Τα Γεγονότα
Στις 10 Σεπτεμβρίου έγινε στην Κορσική της Γαλλίας η συνάντηση των ηγετών επτά ευρωπαϊκών μεσογειακών χωρών (Γαλλία, Ισπανία, Ιταλία, Πορτογαλία, Ελλάδα, Μάλτα, Κύπρος). Πριν την έναρξη της συνάντησης ο οικοδεσπότης της συνάντησης, ο Πρόεδρος της Γαλλίας Ε. Μακρόν αφού πρώτα κατήγγειλε την συμφωνία που οριοθετεί την τουρκικό-λιβυκή ΑΟΖ γιατί παραβιάζει Ελληνικά κυριαρχικά δικαιώματα και τις έρευνες της Τουρκίας που διεξάγονται εντός της Κυπριακής ΑΟΖ, θεωρώντας ότι τα εδαφικά δικαιώματα της Ελλάδας και της Κύπρου στην περιοχή ανήκουν στο Ευρωπαϊκό κεκτημένο, στην συνέχεια δημοσιοποίησε την Γαλλική άποψη για την θέση της Τουρκίας στην νότιο-ανατολική Μεσόγειο
"Πρέπει να διαπιστώσουμε ότι σήμερα η Τουρκία δεν είναι πλέον εταίρος μας σε αυτή την περιοχή".
Αυτή η δήλωση ήταν η συνέχεια μίας σειράς γαλλικών ενεργειών όπως α) Η παρουσία του πυρηνοκίνητου αεροπλανοφόρου Charle De Gualle στην περιοχή της νότιο-ανατολικής Μεσογείου προκειμένου "να διασφαλιστεί ο σεβασμός του διεθνούς δικαίου στην περιοχή" σύμφωνα με την δήλωση της γαλλίδας Υπουργού Άμυνας Φλοράνς Παρλί (Florance Parly) (β) Η δυναμική αντίθεση της Γαλλίας στην τουρκική στρατιωτική παρέμβαση στην Λιβύη γ) Με αφορμή την έκρηξη στην Βηρυττό, η κάθετη παρέμβαση της Γαλλίας στο Λίβανο, που απαιτεί και θα πετύχει (;) την απομάκρυνση της Hezbollah από την εξουσία δ) Η καταλυτική αμύντικη ενίσχυση και στρατιωτική συνεργασία της Γαλλίας με την Ελλάδα και την Αίγυπτο.
Όλα αυτά έχουν ήδη αρχίσει να διαμορφώνουν την νέα γεω-πολιτική πραγματικότητα της περιοχής που χαρακτηρίζεται απο την δυναμική παρουσία της Γαλλίας.
Στις 12 Σεπτεμβρίου ο Υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Μ. Πομπέο επισκέφθηκε την Κύπρο. Ήταν η εποχή που η τουρκική επιθετικότητα εναντίον της Ελλάδας και της Κυπρου είχε κλιμακωθεί σε επικίνδυνα επίπεδα. Η επίσημη δήλωση του Μ. Πομπέο για αυτές τις ενέργειες της Τουρκίας ήταν:
"Οι εντάσεις δεν φέρνουν κάποιο αποτέλεσμα. Παραμένουμε ανήσυχοι για τις έκνομες δράσεις της Τουρκίας. Η Ελλάδα και η Κύπρος έχουν δικαίωμα στην εξόρυξη εντός των Αποκλειστικών τους Ζωνών".
Μία σαφέστατη δήλωση καταδίκης των τουρκικών ενεργειών που εξανάγκασε την Τουρκία να αποκλιμακώσει άμεσα την ένταση αφού απέσυρε μετά από λίγες ώρες το ερευνητικό σκάφος Oruc Reis και τα βοηθητικά πλοία Ataman και Cenkiz Han από την επίμαχη περιοχή.
Υπενθυμίζουμε η παρέμβαση των ΗΠΑ στην περιοχή έχει ηδη πετύχει να αναγνωρισθεί τον Αύγουστο το Ισραήλ από τα ΗΑΕ, ενώ ελάχιστες ημέρες πριν την επίσκεψη του Μ. Πομπέο στην Κύπρο, οι ΗΠΑ είχαν ανακοινώσει ότι το Ισραήλ αναγνωρίσθηκε και απο το Μπαχρέϊν.
