Θα αναρωτηθεί ο οποισδήποτε αδαής που θα διαβάσει τα παραπάνω. Τα Ελληνικά 10-ετή κρατικά ομόλογα έχουν αποδοση 2,161 τα αντίστοιχα Κινέζικα έχουν απόδοση 2,629 και η απόδοση των 10-ετών Ρωσικών κρατικών ομολόγων είναι 5,945.
Είναι δυνατόν η μεταμνημονιακή Ελλάδα να θεωρείται πιο αξιόπιστη οικονομικά απο μία παγκόσμια οικονομική δύναμη όπως είναι η Κινα ή από μία γεω-πολιτική παγκόσμια δύναμη όπως είναι η Ρωσία; Η απάντηση είναι καταλυτική.
Και φυσικά είναι δυνατόν, τα Ελληνικά κρατικά ομόλογα ανήκουν στην ζώνη του euro και γίνονται δεκτά ως ενέχυρα από την ΕΚΤ. Τα κινέζικα και τα ρώσικα ομόλογα απο ποια διεθνή κεντρική τράπεζα γίνονται δεκτά ως ενέχυρα. Ειδικά τα Ρωσικά; Mάλλον από καμμία.
Όποιος αγοράσει Ρωσικά κρατικά ομόλογα θα περιμενει να τα εξοφλήσει η Ρωσική κυβέρνηση της οποίας τα έσοδα εξαρτώνται σε πολύ μεγάλο βαθμό από την ενεργειακή βιομηχανία, δηλαδή από τις πωλήσεις πετρελαίου και φυσικού αερίου.
Και εδώ ανοίγει το επόμενο κεφάλαιο για την διερεύνηση των επιπτώσεων της οικονομικής κρίσης που προέκυψε εξ αιτίας της πανδημίας.
Η κατάρρευση των πετρελαϊκών τιμών
Βασική μονάδα αναφοράς για την διαμόρφωση της τιμής του πετρελαίου είναι η τιμή cash του πετρελαίου Brent, το οποίο την Παρασκεύη 8 Μαϊου έκλεισε στο Χρηματιστήριο Εμπορευμάτων της Νέας Υόρκης στα 30,88 USD.
Θεωρούμε ως χρονικό ορόσημο της έναρξης της κρίσης πανδημίας την 22 Ιανουαρίου (τότε έγινε η πρώτη επίσημη καταγραφή κρουσμάτων και θανάτων εξ αιτίας της πανδημίας). Πρίν απο αύτη την ημερομηνία η παγκόσμια ενεργειακή βιομηχανία παρήγαγε περίπου 99 εκατ. βαρέλια πετρελαίου ημερησίως. Με αυτή την ημερήσια παραγωγή καλύπτονταν η παγκόσμια κατανάλωση. Εκείνη την χρονική περίοδο η τιμή του Πετρελαίου Brent διαμορφωνόταν σε ημερήσια βάση στην περιοχη των 62-63 USD.
Έκτοτε η επιβολή lockdown στις περισσότερες χώρες και οι προβλέψεις για ύφεση μείωσαν δραματικά τις παγκόσμιες ανάγκες για πετρέλαιο όποτε απολύτως φυσιολογικά οι τιμές μειώθηκαν δραματικά και εντελώς παράλογα κατρακύλισαν ακόμα και στο επίπεδο της υπερβολής (αρνητικές τιμές).
Βέβαια στην συνέχεια βρέθηκε το νέο σημείο ισορροπίας στην περιοχή των 30 USD. Για να επιτευχθεί όμως αυτή η σταθεροποίηση οι κύριες πετρελαιοπαραγωγοί χώρες, Ρωσία και Σαουδική Αραβία συμφώνησαν να μειώσουν απο 1 Μαϊου και για δύο (2) μήνες την παραγωγή πετρελαίου κατά 9.7 εκατ. βαρέλια και για τους υπόλοιπους μήνες του 2020 κατά 8 εκατ. βαρέλια.
Δηλαδή η παγκόσμια παραγωγή πετρελαίου μειώνεται περίπου στα 90 εκατ. βαρέλια ημερησίως όταν τα πρώτα στοιχεία δείχνουν οτι η παγκόσμια κατανάλωση θα κυμανθεί στα 75-80 εκατ. βαρέλια ημερησίως. Δηλαδή πάλι περισσεύει πετρέλαιο οπότε και η σημερινή τιμή ισορροπίας των 30 USD προβλεπεται να πέσει λίγο ακόμα.
