1^ον. Οι εκλογές θα γίνουν το φθινόπωρο. Η «στάση του σώματος» και η συμπεριφορά της κυβέρνησης επιβεβαιώνουν καθημερινά ότι προς τα εκεί πάει, καθώς πορεύεται εδώ και εβδομάδες με απόλυτο σεβασμό στα πατροπαράδοτα πολιτικά ήθη και έθιμα της χώρας. Αυτά της παραχολογίας στο μέγιστο δυνατό βαθμό, της αποφυγής κάθε ενόχλησης παραβατών σε όλους τους δυνατούς τομείς, στην πλήρη ανοχή όλων των «κακώς κειμένων» για τα οποία γίνεται δημόσιος, χωρίς όμως σχεδόν ποτέ να διορθώνονται. Στην οικονομία, στο κυκλοφοριακό, στη δόμηση και οικοδόμηση, στην εκπαίδευση, στην κρατική μηχανή, στην ιδιωτική πρωτοβουλία, στην προσφορά υπηρεσιών, ιδιαίτερα στο χώρο της λεγόμενης «εστίασης». Όπου τέλος πάντων η αυθαιρεσία, η απειθαρχία η έλλειψη κοινωνικής ευθύνης και η ασυδοσία εκδηλώνονται με περισσή συνέπεια, συνέχεια και θράσος. Θα είναι λοιπόν τεράστια έκπληξη, ισοδύναμη με θαύμα, αν ο Κυρ. Μητσοτάκης εκπληρώσει τη θητεία της κυβέρνησής του, όπως διαλαλεί (όλο και λιγότερο πειστικά όμως), ενώ καλλιεργεί παντοιοτρόπως προεκλογικό κλίμα.

2^ον. Παρ’ όλα όσα λέγονται και ακούγονται περί καλής πορείας της οικονομίας, αύξησης φέτος του τουρισμού, ενάρετης πολιτικής και σύνεσης, αναβάθμισης από διάφορους οίκους, απαλλαγής από εποπτείες, επενδύσεων ή επικειμένων επενδύσεων, ευρωπαϊκών ταμείων ανάκαμψης και άλλα διάφορα, η αλήθεια είναι μία. Τα αρνητικά και χαμηλά ποιοτικά και ποσοτικά χαρακτηριστικά της ελληνικής οικονομίας – και της κοινωνίας – παραμένουν βασικά αναλλοίωτα. Όπως επίσης δεν βρίσκουν λύσεις οι στρεβλώσεις, τα μυστήρια και οι απορίες περί την λειτουργία της, αφού δεν μπαίνει χαλινάρι στη φοροδιαφυγή, τη φοροκλοπή, τη μαύρη εργασία, την ανεργία, πραγματικές  αποδοχές στο δημόσιο τομέα και άλλα. Άρα, δεν βγαίνουν ακριβή συμπεράσματα από τους σχετικούς δείκτες, ούτε εξηγείται το χρήμα που εμφανώς κυκλοφορεί. Βγαίνει όμως άκρη από άλλους δείκτες που αφορούν παραγωγικές επενδύσεις, μεγέθη και κατηγορίες επιχειρήσεων, εισαγωγές και εξαγωγές, επίπεδο μισθών, παραγωγικότητα κλπ. που σηματοδοτούν το αέναο «σούρσιμο» της ελληνικής οικονομίας. Αν μάλιστα προστεθούν τα στοιχεία που καθορίζουν το διεθνές περιβάλλον, δηλαδή τα προβλήματα εφοδιασμού, το υψηλότατο κόστος της ενέργειας, η ακρίβεια, ο πληθωρισμός, οι ελλείψεις, ο πόλεμος στην Ουκρανία, φαίνεται ότι τα πράγματα πηγαίνουν από το κακό στο χειρότερο και οι προοπτικές είναι δυσοίωνες. Επομένως η καθημερινότητα θα γίνεται ολοένα δυσκολότερη και η ανάγκη για κρατικές ενισχύσεις θα παραμείνει, με το κράτος όμως να ζορίζεται πάρα πολύ για να ανταποκριθεί. Η προσπάθεια για διατήρηση  της κοινωνικής συνοχής δεν θα είναι εύκολος αγώνας για την όποια κυβέρνηση, το αντίθετο.