Στις 28-29 Σεπτεμβρίου ο Υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Μ. Πομπέο επισκέφθηκε για δεύτερη φορά σε ένα έτος την Ελλάδα. Η δημόσια παρουσία του Υπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ σίγουρα μπορεί να χαρακτηρισθεί φιλελληνική. Όμως σε αυτή την κρίσιμη περίοδο μεγαλύτερη σημασία από τις δημόσιες δηλώσεις έχουν οι πράξεις.
Η ανακοίνωση του μόνιμου ελλιμενισμού στην ναυτική βάση της Σούδας του τεράστιου νεότευκτου ελικοπτεροφόρου USS Hershel "Woody" Williams, σε συνδυασμό με τις δηλώσεις του Αμερικάνου υπουργού για την ελληνο-αμερικανική συνεργασία απέναντι στον αποσταθεροποιητικό ρόλο της Ρωσίας στο εσωτερικό των χωρών της περιοχής και της Ορθόδοξης Εκκλησίας, ήταν πράξεις που αναβάθμισαν τον ρόλο και την σημασία της Ελλάδας στο νέο υπό διαμόρρωση μεσογειακό καταμερισμό δύναμης. Απόδειξη , αυτές οι οπωσδήποτε επιθετικές τακτικές προκάλεσαν την δημόσια την αντίδραση της Ρωσικής πρεσβείας στην Αθήνα.
Αναμφίβολα έχουν μαζευτεί "χιλιάδες τόνοι διπλωματίας" στην περιοχή και για να περιορίσουν τις τουρκικές διεκδικήσεις (Charle De Gualle) και για να ελέγξουν την αποσταθεροποιητική δράση της Ρωσίας (USS Hershel "Woody" Williams).
Το Θεωρητικό Υπόβαθρο
Η στρατηγική της πολυπολικής παγκοσμιοποιημένης ισορροπίας όπως την εμπνεύσθηκε το 1997 ο Ζ. Μπρεζίνσκι και την συγκεκριμενοποίησε ο Χ. Κίσσινγκερ προβλέπει για την Μεσόγειο
"...ότι καμία δύναμη δεν θα καταφέρει να ελέγξει αυτό τον γεωπολιτικό χώρο και ότι η παγκόσμια κοινότητα θα έχει ανεμπόδιστη χρηματιστική και οικονομική πρόσβαση σε αυτή την περιοχή. Ο γεωπολιτικός πλουραλισμός θα γίνει μόνιμη πραγματικότητα, μόνο όταν ένα δίκτυο αγωγών και δρόμων μεταφορών, συνδέσει άμεσα την περιοχή με τα κύρια κέντρα της παγκόσμιας οικονομικής δραστηριότητας μέσω της Μεσογείου και της Αραβικής Θάλασσας, καθώς και δια ξηράς"
Για να πετύχουν αυτό τον στρατηγικό στόχο, οι τακτικές των ΗΠΑ πρέπει α) Να ελέγχουν τους θαλάσσιος και εναέριους δρόμους β) Να στηρίζονται σε φιλικά και σταθερά κράτη γ) Να κατέχουν κυρίαρχη θέση στην εξόρυξη και εκμετάλλευση των κοιτασμάτων πετρελαίου και φυσικού αερίου δ) Να διατηρούν ισχυρές σχέσεις οικονομικής συνεργασίας.
