Γενική είναι η αίσθηση ότι «το καινούργιο» και ταυτόχρονα άγνωστος «Χ» στην ελληνική πολιτική σκηνή είναι η εκλογή του Ν. Ανδρουλάκη στην ηγεσία του ΠΑΣΟΚ. Είναι νωρίς ακόμη για οριστικά συμπεράσματα σχετικά με τις επιδράσεις και τις επιπτώσεις της παρουσίας του με βασικό ρόλο στα πολιτικά πράγματα, αλλά υπάρχουν δείγματα και ενδείξεις που οδηγούν σε κάποιες βάσιμες σκέψεις. Με πρώτη και κύρια ότι η επικράτησή του στις εσωκομματικές εκλογές αποδεικνύεται κατ’ αρχήν και προς το παρόν, ευεργετική για το ΠΑΣΟΚ. Πρόσφερε μία πνοή ανανέωσης, ανέβασε σημαντικά το εκλογικά ποσοστά του στις δημοσκοπήσεις, αντιμετωπίζεται με θετικό ενδιαφέρον από τα μήντια (πάλι προς το παρόν…), έδωσε ελπίδες ανάκαμψης στο κόμμα.
Το Ανδρουλάκειο Προφίλ
Κακά τα ψέματα, το προφίλ του αρχηγού κι το «γκελ» που αυτός κάνει στο εκλογικό σώμα έχει πολύ μεγάλη σημασία για ένα κόμμα, που κινείται στο πλαίσιο ή στα όρια της εξουσίας, στις δημοκρατίες και ακόμη περισσότερο στην Ελλάδα. Είναι γεγονός ασφαλώς ότι το πρόγραμμα ενός κόμματος και τα κοινωνικά στρώματα που θέλει να εκπροσωπεί δίνουν σχήμα στη φυσιογνωμία του, όμως ο ηγέτης είναι εκείνος που καθορίζει το εύρος της απήχησής του. Και αυτή τη στιγμή οι δημοσκοπήσεις και γενικότερα το κλίμα ευνοούν τον Ν. Ανδρουλάκη…
Ο χρόνος και οι πραγματικές εκλογές θα δείξουν αν ο Ν. Ανδρουλάκης είναι το κατάλληλο πρόσωπο σε αυτή τη συγκυρία. Να θυμίσουμε ότι και η Φώφη Γεννηματά όταν εκλέχτηκε αντιμετωπίστηκε θετικά στις δημοσκοπήσεις. Οι συνθήκες ήταν βέβαια διαφορετικές τότε, γιατί η μακαρίτισσα στο εσωτερικό έπρεπε να «φέρει βόλτα» πασόκους, ποταμίσιους, δημαρίσιους και άλλες φυλές, για να στηθεί το ΚΙΝΑΛ, ενώ απέναντι υπήρχε ένας Σύριζα στα … ντουζένια του. Τώρα ο νέος αρχηγός έχει να κάνει με «πιστούς» που έμειναν ή ήλθαν στο κόμμα στους δύσκολους καιρούς, με ένα κομματικό μηχανισμό που ελέγχει και συνετέλεσε σε πολύ μεγάλο βαθμό στην εκλογή του και απέναντι είναι ένας Σύριζα και ένας Τσίπρας που δεν πολυπείθουν.
Ο Ν. Ανδρουλάκης έχει θητεία στην πολιτική. Εξελίχθηκε μέσω του μηχανισμού του κόμματος –είναι δηλαδή παιδί του «κομματικού σωλήνα -, είχε διεκδικήσει και στο παρελθόν την αρχηγία, ως «φιναλίστ» μάλιστα και ελπίζεται ότι πήρε ένα λούστρο εκσυγχρονισμένης πολιτικής αντίληψης στα χρόνια του ως ευρωβουλευτής. Αν και τα αγγλικά του δεν βελτιώθηκαν στο διάστημα αυτό, αντίθετα ανταγωνίζονται επάξια τα αγγλικούλια του Τσίπρα, αλλά αυτό ας εκληφθεί ως παραπολιτικό σχόλιο… Με αυτή την έννοια, προσθέτοντας την κρητική προφορά, τη σωματοδομή και τα χαρακτηριστικά του προσώπου του μπορούμε να πούμε ότι πρόκειται για την επιτομή του Έλληνα μικρομεσαίου.
Δεν αποκλείεται τα παραπάνω στοιχεία να αποδειχθούν «προσόντα». Με τις ίδιες σχεδόν προδιαγραφές ξεκίνησε και Άνγκελα Μέρκελ με τα αντιπροσωπευτικά μέσης γερμανίδας φράου χαρακτηριστικά, άλλο τι απέδειξε στη συνέχεια η ίδια επί του πεδίου ως καγκελάριος επί 16 ολόκληρα χρόνια! Τουλάχιστον ως τώρα, ο Ν. Ανδρουλάκης δείχνει σύνεση και πονηριά στο πεδίο. Γνωρίζει προφανώς ότι δεν είναι ούτε φλογερός ρήτορας, ούτε διαθέτει ιδιαίτερα ελκυστικό παρουσιαστικό, οπότε φυλάγεται μέχρι να συνηθίσει ο κόσμος την παρουσία του και ακόμη περισσότερο, να ταυτίζεται αρκετά μαζί του. Να περάσει στο υποσυνείδητο ότι είναι ένας μέσος Έλληνας, άρα ένας από αυτούς (και τα αγγλικά – απάτσι είναι στοιχείο του Έλληνα μικρομεσαίου), όχι κάποιος που τους θωρεί από ψηλά. Γι αυτό αποφεύγει τις πολλές δηλώσεις και τηλεοπτικές εμφανίσεις και γενικά κρατάει κλειστά τα χαρτιά του.
