Τώρα που η πρώτη μπόρα πέρασε διαβάζουμε σε αρκετά (δυστυχώς και ελληνικά) ΜΜΕ ότι ήταν λάθος το lockdown (δηλαδή η πολιτική του "μένουμε σπίτι”), με ένα σκεπτικό που ούτε λίγο ούτε πολύ αναφέρει:
Η πανδημία δεν πρόκειται να περιοριστεί, αντίθετα, με την άρση του lockdown θα γιγαντωθεί και πάλι ενώ η οικονομία καταστράφηκε από το lockdown. Εδώ σηκώνει η επιστήμη τα χέρια ψηλά. Και δεν εννοώ η ψυχιατρική επιστήμη που σίγουρα πρέπει να εξετάσει πόσο διεστραμένος είναι ένας άνθρωπος όταν υποστηρίζει παρόμοιες απόψεις, αλλα η οικονομική επιστήμη.
Και ας μιλήσουμε με "σκληρά" μακρό-οικονομικά μαθηματικά.
Ρε ηλίθιοι φασίστες… που παριστάνετε και τους οικονομικους αναλυτες, αν η κυβέρνηση δεν είχε πάρει έγκαιρα τα μέτρα lockdown τότε θα είχαμε πολύ περισσότερα κρούσματα και νέκρους. Ποιο θα ήταν το δημοσιονομικό κόστος για την πραγματική οικονομία, τα ασφαλιστικά ταμεία και την νοσοκομειακή περίθαλψη εαν είχαν αρρωστήσει 50.000 άνθρωποι (τόσα κρούσματα περίπου έχει έως σήμερα το Βέλγιο, που απέφυγε στην αρχή της πανδημίας να υιοθετήσει αυστηρά περιοριστικά μέτρα για να μην πλήξει την οικονομία του). Μάλλον πολύ μεγαλύτερο απο το κόστος του lockdown.
Η πανδημία ήταν το απρόβλεπτο γεγονός που ανέτρεψε οικονομικούς προγραμματισμούς και επιχειρηματικά σχέδια. Βρισκόμαστε στην πρώτη φάση της κρίσης που έχει προκαλέσει η πανδημία. Όλοι προβληματίζουνται για την "επόμενη ημέρα" συνυπολογίζοντας ότι η κρίση δεν έχει τελειώσει και ότι υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να επανέλθει δριμύτερη.
Ένας από τους μεγαλύτερους επενδυτές, ο Warren Buffett, ανακοίνωσε ότι η επενδυτική του εταιρεία Berkshire Hathaway έχει εφέτος λόγω της πανδημίας 54,5 δισ. USD ζημιές (πρώτο τρίμηνο). Πέρσι στο αντίστοιχο τρίμηνο, κατέγραφε κέρδη 21,6 δισ. USD.
Δηλαδή οι εφετινές ζημιές της Berkshire Hathway είναι πολύ μεγαλύτερες απο αυτές που έχει επωμισθεί το Ελληνικό κράτος λόγω της πανδημίας.
Δεν θα σταθούμε στα αίτια που δημιούργησαν αυτές τις τεράστιες ζημιές. Θα σταθούμε στα όσα είπε ο Warren Buffet για το μέλλον.
• ¨Η διαχείριση των οικονομικών επιπτωσεων της πανδημίας είναι ένα πείραμα με ασυνήθιστα μεγάλο εύρος πιθανών εκβάσεων για την οικονομία".
Σε απλά Ελληνικά, η διαχείριση των οικονομικών επιπτώσεων της πανδημίας δεν έχει απαραίτητα μονοδιάστατα αρνητικές διαστάσεις, πιθανότατα να έχει και θετικές, εφ' όσον υπάρξει ο ανάλογος σχεδιασμός και αντίστοιχες πολιτικές.
Θα συνεχίσω να αναφέρομαι στο παράδειγμα του Warren Buffet και των ζημιών που κατέγραψε στο α' τρίμηνο 2020 η εταιρία του εξ αιτίας της πανδημίας του κορωνοϊού.
Ένα μεγάλο μέρος αυτών των ζημιών οφείλεται στο γεγονός ότι η Warren Buffet πούλησε με πολύ επιθετική πολιτική και με μεγάλες απώλειες τις μετοχές των αεροπορικών εταιρειών που είχε στο χαρτοφυλάκιο του. Η συλλογιστική του μεγαλό-επενδυτή, προφανής. Οι αεροπορικές μετακινήσεις λόγω της πανδημίας μειώθηκαν δραματικά, οπότε ο κλαδος των αερομεταφορών θα υποστεί συρρίκνωση και θα παρουσιάσει ακόμα μεγαλύτερες ζημιές στο μέλλον άρα θα πέσουν κι' άλλο οι τιμές των μετοχών των αεροπορικών εταιρειών.
