παγκόσμιο χρηματιστηριακό σύστημα είναι με το δάχτυλο στη... σκανδάλη για ρευστοποιήσεις, σε κάθε μικρή ή μεγάλη ανατάραξη. Οι πρώτοι μήνες του 2019 θα δείξουν και θα κρίνουν πολλά γι' αυτό το ζήτημα.

Γενικότερα, οι αγορές είναι «φορτωμένες» από το ιστορικών διαστάσεων – σχεδόν 10ετές - bull market, με την υπερμόχλευση και τις ποσοτικές χαλαρώσεις από τις κεντρικές τράπεζες, να οδηγούν σε υπερδιόγκωση της επενδυτικής βιομηχανίας, σε βαθμό που ουδέποτε έχει ξαναγίνει στην ιστορία των αγορών.

Τώρα, οι πολιτικές των κεντρικών τραπεζών αλλάζουν, η ρευστότητα μαζεύεται, ενώ ο εμπορικός πόλεμος μεταξύ Κίνας και ΗΠΑ, αλλά και πολιτικοοικονομικές εξελίξεις σε χώρες όπως Βρετανία και Ιταλία, είναι παράγοντες που αλλάζουν τα δεδομένα, μειώνουν τα ρίσκα, με τους επενδυτές να «κλειδώνουν» ρευστότητα.

Μέσα σ' αυτό το εξαιρετικά σύνθετο περιβάλλον το ελληνικό χρηματιστήριο – που είναι μια ρηχή, περιφερειακή αγορά - επηρεάζεται και από τα εγχώρια προβλήματα όπως οι... ακυρωμένες τράπεζες, ο ακριβός δανεισμός των επιχειρήσεων και το εν γένει αφιλόξενο για επενδύσεις κλίμα.

Παρ' ότι και διεθνώς υπήρξαν γεροί κραδασμοί, δεδομένου ότι πυκνώνουν οι «φωνές» ότι οι αγορές... στόμωσαν μετά από το ακάθεκτο ράλι και πλέον πλησιάζει η ώρα που θα μπουν σε τροχιά... bear market, οι παράγοντες που πίεσαν το ελληνικό χρηματιστήριο είναι πρωτίστως ενδογενείς.

Μεγάλο πλήγμα στην αγορά από το σκάνδαλο Folli Follie

Το Χ.Α. δέχτηκε μεγάλο πλήγμα το 2018 από το σκάνδαλο της Folli Follie, καθώς μεταγγίστηκε σ' όλο το σύστημα το σπέρμα της ανυποληψίας, της αναξιοπιστίας και της αδιαφάνειας. Δεν είναι τυχαίο ότι άμα του ξεσπάσματος του σκανδάλου, στις αρχές του Μαΐου 2018, «νέκρωσαν» οι όγκοι και οι τζίροι στο Χ.Α. με τους διεθνείς επενδυτές να αλλάζουν τακτική και να μετρούν διπλά τις κινήσεις τους.

Η υπόθεση του FF Group άλλαξε τη στάση των ξένων επενδυτών οι οποίοι ενσωμάτωσαν με την μορφή έκπτωσης ένα νέο ρίσκο στις αποτιμήσεις ακολουθώντας πολύ συντηρητικές επενδυτικές τακτικές.

Αυτό φάνηκε ξεκάθαρα από τους τζίρους που ακολούθησαν μετά το ξέσπασμα του σκανδάλου, καθώς τον Ιούνιο ο μέσος τζίρος έπεσε στα 49,3 εκατ. ευρώ, τον Ιούλιο μόλις στα 25 εκατ. ευρώ και τον Αύγουστο στα 36,3 εκατ. ευρώ!

Αυτό το σκάνδαλο, ήρθε να αναδείξει τις εγγενείς αδυναμίες ολόκληρου του εγχώριου χρηματοπιστωτικού συστήματος, της ελληνικής κεφαλαιαγοράς, των εποπτικών αρχών, αλλά και της λειτουργίας της «φάμπρικας των ορκωτών λογιστών. Ένα μικρό σε μέγεθος και εν πολλοίς άγνωστο επενδυτικό fund χωρίς ιδιαίτερες περγαμηνές, το Quintessential Capital Management (QCM), επέφερε τρομερά καίριο πλήγμα στο κύρος της ελληνικής χρηματιστηριακής αγοράς, βγάζοντας στην επιφάνεια την ανεπάρκεια του συστήματος και την αδυναμία των εκλεκτικών μηχανισμών.