Σε πολύ απλά Ελληνικά. Για το 2020 τα προβλεπόμενα από την Ομοσπονδιακή Κυβέρνηση της Ρωσίας κρατικά έσοδα απο το πετρέλαιο θα μειωθούν περίπου κατά το ήμισυ. Βέβαια ο Ρωσικός Λαός έχει αποδείξει ότι είναι ένας σκληροτράχηλος λαός που αγαπά την πατρίδα του και είναι διατεθειμένος να υποστεί θυσίες για να την υπηρετήσει οπότε ο Πρόεδρος V. Putin δεν θα δυσκολευτεί να επιβάλει ένα προγραμμα λιτότητας εφ' όσον η οικονομική κρίση εξ αιτίας της πανδημίας συνεχισθεί και κλιμακωθεί.
• Το βασικό ερώτημα για τον Πρόεδρο V.Putin είναι για πόσο χρονικό διάστημα (εβδομάδες ή μήνες) θα αντέξει το Κρεμλίνο αυτές τις χαμηλές τιμές πετρελαίου χωρίς να ανακοινώσει ένα σκληρό πρόγραμμα λιτότητας.
Όμως κανείς δεν γνωρίζει πώς θα αντιδράσουν οι αραβικοί πληθυσμοί του περσικού κόλπου που αντικειμενικά (λόγω των φορολογικών πετρελαϊκών εσόδων) έχουν ενα σχετικα καλό βιοτικό επίπεδο όταν οι Σαουδάραβες πρίγκιπες και οι Εμίρηδες του Περσικού κόλπου πράξουν το δημοσιονομικά απαραίτητο. Για την Σαουδική Αραβία βάσει του ήπιου σεναρίου μείωσης της διεθνους τιμής του πετρελαίου προβλέπεται ύφεση 3,2 % και δημόσιο έλλειμμα 110 δισ. USD. Είναι απόλυτα λογικό ότι αν διαψευσθεί (όπως όλα δείχνουν) προς το χειρότερο αυτό το ήπιο σενάριο, τότε και η ύφεση και το δημόσιο έλλεμμα θα αυξηθούν ακόμα περισσότερο.
Από το 2016 ο προϋπολογισμός του Σαουδαραβικού Βασιλείου άρχισε να παρουσιάζει έλλειμματα που καλύπτονταν και απο δανεισμό και από τα τεράστια συναλλαγματικά αποθέματα της χώρας. Την πρώτη φορά που η Σαουδική Αραβία βγήκε στις αγορές για δανεισμό ήταν το 2016. Τότε τα συναλλαγματικά αποθέματα της χώρας ήταν σύμφωνα με τις επίσημες ανακοινώσεις περίπου 735 δισ. USD.
Τον Μάρτιο 2020 σύμφωνα πάντα με τις επισημες ανακοινώσεις τα συναλλαγματικά αποθέματα έχουν μειωθεί στα 470 δισ. USD.
Θηριώδη ποσά, αλλά αν συνυπολογίσει κανείς ότι α) Το μέλλον της πετρελαϊκής βιομηχανίας ίσως δεν είναι και τόσο ευοίωνο β) Το δημόσιο έλλειμα της χώρας το 2020 θα είναι τουλαχιστον 110 δισ. USD γ) Τις αφόρητες πλεόν αμερικανικές πιέσεις (που φθάνουν έως και απειλή ανάκλησης της στρατιωτικής προστασίας που παρέχουν οι ΗΠΑ στην Σαουδική Αραβία) για μείωση της σαουδαραβικής πετρελαϊκής παραγωγής, ώστε να βρεί νέες αγορές η αμερικανική σχιστολιθική πετρελαϊκή παραγωγή, που πλήττεται περισσότερο από την μείωση των τιμών, τότε θα φθάσει σε ένα πολύ ανησυχητικό δημοσιονομικό συμπεράσμα.
Εάν δεν αρχίσει άμεσα και δραστικά να μειώνεται το δημοσιονομικό έλλειμα (δηλαδή σκληρή πολιτική λιτότητας) τότε σε 3-4 χρόνια είτε τα συναλλαγματικά αποθέματα του Βασιλείου θα τείνουν να εξανεμισθούν, είτε το δημόσιο χρέος της χώρας θα έχει ξεπεράσει το ετήσιο ΑΕΠ.
