Τα περισσότερα βέβαια τα είχε εξαγγείλει ο κ. Καραμανλής. Γι αυτό, σε μεγάλο βαθμό, κέρδισε τις εκλογές πέρυσι τον Μάρτιο. Τα είπε και μετά τις εκλογές, στο συνέδριο του κόμματός του και από τα χλιαρά χειροκροτήματα με τα οποία υποδέχθηκαν τα λεγόμενά του οι σύνεδροι τότε, θα έπρεπε να είχε καταλάβει τι επρόκειτο να επακολουθήσει. Και αν δεν το είχε καταλάβει αμέσως, θα έπρεπε να το είχε καταλάβει στην πορεία από τις πιέσεις που ασκούσαν, σχεδόν πάντα με επιτυχία, το κόμμα και οι Δακίτες, στην προσπάθειά τους να καταλάβουν θέσεις στον κρατικό μηχανισμό, με μοναδικό προσόν την κομματική ταυτότητα. Το ερώτημα είναι όμως αν και τώρα ο Πρωθυπουργός έχει αντιληφθεί το πρόβλημα της διαφθοράς και της σήψης σε όλη του την έκταση. Αν δηλαδή έχει αντιληφθεί ότι δεν είναι πρόβλημα της κυβέρνησής του ή του ΠΑΣΟΚ, της ΔΑΚΕ, ή της ΠΑΣΚΕ, αλλά ολόκληρης της ελληνικής κοινωνίας. Γιατί ή ελληνική κοινωνία βρίσκεται σε κρίση εδώ και πολλά χρόνια. Κρίση που περνούσε ασχολίαστη επί της ουσίας και όλοι θεωρούσαν ότι οφειλόταν αποκλειστικά και μόνο στην πολιτική ηγεσία και στο κόμμα το οποίο βρισκόταν στην εξουσία. Όχι ότι δεν ευθύνονται οι πολιτικοί και τα κόμματα για την εκτεταμένη διαφθορά σε κάθε πτυχή της καθημερινής ζωής στην Ελλάδα. Ευθύνονται κυρίως γιατί προσαρμόστηκαν σε μία κατάσταση που επικρατεί από συστάσεως του ελληνικού κράτους και δεν προσπάθησαν , η δεν προσπάθησαν αρκετά, να για να την αλλάξουν, ίσως γιατί τους βόλευε και την εκμεταλλεύτηκαν, ίσως γιατί δεν ήξεραν πώς να την αλλάξουν, πιθανώς γιατί η χώρα δεν πέρασε από τον Διαφωτισμό και δεν αποδέχθηκε ποτέ την ηθική της εργασίας. Βόλεψε και βολεύει ακόμη η δικαιολογία των 400 χρόνων της Οθωμανικής δουλείας και πίσω από αυτήν κρύφθηκε και το πολιτικό κόστος που θα πλήρωναν οι κυβερνήσεις που θα τολμούσαν τις αλλαγές και τις ρήξεις. ΄Οποιοι έχουν διαβάσει τη νεότερη ελληνική ιστορία και τις κοινωνικές συνθήκες που επικρατούσαν σε κάθε εποχή, μετά το 1821, γνωρίζουν πολύ καλά ότι ελάχιστα πράγματα έχουν αλλάξει στο βάθος της νοοτροπίας των νεοελλήνων. Η διαφθορά δεν περιορίζεται στον δημόσιο τομέα. Οι επίορκοι υπάλληλοι πολλές φορές βρίσκουν και τα κάνουν γιατί οι πολίτες ζητούν παράνομες εξυπηρετήσεις. Υπάρχει καθολική ανοχή στη διαφθορά και οι περισσότεροι από εκείνους που διαμαρτύρονται θα ήθελαν να γίνουν χαλίφηδες στη θέση του χαλίφη για να βάλουν και οι ίδιοι το δάχτυλο στο μέλι. Το πραγματικό ζητούμενο είναι να δεχθούν ο κ. Καραμανλής, ο κ. Παπανδρέου και οι άλλοι πολιτικοί ηγέτες ότι η Ελλάδα είναι βασικά χώρα χωριατών, που εξελίχθηκαν σε μικροαστούς και το χειρότερο, δίχως ρωμαλέα και με βαθιές ρίζες αστική τάξη που θα λειτουργούσε σαν ατμομηχανή και θα έβαζε κανόνες συμπεριφοράς για να πορεύεται κάπως αποτελεσματικά η χώρα. Είναι πολύ λίγοι σήμερα οι ταγοί που με το παράδειγμά τους, την καθημερινή ζωή τους και τη σκέψη τους θα ρυμουλκήσουν την ελληνική κοινωνία με συντεταγμένο τρόπο. Δεν υπάρχει καν ιντελιγκέντσια των γραμμάτων, των τεχνών και του πνεύματος για να προσφέρει κάποιες ιδέες και να επιβάλει μία αισθητική άξια λόγου. Την Ελλάδα χαρακτηρίζει τώρα ένα τεράστιο πλέγμα μικροσυμφερόντων που την κρατάει πισθάγκωνα και πεισματικά στάσιμη. Σ΄ αυτό και με αυτό το πλέγμα είναι δομημένη η κοινωνία μας. Αν ρίξει κάποιος μία ειλικρινή ματιά στην παιδεία, το κράτος, τη δημόσια διοίκηση, τις νομαρχίες και τους δήμους, την περιφέρεια και την επιχειρηματικότητα, το αντιλαμβάνεται αμέσως. Όλα αυτά κρύβονταν όσο το ελληνικό κράτος έβαζε μόνο του τους διάτρητους κανόνες στην καθορισμένη από τα σύνορα επικράτεια. Τώρα όμως, την εποχή της παγκοσμιοποίησης, δεν είναι νοητό το κράτος να προσφέρει προστασία και αποκούμπι και οι πολίτες μένουν ανυπεράσπιστοι στον διεθνή ανταγωνισμό. Το νοιώθουν πολύ καλά, αλλά δεν το καταλαβαίνουν. Μία ελπίδα ήταν και είναι η Ευρωπαϊκή ΄Ενωση, μήπως και επιβάλει τους κανόνες και την εφαρμογή τους. Αλλά αυτό προϋποθέτει ότι η πολιτική ηγεσία -όλων των κομμάτων- θα διαγνώσει το δομικό πρόβλημα και θα αναλάβει το πολιτικό κόστος σε αγαστή σύμπνοια. Αλλά με ποιο πολιτικό και διοικητικό προσωπικό. ΄Αραγε ο πρωθυπουργός