Πουλάω λοιπόν άμεσα και με μεγάλες ζημιές α) για να μην έχω ακόμα μεγαλύτερες ζημιές στο μέλλον, τότε που θα φανεί ακόμα περισσότερο το αδιέξοδο των αερομεταφορών και β) για να έχω ρευστότητα που θα χρησιμοποιήσω σε νέες ευκαιρίες που θα παρουσιαστούν.
Ο "σοφός της Ομάχα" (έτσι αποκαλείται ο Warren Buffet εξ αιτίας των σοφών επενδυτικών επιλογών που έχει κάνει στο παρελθόν) κάνει ακριβώς αυτό που κάνουν οι κυβερνήσεις που εφάρμοσαν έγκαιρα και πιστά τις πολιτικές lockdown.
Όπως ακριβώς και ο Warren Buffet αποδέχεται τις ζημιές εξ αιτίας της πανδημίας, έτσι και οι κυβερνήσεις που εφάρμοσαν με αυστηρότητα προγράμματα lockdown γνωρίζουν ότι το οικονομικό κόστος αυτής της πολιτικής είναι μεγάλο.
Ο Warren Buffet πουλά με ζημιά για να μην καταγράψει περισσότερες οικονομικές απώλειες στο μέλλον και οι κυβερνήσεις κλείνουν τις οικονομίες για να μην αυξηθούν υπέρμετρα τα κρούσματα και υποχρεωθούν να πληρώσουν ακόμα περισσότερα (απο τις ζημιές του lockdown) σε ασφαλιστικές και νοσημευτικές αποζημιώσεις.
Και ο Warren Buffet και οι κυβερνήσεις σκέφθηκαν να περιορίσουν την ζημιά. Ελαχιστοποίησαν την ζημιά, ήταν το μόνο που μπορούσε να γίνει στην πρώτη φάση της πανδημίας.
Πάμε τώρα στην δεύτερη φάση της πανδημίας. Η μεταδοτικότητα της πανδημίας ελέγχεται και ο Warren Buffet και οι κυβερνήσεις αρχίζουν να σχεδιάζουν την επόμενη ημέρα. Τι πιστεύει για την "επόμενη ημέρα" η "αλεπού των αγορών"
• "Δεν πιστεύω ότι γνωρίζει κανείς τι θα κάνει η αγορά αύριο, την επόμενη εβδομάδα, τον επόμενο μήνα η τον επόμενο χρόνο. Γνωρίζω ότι θα προχωρήσει με την πάροδο του χρόνου αλλά δεν γνωρίζω πότε."
Και συνέχισε ο μεγαλο-επενδυτής, αναφερόμενος τις παρεμβάσεις των κεντρικών τραπεζών (FED, ΕΚΤ) που εφάρμοσαν πολιτικές νομισματικής ποσοτικής χαλάρωσης για να τονώσουν την οικνομία
• "Όσοι εξέδωσαν ομόλογα τον Μάρτιο και τον Απρίλιο πρέπει να στείλουν ένα ευχαριστήριο τηλεγράφημα στην FED, διότι δεν θα συνέβαινε αυτό (δηλ.να πουληθούν σε καλές τιμές τα ομόλογα χρέους) εάν δεν είχαν λειτουργήσει (δηλ.η διοίκηση της FED) με πρωτοφανή ταχύτητα και αποφασιστικότητα".
Σε πάρα πολύ απλά οικονομικά: Ουδείς γνωρίζει πότε θα ξεκινήσει το μέλλον. Όσοι κατά την διάρκεια της πρώτης φάσης της πανδημίας δεν ξόδεψαν απο τις αποταμιεύσεις που είχαν για να αντιμετωπίσουν τις πρώτες συνέπειες της πανδημίας, αλλα δανείστηκαν με ευνοϊκούς όρους εκμεταλλευόμενοι τις πολύ φθηνες δανειακές συνθήκες που είχαν δημιουργήσει οι νομισματικές πολιτικές των Κεντρικών τραπεζών, έπραξαν σοφά.
Γιατί έχουν κρατήσει την ρευστότητα που ήδη διέθεταν και για να αντιμετωπίσουν τις επόμενες συνέπειες της κρίσης αλλά και για να επενδύσουν σε νέες ευκαιρίες.
Αυτό ακριβώς δηλαδή που κάνει και ο Warren Buffet διατηρώντας ένα τεράστιο απόθεμα μετρητών, ώστε να είναι προετοιμασμένος για το χειρότερο σενάριο στην εξέλιξη της κρίσης αλλά και τις νέες ευκαιρίες που θα παρουσιαστούν.
Παλιά Ελληνική παροιμία για τις εμπορικές και εν γένει οικονομικές συναλλαγές και δραστηριότητες. "Ο παράς (δηλ. τα μετρητά) είναι παλικαράς".