Και μόνο το γεγονός ότι αν δεν ήταν το QCM, η Follie Follie θα ήταν ακόμη... εισηγμένη, θα έκανε placements, ίσως εξέδιδε και νέα ομόλογα, θα έκανε παρουσιάσεις και road shows στο εξωτερικό και θα ανακοίνωνε... αποτελέσματα και τζίρους πάνω από 1 δισ. ευρώ, είναι κάτι που μαρτυρά την παροιμιώδη ανεπάρκεια ολόκληρου του χρηματοπιστωτικού συστήματος.

Τι πέτυχε το 2018

Βεβαίως, δεν ήταν όλα μαύρα το 2018. Και τούτο διότι ήταν η πρώτη χρονιά (την περίοδο της κρίσης και των μνημονίων) με ουσιαστική θετική μεταβολή στο ΑΕΠ, ενώ θετική εικόνα παρουσίασαν οι δείκτες της ανεργίας, του Τουρισμού και των εξαγωγών. Επιπλέον, μετά από καιρό αναθερμάνθηκαν τα εταιρικά deals με μεγάλη κινητικότητα στο χώρο του Real Estate, της Ενέργειας, του Τουρισμού και της Υγείας.

Πως κινήθηκε το Χ.Α. το 2018

Το 2018 ήταν ένα ακόμη έτος πτώσης για το ελληνικό χρηματιστήριο, καθώς σε επίπεδο Γενικού Δείκτη οι απώλειες έφτασαν στο 20%, ενώ ο τραπεζικός δείκτης υποχώρησε κατά 46% περίπου (με τιμές στα μέσα Δεκεμβρίου). Το 2018 ήταν το 4ο διαδοχικό έτος που η αξία συναλλαγών μειώθηκε περαιτέρω, καθώς ο μέσος τζίρος έπεσε στα 55 εκατ. ευρώ, έναντι 58,71 εκατ. το 2017, 60,45 εκατ. το 2016, 85,6 εκατ. το 2015 και 127 εκατ. ευρώ το 2014.

Ο Γενικός Δείκτης είχε υψηλό 2018 (σε κλείσιμο) στις 886,54 μονάδες στις 29 Ιανουαρίου, ενώ ενδοσυνεδριακά το υψηλό το είδε την 1η Φεβρουαρίου όταν ανήλθε στις 895,64 μονάδες. Το χαμηλό του 2018 σε κλείσιμο ήταν στις 593,05 μονάδες, σχετικά πρόσφατα, στις 20 Νοεμβρίου.

Ο τραπεζικός δείκτης εξαϋλώθηκε περαιτέρω το 2018, καθώς είδε νέα ιστορικά χαμηλά στις 409,08  μονάδες στις 20 Νοεμβρίου! Και όλα αυτά, παρ' ότι στον εν λόγω δείκτη έχουν γίνει τουλάχιστον δύο reverse split για να μη... μηδενίζει εντελώς!

Αποδόσεις 2018       

Παρά την πτώση των κύριων δεικτών, υπήρξαν μετοχές της πραγματικής οικονομίας και το 2018 που είχαν κάποιες αξιοσημείωτες αποδόσεις. Στο χώρο του FTSE 25 την καλύτερη συμπεριφορά είχε η Τέρνα Ενεργειακή που ενισχύθηκε κατά 36% (με στοιχεία έως τέλος Νοεμβρίου δηλαδή 11μήνου, όμως μικρές διαφορές υπάρχουν έκτοτε).

Στον αντίποδα, πιέσεις δέχτηκαν (πάντα σε επίπεδο 11μήνου) μετοχές όπως Πειραιώς -71,5%, Εθνική -68%, Eurobank -33,6%, ΔΕΗ -32% και ΕΧΑΕ -27%.

Στο μεσαίο χώρο, καλές αποδόσεις είχαν μετοχές όπως Ικτινος +110% (είχε ξεχωρίζει και το 2017), Υγεία +69,3%, ΙΑΣΩ +41%, Quest Συμμετοχών +40% και Κρι Κρι, μεγάλη συνέπεια όλα τα τελευταία χρόνια και άνοδος 46%.

Στις μικρότερες αποτιμήσεις έως και την περιφέρεια, καλές κινήσεις έκαναν τίτλοι όπως Profile +65%, Mermeren +240%, Περσέας +173%, ΕΚΤΕΡ +83%, Κέκροπας +85%, Εβροφάρμα +74%, AS Company +67%, Newsphone +51%, Κτήμα Λαζαρίδη +52%, Κυριακούλης +41%, Βογιατζόγλου +40% κ.λπ.

Στο μεσαίο και μικρότερο χώρο σημαντική πτώση είχαν μετοχές όπως Intralot -57%, Intracom Holdings -51%, J&P Άβαξ -55%, MIG -44%, Ιατρικό Αθηνών -31,5%, Δομική Κρήτης -59%, Κρέκα -78,6%, Αλουμύλ -59% και Ελτράκ -39%.