Η διαφορά της σημερινής οικονομικής κρίσης από τις προηγούμενες μεταπολεμικές είναι ότι λόγω παγκοσμιοποίησης αγκαλιάζει τους πάντες και την αισθάνονται όλοι στο πετσί τους, αλλά και ότι κανείς δεν φαίνεται να γνωρίζει το βάθος και την έκτασή της, ποιο ακριβώς είναι το φάρμακο, πότε θα βγούμε από αυτήν και ποιες θα είναι μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα οι κοινωνικές επιπτώσεις. Είναι σαφές ότι οι κυβερνήσεις βρίσκονται σε αμηχανία, πειραματίζονται, «χώνουν» δισεκατομμύρια χωρίς να είναι βέβαιες ότι είναι εύστοχες και ελπίζουν κάθε φορά ότι τα χειρότερα έχουν περάσει για να διαψευστούν την επόμενη ημέρα.

Είναι γνωστό ότι η οικονομία της Γερμανίας στήριζε την ευρωστία της κυρίως στην βιομηχανική παραγωγή και τις εξαγωγές βιομηχανικών προϊόντων και λιγότερο στον χρηματοπιστωτικό τομέα, όπως η Βρετανία που αναμένεται να πληγεί περισσότερο από όλες τις μεγάλες χώρες. Ωστόσο, από τη στιγμή που ο ρυθμός ανάπτυξης της Κίνας πέφτει, το ίδιο συμβαίνει στην Ινδία, ενώ στις ΗΠΑ και παντού αλλού περιορίζεται θεαματικά η κατανάλωση, οι εξαγωγές της Γερμανίας αντιμετωπίζουν προβλήματα. Από εκεί και πέρα είναι αναμενόμενες και οι επιπτώσεις: περιορισμός της παραγωγής, ανεργία, πτώση βιοτικού επιπέδου, πτώση της κατανάλωσης και πάει λέγοντας.

Στην Ελλάδα, το γεγονός ότι η Γερμανία έχει μπει σε περίοδο ύφεσης θα το αισθανθούμε στο πετσί μας, ειδικά στον τουρισμό. Αν οι γερμανοί, που είναι γενικά λογικοί και μετρημένοι στη διαχείριση των οικονομικών τους, δεν έχουν χρήματα να δαπανήσουν, θα περιορίσουν τα ταξίδια και τις διακοπές. Στην καλύτερη περίπτωση, θα διαλέξουν φτηνές χώρες για διακοπές και η Ελλάδα δεν συγκαταλέγεται πια σ΄ αυτή την κατηγορία. Αρα, πρέπει να αναμένουμε ότι ο τουρισμός, η μεγαλύτερη βιομηχανία στην Ελλάδα, θα πέσει φέτος με ό,τι αυτό συνεπάγεται. ΄Αλλωστε, οι γερμανοί δεν θα είναι οι μόνοι που θα περιορίσουν τα ταξίδια αναψυχής…

Οι συνέπειες όμως της ύφεσης στη Γερμανία αφορούν και πολιτικά την Ευρωπαϊκή Ενωση. Είχε ήδη παρατηρηθεί από τη στιγμή που ξέσπασε τόσο ορμητικά η κρίση ότι η Καγκελάριος της Γερμανίας, η κα Μέρκελ δεν ήταν καθόλου θερμή απέναντι στις προτάσεις και τις προσπάθειες για συλλογική αντιμετώπιση της κρίσης από τις χώρες- μέλη της Ενωσης και πολύ περισσότερο, αντιστεκόταν σε κάθε ιδέα δημιουργίας κοινού ταμείου. Ο λόγος ήταν και είναι ότι στο Βερολίνο φοβούνται ότι οι γερμανοί θα κληθούν να αναλάβουν το μεγαλύτερο κόστος για να αντιμετωπίσουν οι διάφορες ευρωπαϊκές χώρες τα προβλήματά τους και δεν είναι καθόλου πρόθυμοι να το κάνουν πλέον, ούτε τώρα, αλλά ούτε και στο μέλλον.

Αυτό σημαίνει ότι πιθανότατα θα δούμε μία χαλάρωση στο πνεύμα της ευρωπαϊκής «ενότητας» και σίγουρα θα δούμε την Γερμανία να δυσφορεί ιδιαίτερα για τις χώρες-βαρίδια. Δηλαδή τις χώρες με τεράστιο χρέος, με εξαιρετικά αρνητικό ισοζύγιο πληρωμών, με πολύ μεγάλες ανελαστικές δαπάνες, με χαμηλή ανταγωνιστικότητα, που έχουν συνεχώς το χέρι απλωμένο. Τέτοια χώρα είναι και η Ελλάδα μας και πολύ φοβούμαι ότι θα λάβουμε πολύ σύντομα το μήνυμα. Μακάρι να διαψευστώ, αλλά δεν το βλέπω, ειδικά αν κρατήσει πολύ η κρίση.

Αγγελος Στάγκος
[email protected]