Δεν είναι γνωστό αν το σενάριο άρχισε να γράφεται επί προεδρίας Μπους και απλά άρχισε η μεταφορά του στη διπλωματική και στρατιωτική σκηνή τώρα, αλλά αυτό μικρή σημασία έχει. Σημασία έχει η εξέλιξή του που άρχισε με την μελετημένη και καθόλου αυθόρμητη επίθεση του Ταγίπ Ερντογάν κατά του Σιμόν Πέρες στο Νταβός με αφορμή τις επιχειρήσεις των ισραηλινών κατά της Χαμάςστη Γάζα και που το δεύτερο σκέλος της ήταν η δήθεν αντίρρηση της Αγκυρας στην τοποθέτηση του δανού πρωθυπουργού κ. Ράσμουσεν ως γενικού γραμματέα του ΝΑΤΟ.
Υποτίθεται ότι η τουρκική κυβέρνηση ήταν θυμωμένη γιατί ο κ. Ράσμουσεν δεν καταδίκασε εκείνες τις γελοιογραφίες για τον Μωάμεθ, που είχαν δημοσιευτεί στη Δανία και είχαν θυμώσει πολύ τους ισλαμιστές, αλλά και γιατί η Δανία επιτρέπει την λειτουργία κουρδικώνραδιοσταθμών στο έδαφός της. Φυσικά, μπορεί να υπήρξε πραγματική ενόχληση για τους ραδιοσταθμούς, αλλά τόσο το επεισόδιο στο Νταβός, όσο και ο θυμός για τις γελοιογραφίες εντάχθηκαν στην προσπάθεια να εμφανιστεί η Τουρκία ως υπερασπιστής και ταυτόχρονα ηγέτιδα δύναμη του Ισλάμ. Δύναμη που θα επιχειρήσει να σύρει το Ισλάμ στην μετριοπάθεια, μακριά από τους ακραίους εκφραστές του.
Ο Πρόεδρος των ΗΠΑ έχει δώσει μεγάλη έμφαση στις σχέσεις της χώρας του με την Τουρκία. Δεν είναι τυχαίο ότι η Τουρκία συγκαταλέχθηκε μεταξύ των χωρών που αποτελούν την ομάδα των 20, δεν είναι τυχαίο που η σύνοδος του ΝΑΤΟ στο Στρασβούργο απασχολήθηκε τόσο με τα καμώματα της τουρκικής κυβέρνησης και τις απαιτήσεις της, δεν είναι τυχαίο ότι ο κ. Ομπάμα επιμένει να πιέζειφραστικάγια να ενταχθεί η Τουρκία στην Ευρωπαϊκή Ενωση, αδιαφορώντας για την ενόχληση των ευρωπαϊκών χωρών που εκφράστηκε από τον κ. Σαρκοζί και την κα Μέρκελ ( ο κ. Μπερλουσκόνι μίλησε για συμβιβασμό, αλλά μάλλον εννοεί και αυτός κάποια ειδική σχέση Ευρωπαϊκής ΄Ενωσης-Τουρκίας). Τέλος, δεν είναι τυχαίο έκανε τέτοια και τόσα ανοίγματα επισκεπτόμενος την Τουρκία, φθάνοντας στο σημείο να μην επισκεφθεί καν το Οικουμενικό Πατριαρχείο.
Ο κ. Ομπάμα χαρακτήρισε την Τουρκία «γέφυρα» μεταξύ των ισλαμικών χωρών και της Δύσης στο πλαίσιο βέβαιασυνεργασίας με την Ουάσινγκτον. Οι ΗΠΑ δεν αντέχουν οικονομικά να κάνουν τον χωροφύλακα στ Μέση Ανατολή και προσδοκούν από την Τουρκία να εκτοπίσει το Ιράν από την θέση επιρροής διαφόρων ισλαμικών οργανώσεων και πληθυσμών, να παίξει ρόλο μεσολαβητή μεταξύ ισραηλινών και παλαιστινίων (Χαμάς), αλλά και μεταξύ Ισραήλ και Συρίας, να αποσπάσει τουρκόφωνες χώρες και πληθυσμούς του Καυκάσου από την επιρροή της Ρωσίας, να προσφέρει δίοδο εξόδου των αμερικανικών στρατευμάτων από το Ιράκ και στη συνέχεια να παρακολουθεί τις εξελίξεις στη συγκεκριμένη χώρα και τέλος, να διευκολύνει την μεταφορά φυσικού αερίου και πετρελαίου (όχι ρωσικού) προς τη Δύσημέσω αγωγών που θα περνούν από το έδαφός της.
Κανείς δεν γνωρίζει αν το σενάριο για τον νέο και αναβαθμισμένο ρόλο της Τουρκίας θα καρποφορήσει. Θα υπάρξουν αντιδράσεις από διάφορες πλευρές (Ιράν, Ρωσία και άλλους) και δεν είναι σίγουρο ότι η Τουρκία μπορεί να παίξει τέτοιο πολυσύνθετο και απαιτητικό ρόλο. Το οικόπεδο έχει μεγάλη αξία, ο πληθυσμός είναι μεγάλος, αλλά μεγάλα είναι και τα προβλήματά της, ενώ οι δομές της είναι και αυτές προβληματικές. Ήδη, ο ρόλος που εκείνη επιζητεί και η Ουάσινγκτον της αναθέτει την στρέφει προς την Ανατολή, οπότε βρίσκεται σε αντίφαση με την επιδίωξη να γίνει πλήρες μέλος της Ευρωπαϊκής ΄Ενωσης. Οσο για την Ελλάδα, είναι υποχρεωμένη να μελετήσει και πάλι με μεγάλη σοβαρότητα τις εξελίξεις και τον νέο ρόλο της Τουρκίας για να κάνει τις κατάλληλες προσαρμογές στη δική της πολιτική. Προσαρμογές που με μία πρώτη ματιά επιβάλλουν ακόμη στενότερες σχέσεις με τις ευρωπαϊκές δυνάμεις!
Αγγελος Στάγκος
[email protected]