3^ον. Η σημερινή κυβέρνηση από μόνη της είναι μέτρια, αν και υπάρχουν φωτεινές εξαιρέσεις, με διαβαθμίσεις όμως, μεταξύ των υπουργών (Πιερρακάκης, Χατζηδάκης, Σκυλακάκης, Κεραμέως).Την χαρακτηρίζει αυξανόμενη ατολμία, προσαρμογή σε αντιδράσεις και απαιτήσεις συντεχνιών, αδυναμία στην επιβολή του νόμου και γενικά αναποφασιστικότητα. Θυμίζει δηλαδή «λίγο από τα ίδια» με την πάροδο του χρόνου. Από την άλλη πλευρά, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, είναι ό,τι καλύτερο διαθέτει σε αυτή τη συγκυρία η χώρα στον πολιτικό κόσμο σε επίπεδο ηγεσίας και βεβαίως συγκρινόμενη με την αντιπολίτευση, ειδικά με τον Σύριζα που ακόμη είναι το «αντίπαλο δέος», αυτή η κυβέρνηση είναι «η μέρα με τη νύχτα». Δεν πρέπει να υπάρχει αμφιβολία γι΄ αυτό, αφού πια έχουμε πάρει γεύση από τους προηγούμενους  την τετραετία 2015 – 2019.

4^ον. Σύμφωνα με τις ενδείξεις εδώ στην Ελλάδα, αλλά και διεθνώς, η μάχη με την επιδημία του COVID – 19 θα έχει ακόμη πολλές διακυμάνσεις. Οι κυβερνήσεις δεν αντέχουν το  κοινωνικό / πολιτικό κόστος των μέτρων και τα χαλαρώνουν, ωστόσο, όπου επιχειρείται χαλάρωση παρατηρείται έξαρση της επιδημίας, εμφάνιση νέων παραλλαγών και αύξηση κρουσμάτων. Το βλέπουμε και στην Ελλάδα τις τελευταίες μέρες, με τους ειδικούς να προβλέπουν νέα κορύφωση από το φθινόπωρο και μετά. Που σημαίνει περισσότερα κρούσματα, περισσότερες νοσηλείες, περισσότερους θανάτους και ανάλογες πιέσεις στο σύστημα υγείας. Άγνωστο αν και ποια περιοριστικά μέτρα θα αναγκαστεί πιθανώς να πάρει η κυβέρνηση, αλλά η ατμόσφαιρα θα ξαναγίνει δυσάρεστη, αν δεν βρεθεί αντίδοτο από την επιστημονική κοινότητα.

Τουρκία και διεθνές περιβάλλον

5^ον. Είναι αναμφισβήτητο ότι οι απειλές και οι προκλήσεις από την πλευρά της Άγκυρας δεν πρόκειται να σταματήσουν. Αποτελούν σημαντική πτυχή της εθνικής πολιτικής της και εντάσσονται σε ευρύτερο σχέδιο μεγαλοϊδεατισμού αναθεωρητισμού, επεκτατισμού με βασικό άξονα ένα μείγμα εθνικισμού – ισλαμισμού – αυταρχισμού με συγκεκριμένους στόχους που υπηρετεί σύσσωμο το πολιτικό και κρατικό σύστημα της Τουρκίας. Έχει άλλωστε καταφέρει να έχει μεγάλη λαϊκή αποδοχή και στήριξη, αλλά και διεθνή ανοχή. Το γεγονός ότι η Τουρκία παραβιάζει συνεχώς και συστηματικά τόσο το προοίμιο, όσο και πολλά άρθρα του καταστατικού του ΝΑΤΟ, λέει πολλά. Λέει ίσως περισσότερα το γεγονός ότι ενώ το καθεστώς Ερντογάν αμφισβητεί στην πράξη  τις αξίες της Δύσης και εξαπολύει με μεγάλη συχνότητα φραστικές επιθέσεις εναντίον της, ή αγνοεί υποχρεώσεις  και στρέφεται εναντίον της, δεν αντιμετωπίζεται δεόντως με το επιχείρημα ότι η Τουρκία είναι δήθεν πολύτιμη για τον δυτικό κόσμο και τα συμφέροντά του. Ακατανόητο γιατί είναι πολύτιμη, αφού δεν υποστηρίζει τις δυτικές θέσεις κα δεν υπηρετεί αυτά τα δυτικά συμφέροντα… Ίσως ο απερίγραπτος Στόλτενμπεργκ μπορεί να το εξηγήσει.