Από την άλλη πλευρά, η ως τώρα διαδρομή του Ν. Ανδρουλάκη δείχνει ότι πρόκειται για άνθρωπο επίμονο και μεθοδικό. Και τα εξαιρετικά θετικό είναι ότι φροντίζει να ασκεί αντιπολίτευση χωρίς ασυναρτησίες και μπουρδολογίες, την οποία συνοδεύει με προτάσεις. Για παράδειγμα (και όχι το μοναδικό), έκανε σαφείς προτάσεις για την τιμή των τεστ. Το ζήτημα είναι αν θα συνεχίσει έτσι, ή αν θα παρασυρθεί σε κραυγαλέες αντιπαραθέσεις από τους υπόλοιπους «ηθοποιούς». Όπως μένει να απαντηθεί στην πράξη το ερώτημα αν τα στελέχη και οι βουλευτές του κόμματος θα τον ακολουθήσουν σε αυτή τη γραμμή.
Αιμορραγίες και Συνεργασίες
Όπως αναμενόταν, η δημοσκοπική άνοδος του ΠΑΣΟΚ προβληματίζει περισσότερο τον Αλ. Τσίπρα, παρά τον Κυρ. Μητσοτάκη. Ο Σύριζα «αιμορραγεί» περισσότερο, εκεί έχει πάει βασικά το κοινό που είναι ευκολότερο να επανέλθει στις ρίζες του, θεωρώντας ότι οι προσδοκίες του διαψεύστηκαν και από εκεί θα πάρει πίσω ψηφοφόρους το ΠΑΣΟΚ στις εκλογές. Δεν ξέρουμε πόσους, θα ανεβάσει όμως οπωσδήποτε τα ποσοστά του, σίγουρα στις πρώτες εκλογές με απλή αναλογική, θα δούμε τι θα γίνει στις δεύτερες. Οι δημοσκοπήσεις τώρα δείχνουν μετακινήσεις και από ψηφοφόρους της Ν.Δ. (στις τελευταίες εκλογές) προς το ΠΑΣΟΚ, αλλά αυτό μπορεί να είναι πιο δύσκολο. Ενδεχομένως να ενισχυθεί το ΠΑΣΟΚ και από εκεί στην πρώτη φάση, αλλά αν το παιχνίδι παιχθεί μεταξύ Ν.Δ – Μητσοτάκη και Σύριζα – Τσίπρα στη δεύτερη, η εκτίμηση είναι ότι θα προτιμήσουν τη σιγουριά, μπροστά στον «κίνδυνο» να επανέλθει ο Σύριζα. Άλλωστε, για να ξαναφέρει πίσω το «εκσυγχρονιστικό» ΠΑΣΟΚ ο Ν. Ανδρυλάκης θα χρειαστεί να το πείσει, στρίβοντας επαρκώς προς το κέντρο, και αυτό θα απαιτήσει χρόνο και μακροημέρευση. Άλλωστε απαιτούνται λεπτές ισορροπίες για να πεισθούν εξίσου ψηφοφόροι που πήγαν στο Σύριζα και στη Ν.Δ. να ξαναγυρίσουν στο ΠΑΣΟΚ και αυτό συνήθως το καταφέρνουν ηγέτες με μεγάλο «γκελ».
Αιωρείται τέλος το ερώτημα αν το ΠΑΣΟΚ του Ν. Ανδρουλάκη θα συμπράξει με τη Ν.Δ. του Κυρ. Μητσοτάκη, αν χρειαστεί. Αν δεν προκύψει αυτοδύναμη κυβέρνηση ούτε από τις δεύτερες εκλογές, που θα γίνουν με ενισχυμένη αναλογική. Δεν θα είναι όντως εύκολο να υπάρξει αυτοδυναμία. Πολλά θα εξαρτηθούν από τις συνθήκες κάτω από τις οποίες θα γίνουν οι εκλογές, από το ποσοστό του πρώτου κόμματος και από το σύνολο των ποσοστών όλων των κομμάτων που θα μείνουν εκτός Βουλής. Αν δεν υπάρξει πάντως αυτοδυναμία, δύσκολα ο Ν. Ανδρουλάκης θα μπει σε κυβέρνηση συνεργασίας –αν δεν το επιβάλλουν απολύτως εθνικοί λόγοι -, επομένως ο Κυρ. Μητσοτάκης θα πρέπει να ψάξει δεξιά του. Το ενδεχόμενο συνεργασίας Σύριζα – ΠΑΣΟΚ σίγουρα πρέπει να αποκλειστεί, αν δεν αλλάξουν συσχετισμοί, ηγεσίες και ρητορικές.