Ο φονταμενταλισμός καραδοκεί
Όμως σκληρή πολιτική λιτότητας ανοίγει την πόρτα στον ισλαμικό φονταμενταλισμό, η Al Qaeda και ο ISIS είναι στην γωνία και περιμένουν. Δύσκολη η λύση της εξίσωσης, για τον βασιλικό οίκο των Σαούντ, αλλά και για τους υπόλοιπους εμίρηδες του Περσικού κόλπου.
Στο προηγούμενο άρθρο μας κατατάξαμε την ενεργειακή βιομηχανία στις απολυταρχικές δυνάμεις. Σήμερα αναφερθήκαμε στις δύο μεγαλύτερες πετρελαιοπαραγωγικές χώρες που σίγουρα δεν είναι τα ιδεατά παραδείγματα δημοκρατικής διακυβέρνησης. Αυτές οι δύο χώρες ήδη αντιμετωπίζουν δυσθεώρητα δημοσιονομικά προβλήματα αφού η μεγάλη μείωση της τιμής του πετρελαίου στερεί απο τους κρατικούς προϋπολογισμούς τεράστια έσοδα.
Αμφιβάλει κανείς ότι παρόμοια προβλήματα θα έχουν και οι υπόλοιπες πετρελαιοπαραγωγές χώρες. Μάλλον όχι.
Στην παρούσα ιστορική συγκυρία στην παγκόσμια αγορά ενέργειας συνεχίζουν να κυριαρχούν οι παραδοσιακές δυνάμεις Shell, BP, Exxon Mobil που όμως βρίσκονται σε υποχώρηση και επικεντρώνονται πλέον στους τομείς της σχιστολιθικής παραγωγής πετρελαίου και φυσικού αερίου, της μεταφοράς και της διύλισης.
Οι νέες μεγάλες δυνάμεις του χώρου είναι κρατικές ενεργειακές εταιρείες όπως η κινεζική Sinopec, η ρωσική Gazprom, η σαουδαραβική Saudi Aramco, η ιρανική NIOC (National Iranian Oil Company), η κουβετιανή KPC (Kuwait Petroleum Corpration) και φυσικά η αγαπημένη εταιρεία του καθεστώτος Maduro, η PDVSA (υπενθυμίζουμε ότι η Βενεζουέλα με τα τόσα οικονομικά προβλήματα και το άθλιο επίπεδο ζωής, είναι μία απο τις μεγαλύτερες πετρελαιοπαραγωγούς χώρες παγκοσμίως).
Τεράστιες κρατικές εταιρείες στις οποίες συμμετέχουν με ισχυρά μειοψηφικά μετοχικά πακέτα και εκπροσώπους στην διοίκηση και οι εγχώριες οικονομικές και γραφειοκρατικές ολιγαρχίες. Τεράστιες κρατικές εταιρείες που συνθέτουν ένα πανίσχυρο παγκόσμιο κέντρο οικονομικής εξουσίας και συναγωνίζονται στα ίσα τις παραδοσιακές δυνάμεις του χώρου (Shell,BP και Exxon Mobil). Μην σταθούμε στις επί μερους διαφορές όλων αυτών. Λογικό είναι όταν διακυβεύονται τόσο μεγάλα συμφέροντα να υπάρχουν και δημόσιεις διενέξεις.
Οι Μαρξιστές πολύ εύστοχα τις χαρακτηρίζουν ως δευτερογενείς αντιθέσεις.
Αυτό λοιπόν το κρατικό ενεργειακό group παγκόσμιας οικονομικής εξουσίας, βρίσκεται μπροστά σε ένα πρωτόγνωρο πρόβλημα. Κανένα επαναστατικό και κομμουνιστικό κίνημα δεν απειλεί με εθνικοποίηση τα αποθέματα, τις πετρελαιοπηγές, τα διυλιστήρια και τις οδούς μεταφοράς. Η παραγωγική διαδικασία και η εμπορική δραστηριότητα μπορούν να διεξαχθουν εντελώς απρόσκοπτα. Το πρωτόγνωρο πρόβλημα εντοπίζεται στην περιορισμένη κατανάλωση και στην πτώση της τιμής του προϊόντος. Η ανθρωπότητα δεν χρειάζεται πλέον πετρέλαιο και φυσικό αέριο, όσο χρειαζόνταν στο παρελθόν. Τα έσοδα καταρρέουν.