Με αυτή την έννοια η «κανονική» κατάσταση στις ελληνοτουρκικές σχέσεις είναι εκείνη η οποία επικρατούσε μέχρι πριν από ελάχιστες μέρες. Όταν η τουρκική επιθετική ρητορική, συνοδευόμενη από απειλές και στρατιωτικές ασκήσεις είχαν φτάσει στο μη περαιτέρω. Δεν ξέρω πόσοι το είχαν καταλάβει, αλλά η επόμενη προπαγανδιστική κίνηση της Τουρκίας θα ήταν να εγκαταστήσει μεγάφωνα κατά μήκος όλης της ακτής της στο Αιγαίο για να εκτοξεύει την προπαγάνδα των ασύστολων επιχειρημάτων της και τις απειλές της κατά της ελληνικής κυριαρχίας, ή το χειρότερο, να προχωρήσει σε πράξεις (Μπεχτσελί) που θα προκαλούσαν θερμή αναμέτρηση. Η κάποια εκτόνωση που ακολούθησε ενδεχομένως να οφείλεται στην παρέμβαση των συμβούλων ασφαλείας των ΗΠΑ, Γερμανίας, Βρετανίας, Γαλλίας με τον Καλίν. Είναι όμως απολύτως προσωρινή, ειδικά αν το βασικό επιχείρημα των Δυτικών είναι «δεν είναι ώρα για τέτοια μέσα στη συγκυρία του πολέμου στην Ουκρανία» -άρα θα ήταν αν δεν υπήρχε ο πόλεμος -, όπως ακούγεται. Άλλωστε ο Ερντογάν δεν πολυκατέβασε τους τόνους και υπάρχουν ενδείξεις ότι εργαλειοποιεί πάλι το προσφυγικό. Με λίγα λόγια έπεται συνέχεια!

6^ον. Όλα αυτά συμβαίνουν ενώ η Ευρώπη βρίσκεται σε πλήρη σύγχυση και το ευρωπαϊκό όραμα φθίνει θεαματικά. Προφανώς οι Ευρωπαίοι ηγέτες αντιλαμβάνονται τώρα ότι τα οικονομικά προβλήματα (ακρίβεια, πληθωρισμός, υψηλότατο κόστος και ανεπάρκεια ενέργειας, ύφεση) που προκαλεί ο πόλεμος στην Ουκρανία μαζί με τις κυρώσεις σε βάρος της Ρωσίας, τραυματίζουν σοβαρά τη συνοχή των ευρωπαϊκών κοινωνιών και το πολιτικό σύστημα που ξέραμε. Τα αποτελέσματα των εκλογών στη Γαλλία (άσχημα για την Ελλάδα με τον Μακρόν αποδυναμωμένο) ενισχύουν την αγωνία τους και οι υποσχέσεις προς την Ουκρανία για ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση είναι μάλλον μία κίνηση – αντιστάθμισμα να προχωρήσει σε διαπραγματεύσεις με τη Ρωσία. Πολύ δύσκολο να γίνει κάτι τέτοιο σύντομα, αν δεν υπάρξει ανάλογη πίεση από την Ουάσινγκτον, αν δεν σταματήσει η ροή πολεμικού υλικού προς το Κίεβο και φυσικά, αν δεν το θέλει ο Πούτιν. Το μόνο σίγουρο αυτή τη στιγμή είναι ότι η Ευρώπη θα επωμιστεί όλο το βάρος της ανοικοδόμησης της Ουκρανίας, αν και όταν σταματήσει ο πόλεμος και στο μεταξύ όλη η προσοχή της θα είναι στραμμένη προς εκείνη την πλευρά, αφού οι ισορροπίες στο ευρωπαϊκό οικοδόμημα (που βρίσκεται υπό κατάρρευση άλλωστε) έχουν ήδη αλλάξει.

Τούτων λεχθέντων, το άμεσο μέλλον φαντάζει θολό, ρευστό, γεμάτο κινδύνους, απρόβλεπτο. Χαρείτε λοιπόν όσο μπορείτε το φετινό καλοκαίρι. Το επόμενο μπορεί να είναι πολύ διαφορετικό…