Στο πρώτο μέρος του νομοσχεδίου περιλαμβάνονται αλλαγές στη νομοθεσία που διέπει την εποπτεία και την εξυγίανση των πιστωτικών ιδρυμάτων, προκειμένου η χώρα να εναρμονιστεί με ανάλογες νομοθετικές πρωτοβουλίες άλλων κρατών-μελών της ΕΕ, όπως είναι η Γερμανία, η Ολλανδία, η Βρετανία και η Ιρλανδία, καθώς και με τα πορίσματα της σχετικής διαβούλευσης που διοργάνωσε η Κομισιόν.
Ο νέος Νόμος παρέχει τη δυνατότητα στην Τράπεζα της Ελλάδος να ζητά ακόμη και προληπτικά από κάποια τράπεζα που εμφανίζει πρόβλημα στα κεφάλαια της να προχωρήσει άμεσα σε αύξηση του μετοχικού της κεφαλαίου με προνομιούχες μετοχές και εκπόνηση σχεδίου εξυγίανσης. Επίσης, η ΤτΕ θα μπορεί υπό προϋποθέσεις να διορίζει επίτροπο σε κάποιο χρηματοπιστωτικό ίδρυμα αν διαπιστώσει, παραβιάζει κανονισμούς για προβλέψεις ή κεφαλαιακή επάρκεια ή απλώς δεν μπορεί να φέρει σε πέρας από μόνη της τα απαραίτητα μέτρα εξυγίανσης.
Η Τράπεζα της Ελλάδος θα μπορεί να υποχρεώσει μια τράπεζα μεταβιβάσει περιουσιακά στοιχεία σε άλλο νομικό ή φυσικό πρόσωπο για όσο καιρό ορίσει, ενώ ορίζονται οι προϋποθέσεις βάσει των οποίων η ΤτΕ μπορεί να λάβει μέτρα εξυγίανσης με σκοπό τη διατήρηση της εμπιστοσύνης του κοινού.
Όσον αφορά στο θεσμό της μεταβατικής τράπεζας (bridge bank) προβλέπεται ότι μία τράπεζα πριν τεθεί σε διαδικασία πτώχευσης θα μπορεί να μεταβιβάζει υγιή περιουσιακά στοιχεία (κυρίως καταθέσεις αλλά και δάνεια) σε ένα άλλο εταιρικό μόρφωμα. Στόχος της bridge bank θα είναι η πώληση των υγιών τμημάτων της τράπεζας από την οποία προέρχεται για την κάλυψη των απαιτήσεων του προβληματικού τμήματος της τράπεζας.
Η τράπεζα στην οποία θα μεταβιβάζεται το υγιές κομμάτι των επενδύσεων και των δανείων της "παλιάς" τράπεζας θα μπορεί να λειτουργήσει ως αυτόνομο χρηματοπιστωτικό ίδρυμα και να έχει γι' αυτό πιστοποίηση από την Τράπεζα της Ελλάδος έστω και αν δεν πληροί απολύτως τους κανονισμούς σύστασης και λειτουργίας ενός πλήρους τραπεζικού ιδρύματος.
Η νέα αυτή τράπεζα με κρατική εποπτεία θα διαχειριστεί το ενεργητικό και το παθητικό της Τράπεζας η οποία βρίσκεται υπό πτώχευση έτσι ώστε να μην προκληθεί "χάος" το οποίο φέρει σε επισφαλή θέση τους καταθέτες και αντιστρόφως σε πλεονεκτική τους δανειολήπτες. Ο σχετικός θεσμός έχει ήδη ενσωματωθεί στο εθνικό δίκαιο πολλών κρατών και στην αναθεώρηση του Μνημονίου τον Ιούλιο το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο έκανε ρητή αναφορά στην ανάγκη αναμόρφωσης του πλαισίου που αφορά στην πτώχευση των τραπεζών.
Στην ουσία το πλαίσιο αυτό αφορά μόνο στις μικρές τράπεζες καθώς οι μεγάλες που θα βρεθούν σε αδυναμία να καλύψουν τις κεφαλαιακές τους ανάγκες θα προσφεύγουν στο Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας.
Σκοπός του νέου νόμου είναι η ενίσχυση της εποπτείας και ελέγχου των πιστωτικών ιδρυμάτων.
Πιο αναλυτικά, η Τράπεζα της Ελλάδος δύναται να απαιτεί από τα ιδρύματα που έχει δώσει άδεια λειτουργίας:
1. την τήρηση ιδίων κεφαλαίων καθ’ υπέρβαση του ελάχιστου ύψους που ορίζεται με τις εκάστοτε γενικής εφαρμογής σχετικές αποφάσεις της περί κεφαλαιακής επάρκειας.
2. τη βελτίωση των στρατηγικών , πολιτικών, συστημάτων και διαδικασιών.
3. την εφαρμογή ειδικής από απόψεως κεφαλαιακής επάρκειας πολιτικής προβλέψεων ή μεταχείρισης των στοιχείων του ενεργητικού.
4. τον περιορισμό ή την τήρηση ορίων ως προς το είδος και την έκταση των δραστηριοτήτων τους ή το δίκτυο τους ή την εκποίηση στοιχείων του ενεργητικού τους
5. τη μείωση του κινδύνου που ενέχουν οι δραστηριότητες, τα προϊόντα και τα συστήματά τους
6. την ενίσχυση των ιδίων κεφαλαίων μέσω καθαρών κερδών και ειδικότερα τη μη διανομή ή τον περιορισμό της διανομής κερδών και τη μεταφορά τους σε ειδικό αποθεματικό ή το σχηματισμό προβλέψεων.
7. την εκ μέρους της ΤτΕ προηγούμενη έγκριση συναλλαγών που κατά την κρίση της είναι δυνατόν να αποβούν σε βάρος της φερεγγυότητας του ιδρύματος
8. τον περιορισμό των μεταβλητών αποδοχών ως ποσοστό του συνόλου των καθαρών εσόδων σε περιπτώσεις που το ύψους των ως άνω αποδοχών δε συμβάλλει στη διατήρηση υγιούς κεφαλαιακής βάσης
9. την εκπόνηση σχεδίου ανάκαμψης και εξυγίανσης
10. την αύξηση μετοχικού κεφαλαίου