Αυτά, πριν από τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία και ενώ οι αμερικανοτουρκικές σχέσεις δεν είχαν ξεπαγώσει, τουλάχιστον τυπικά. Ο πόλεμος πρόσφερε νέες ευκαιρίες για να ξαναθυμηθεί η Δύση τη σημασία και την αξία του τουρκικού οικοπέδου και στον Ερντογάν να παίξει σαν χρήσιμος παγκόσμιος παίκτης. Σε πρώτη φάση, κόσμος ξαναθυμήθηκε τη σημασία των Στενών που η Άγκυρα κατάφερε να κλείσει και να μην τα κλείσει ταυτόχρονα, κρατώντας ισορροπίες μεταξύ Ρωσίας και Δύσης. Παράλληλα ο Ερντογάν έπαιξε το παιχνίδι του «επιτήδειου ουδέτερου», καταδικάζοντας μεν τη ρωσική εισβολή κάποια στιγμή, δίχως όμως να συμμετέχει στις κυρώσεις κατά της Ρωσίας, ούτε και στην επικοινωνιακή πολεμική κατά του Πούτιν. Είναι γνωστές οι σχέσεις και οι εξαρτήσεις της Τουρκίας από τη Ρωσία που θα κόστιζαν πάρα πολύ αν «στράβωναν», όπως και το ότι το ενδεχόμενο να εξασφαλίσει μεγάλα κέρδη στη διάρκεια και μετά τη λήξη των εχθροπραξιών είναι πολύ μεγάλο. Ξέρουμε επίσης τις πιέσεις των Αμερικανών από την άλλη πλευρά και τις δυνατότητές τους να καταφέρουν συντριπτικά πλήγματα στη τουρκική οικονομία αν το αποφάσιζαν, αλλά είναι και «μαγκιά» του Ερντογάν να περνάει αλώβητος –προς το παρόν τουλάχιστον – μέσα από αυτές τις συμπληγάδες. Όπως φαίνεται άλλωστε, αρνήθηκε την πρόταση να παραδώσει τους S – 400 στους Ουκρανούς με αντάλλαγμα την παραλαβή των πολυπόθητων F – 35. Αυτό δεν σημαίνει ότι η Ουάσινγκτον θα συνεχίσει να κάνει την «αυστηρή» απέναντι στην Τουρκία του Ερντογάν. Καλά τα ανθρώπινα δικαιώματα και το διεθνές δίκαιο, καλύτερα ωστόσο τα συμφέροντα και οι ρεαλιστικές προσεγγίσεις, με την ηθική στο περιθώριο…
Κουφιοκεφαλάκηδες
Κάποιοι κουφιοκεφαλάκηδες στην Ελλάδα επιχειρούν να αμφισβητήσουν ή και να υποβαθμίσουν τα οφέλη της Τουρκίας από τον ρόλο του μεσολαβητή που παίζει αυτόν τον καιρό. Αναρωτιούνται ποιο είναι το κέρδος όσο οι επαφές ων Ρώσων και των Ουκρανών δεν ευοδώνονται. Άγνωστο αν, πότε και πως οι σχετικές διαπραγματεύσεις καταλήξουν κάπου. Ωστόσο, τα οφέλη της Τουρκίας είναι οφθαλμοφανή, κακά τα ψέματα. Όπως τονίστηκε παραπάνω αφενός αναδείχθηκε η σημασία και η χρησιμότητα της Τουρκίας, αφού οι δύο άμεσοι εμπόλεμοι δέχθηκαν να συναντώνται στο έδαφός της, αφετέρου το γεγονός αυτό ενισχύσει την πολιτική της ουδετερότητας που ακολουθεί ο Ερντογάν και τον βοηθά στην απόκρουση των όποιων πιέσεων δέχεται για συμμετέχει στις ρωσικές κυρώσεις, χωρίς μάλιστα να κατηγορείται για αντιουκρανική στάση, καθώς στους Ουκρανούς έχει πουλήσει πολύτιμα drones. Κρίνοντας επίσης από την παρουσία του Αμπράμοβιτς στις διαπραγματεύσεις, με δεδομένη τη συνεχιζόμενη εξαίρεσή του από τις λίστες των ολιγαρχών και από το γεγονός ότι και το Ισραήλ αποπειράθηκε να παίξει και ίσως ακόμη παίζει ρόλο μεσολαβητή, δεν αποκλείεται η Άγκυρα να κινείται, όπως κινείται, σε συνεννόηση μαζί του (ενν. του Ισραήλ). Να σημειωθεί ότι η ισραηλινή κυβέρνηση είναι εξαιρετικά συγκρατημένη σε δηλώσεις κατά της Ρωσίας, ότι ο Αμπράμοβιτς εκτός από συνομιλητής του Πούτιν, είναι εβραίος και μέγας ευεργέτης του Ισραήλ, όπως και πολλοί από τους λεγόμενους ολιγάρχες. Και από την άλλη πλευρά, είναι γνωστό το θρήσκευμα του Ζελένσκι. Άρα και το Ισραήλ διαθέτει προσόντα ως παρασκηνιακός μεσολαβητής…
Στο ερώτημα αν η Ελλάδα χάνει από την αναβάθμιση του ρόλου της Τουρκίας, η απάντηση είναι όχι απαραίτητα και πάντως όχι σε ό,τι αφορά στο Αιγαίο. Από την πρώτη στιγμή έγινε φανερό ότι η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία και το κλίμα που δημιουργήθηκε ειδικά στη Δύση, τόσο σε επίπεδο κοινής γνώμης, όσο και στο επίπεδο κυβερνήσεων, απομακρύνει την τουρκική απειλή σε βάρος της Ελλάδας. Το διεθνές κλίμα δεν σηκώνει τώρα αναθεωρητικές πολιτικές και προκλήσεις στο πεδίο και οποιαδήποτε ανάλογη κίνηση του Ερντογάν θα ξεσήκωνε λαούς και πρωτεύουσες. Εξάλλου, ο ίδιος και οι αξιωματούχοι του έχουν αναγκαστεί από τα γεγονός και από την ανάγκη να εμφανίζονται πλέον με συγκεκριμένες δηλώσεις σαν φιλειρηνική δύναμη που σέβεται το διεθνές δίκαιο και το απαραβίαστο των συνόρων (χώρια αυτά που έχουν κάνει σε Κύπρο, Συρία και Ιράκ βέβαια). Η πρόσφατη συνάντηση Ερντογάν - Μητσοτάκη (υπό την πίεση και του ξένου παράγοντα) πραγματοποιήθηκε για να αποφορτίσει την ένταση. Και για όσους υποστηρίζουν ότι η Ελλάδα θα μπορούσε να παίξει ρόλο «επιτήδειου ουδέτερου», όπως η Τουρκία, η απάντηση είναι πάλι «όχι». Η Ελλάδα δεν μπορεί να παίξει τέτοιο ρόλο. Δεν της το επιτρέπει το μέγεθός της και ακόμη περισσότερο το γεγονός ότι ως μέλος του ΝΑΤΟ και της Ε.Ε. μόνο στη Δύση μπορεί να ελπίζει ότι θα της παρέχει κάποια ασπίδα προστασίας.
Από την άλλη πλευρά, η Αθήνα καλά θα κάνει να προετοιμάζεται για διευθετήσεις περί τα ενεργειακά στην Ανατολική Μεσόγειο που θα περιλαμβάνουν και την Τουρκία. Όλα τα σημάδια σε αυτό οδηγούν!