Σε όλους τους τομείς, από την στοιχειώδη πειθαρχία και λειτουργία μέχρι τον τρόπο του σκέπτεσθαι, τόσο των διδασκομένων, όσο και των διδασκόντων. Δεν θα μπορούσε άλλωστε να είναι και διαφορετικά, ειδικά με την απόλυτη σύνδεση που υπάρχει σήμερα μεταξύ γυμνασίου-λυκείου και ΑΕΙ-ΤΕΙ.

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι στον ελληνικό μαθητόκοσμο επικρατεί σήμερα η γενική άγνοια πάνω σε θέματα που αφορούν το στενότερο και ευρύτερο, τεχνητό ή φυσικό περιβάλλον του. Δεν υπάρχει επίσης αμφιβολία ότι οι μαθητές επιβαρύνονται σε βαθμό επικίνδυνο, γιατί δεν παίρνουν τις απαιτούμενες για την ηλικία τους ανάσες, από το υπερφορτωμένο και σε μεγάλο βαθμό άχρηστο πρόγραμμα του σχολείου, από την αθλιότητα της καταφυγής στην παραπαιδεία και από το άγχος που τους φορτώνουν οι διαδικασίες του συστήματος και ο υπερπροστατευτισμός (σε συνδυασμό με τις απαιτήσεις) της οικογένειας. Το αποτέλεσμα είναι αφ΄ ενός να μισούν το σχολείο και να μην δέχονται την πιο στοιχειώδη πειθαρχία και αφ΄ ετέρου να υστερούν σε ανταγωνιστικότητα στο πλαίσιο του σύγχρονου κόσμου.

Με λίγα λόγια, ακόμη και στην παιδεία διατηρούμε την επαρχιώτικη εσωστρέφεια και τις δήθεν ελληνικές ιδιαιτερότητες που μας εξωθούν συνεχώς και συστηματικά στο περιθώριο ενός διεθνοποιημένου περιβάλλοντος. Ετσι έχουμε φθάσει σε αδιέξοδο και στην παιδεία, μαζί με όλα τα άλλα αδιέξοδα που έχουν συσσωρευθεί σε τούτη εδώ τη χώρα. Αλλά πέρα από τις ιδέες και τις γενικές αρχές χρειάζεται και η εφαρμογή και εκεί τα πράγματα δεν θα είναι καθόλου εύκολα. Η όποια πραγματική μεταρρύθμιση στην παιδεία απαιτεί πολιτική συναίνεση, απαιτεί σοβαρή μελέτη, απαιτεί αλλαγή νοοτροπίας διδασκομένων, διδασκόντων και κοινωνίας, απαιτεί χρόνο, επιμονή και υπομονή, απαιτεί πολλά και διάφορα.

Η λιγότερη ύλη πρέπει να είναι η σωστή και χρήσιμη λιγότερη ύλη και πρέπει να αποφασιστεί από ειδικούς πολλών ειδικοτήτων. Οι διδάσκοντες πρέπει να εκπαιδευθούν σε έναν διαφορετικό τρόπο διδασκαλίας και σίγουρα δεν θα υπάρχει ανάγκη για τόσες πολλές θέσεις εργασίας, αλλά τότε θα πρέπει να αναμένεται αντίδραση από τις συντεχνίες. Που θα αντιδράσουν επίσης γιατί στο μεταρρυθμισμένο λύκειο θα υπάρχει ανάγκη για νέες ειδικότητες διδασκόντων. Σε ένα σοβαρό εκπαιδευτικό σύστημα η αξιολόγηση των διδασκόντων δεν συζητείται, αλλά τι θα γίνει με όλους εκείνους που υποτίθεται ότι διδάσκουν ξένη γλώσσα στους μαθητές και ξέρουν οι ίδιοι που πάνε τα τέσσερα; Γιατί βεβαίως δεν συζητείται ότι τα ελληνόπουλα θα πρέπει να βγαίνουν από το λύκειο κατέχοντας την άνετη χρήση μίας δεύτερης ή και τρίτης γλώσσας...
 
Όλα αυτά και ακόμη περισσότερα είναι ζητήματα που πρέπει να λυθούν πριν και κατά τη διάρκεια της εφαρμογής του νέου προγράμματος. Η λύση τους προϋποθέτει θετική αντιμετώπιση και βάθος χρόνου και φυσικά δίχως να θυματοποιήσει τις γενιές των μαθητών που θα πέσουν πάνω στη μεταβατική περίοδο. Δεν είναι καθόλου εύκολη ιστορία, αλλά από κάπου πρέπει να αρχίσει με πρώτο στόχο την κατάργηση του άγους της παραπαιδείας που τρώει παιδιά, χρόνο και χρήμα.

Αγγελος Στάγκος
[email protected]