Αμεσα αποτελέσματα, η παγκόσμια ολιγαρχική ενεργειακή εξουσία χάνει τεράστια κέρδη αλλά το σημαντικότερο: Τα ολογαρχικά καθεστώτα (Ρωσία, Σαουδική Αραβία, Ιράν, Κράτη του Περσικού Κόλπου) κινδυνεύουν λόγω του δημοσιονομικού εκτροχιασμού που προκαλεί η πτώση των τιμών του πετρελαίου με κατάρρευση.
Όμως σε αυτά τα καθεστώτα στήριζε αυτή η φοβερή και τρομερή παγκόσμια ενεργειακή ολιγαρχική εξουσία (Ρώσοι Ολιγάρχες, Αντιδραστικοί Άραβες Ηγεμόνες, πολυεθνικές εταιρείες) την παραγωγική της βάση και τα τεράστια υπέρκερδη της.
Ο κύκλος της ενέργειας και των ομολόγων
Και εκεί επανερχόμαστε στο βασικό θέμα απ’ όπου ξεκινήσαμε. Τις αποδόσεις των ομολόγων.
Κανείς δεν είναι διατεθειμένος, όσο και αν διεθνώς οι όροι δανεισμού γίνονται ηπιότεροι, να δανείσει με ευνοϊκούς όρους καθεστώτα που έως σήμερα ελάχιστες φορές αποδέχθηκαν την διεθνή νομιμότητα, αντίθετα απομυζούσαν και εκβίαζαν με μονοπωλιακές πρακτικές, χρηματοδοτούσαν απο τα ενεργειακά υπέρ-κέρδη την εσωτερική τους διαφθορά, την ισλαμική τρομοκρατία και τις αντί-δημοκρατικές παρεμβάσεις στο εσωτερικό άλλων χωρών.
Κανείς πλέον δεν τους έχει ανάγκη. Πετρέλαιο υπάρχει άφθονο και υπερκαλύπτει την παγκόσμια κατανάλωση που μειώνεται λόγω της πανδημίας και θα παραμείνει μειωμένη αφού είναι πλέον από βέβαιο ότι στο τέλος της πανδημίας άλλες φιλικότερες προς το περιβάλλον μορφές ενέργειας θα έχουν προκριθεί.
Οι ενεργειακοί ολιγάρχες είναι πλέον εκτός συστήματος. Είναι μία εικόνα απο το παρελθόν. Μία εξαιρετικά θετική επίπτωση της πανδημίας του κορωνοϊού. Ο παγκόσμιος πολιτισμός απαλλασσεται απο τον εκβιασμό των παγκόσμιων ενεργειακών ολιγαρχών που όμως δεν κάθονται με σταυρωμένα τα χέρια περιμένοντας το ιστορικό τους τέλος. Είναι βέβαιο ότι θα κάνουν πολλά. Ήδη επιστρατεύουν την "φαιο-κοκκινη" προπαγάνδα του φόβου.
Επιδιώκουν λόγω της άγνοιας που φυσιολογικά υπάρχει απέναντι στο φαινόμενο της επιδημιολογικής πανδημίας και των συνεπακόλουθων οδυνηρών οικονομικών επιπτώσεων, να προκαλέσουν πρόβληματα αποδοχής, συνοχής και νομιμότητας στις δυτικές δημοκρατικές κοινωνίες. Είναι η μόνη λύση που έχουν. Να πριμοδοτήσουν τον εθνικισμό, τον απομονωτισμό και σε συνεργασία με ακραίες πολιτικές δυνάμεις να δυναμιτίσουν το ομαλό πολιτικό κλίμα συνενόησης και διεθνούς συνεργασίας που κυριαρχεί αυτή την εποχή στις δημοκρατικές κοινωνίες.
Πιστεύουν ότι με αυτό τον εκβιασμό θα γίνουν δεκτοί στο παγκόσμιο σύστημα. Πάντα μικρόνοες όπως και τότε, τις εποχές της οικονομικής ευμάρειας και παντοδυναμίας. Τότε που κατασπαταλούσαν τα υπέρ-κέρδη της ενεργειακής βιομηχανίας για την εσωτερική τους διαφθορά, για φαραωνικά project που δεν εξυπηρετούσαν κανέναν, εκτός απο την καθεστωτική προπαγάνδα και για πανάκριβους εξοπλισμούς. Όμως κανείς πλέον δεν τους φοβάται και δεν τους υπολογίζει, έσπειραν ανέμους και τώρα θα θερίσουν θύελλες.