Ποιός θα είναι ο στρατηγικός σύμμαχος των ΗΠΑ σε αυτή την πολιτική; Σίγουρα δεν θα είναι η παραδοσιακή μεσογειακή δύναμη, δηλαδή η Μ. Βρετανία για την οποία τόσο προφητικά από την δεκαετία του 90 ο Ζ.Μπρεζίνσκι αναφέρει ότι
"...είναι απρόθυμη να συμμετάσχει στην Οικονομική και Νομισματική ενοποίηση, επιλογή που αντανακλά την απροθυμία της χώρας να ταυτίσει το πεπρωμένο της με αυτό της Ευρώπης. Επίσης σπάνια η Βρετανία μεγιστοποίησε την επιρροή της στην ΕΕ. Προτιμά να συντονίζει την ασφάλεια και την άμυνά της εκτός πλαισίου ΕΕ. Επιπλέον δεν είναι δραστήρια παγκόσμια δύναμη ούτε παρακινείται από κάποιο φιλόδοξο όραμα, πρόκειται για ένα στρατηγικό παίκτη που αποσύρθηκε και επαναπαύεται στις δάφνες του"
…αλλά η Γαλλία και η Γερμανία αφού οι ΗΠΑ
"...χρειάζονται μια πιο ενωμένη Ευρώπη και ειδικότερα μια ζωτικής σημασίας ταυτόχρονα συνεργασία με τη Γαλλία και τη Γερμανία. Η Γαλλία και η Γερμανία επιδιώκουν να επανενσαρκωθούν ως Ευρώπη και να παίξουν πρωταρχικό ρόλο. Μια ενιαία Ευρώπη για τη Γαλλία είναι το μέσο για να αποκτήσει το παλιό μεγαλείο της, ενώ για τη Γερμανία είναι η βάση για να επανορθώσει ως έθνος".
Όσοι αναρωτιούνται για τις δυναμικές παρεμβάσεις του Προέδρου της Γαλλίας Ε. Μακρόν στο μεσογειακό γίγνεσθαι θα πρέπει να τις ερμηνεύσουν βάσει όλων των παραπάνω. Η αραβο-ισραηλινή προσέγγιση μετατρέπεται αυτή την εποχή από ενα θεωρητικό σχήμα σε ένα πραγματικό συμμαχικό άξονα που ήδη έχει φθάσει στις ασιατικές και αφρικανικές ακτές της Μεσογείου και αναζητά την συνέχεια του στην απέναντι ευρπωαϊκή ακτή.
Στα προηγούμενα κεφάλαια εξηγήσαμε γιατί δεν μπορεί να είναι η Τουρκία ο πυρήνας αυτού του νέου υπό διαμόρφωση Μεσογειακού πόλου. Εν κατακλείδι η Γαλλία ως στρατηγικός σύμμαχος των ΗΠΑ, εκπρόσωπος της ΕΕ που είναι ταυτόχρονα και η ισχυρότερη μεσογειακή χώρα, θα ηγηθεί της συμμαχίας των μεσογειακών κρατών που θα εξασφαλίσει σε αγαστή συνεργασία με την αραβό-ισραηλινή συμμαχία τον γεω-πολιτικό πλουραλισμό, την ειρήνη και την ασφάλεια στην Μεσόγειο. Αυτός είναι ο νέος μεσογειακός καταμερισμός δύναμης.
Η Τουρκία δέσμια ενός ετερόκλητου συστήματος εξουσίας που αποτελείται από τους πιο γνήσιους και αυθεντικούς εκπροσώπους της πολιτικής διαπλοκής, του οργανωμένου εγκλήματος και θαυμαστών της Β. Κορεάς και της Ρωσίας, είτε γιατί δεν μπορεί να αντιληφθεί, είτε γιατί επιλέγει ηθελημένα η αθέλητα να σαμποτάρει την εμπέδωση της πολυπολικής παγκοσμιοποιημένης ισορροπίας στην περιοχή, προκαλεί προβλήματα μέσω μίας αναθεωρητικής ισλαμό-εθνικιστικής ατζέντας εδαφικών διεκδικήσεων. Όλοι αντιλαμβανόμαστε ότι μία παρόμοια πολιτική δεν θα συνεχίσει για καιρό να γίνεται ανεκτή.
Επίλογος. Η Ιστορία επαναλαμβάνεται.
Πριν περίπου 100 χρόνια, στο τέλος του Α' Παγκόσμιου Πόλεμου, οι λανθασμένες γεω-πολιτικές επιλογές του διεφθαρμένου σουλτανικού συστήματος εξουσίας είχαν φέρει την Τουρκία στους ηττημένους της ιστορίας. Σε αντίθεση, η Ελλάδα μετά από μία σκληρή εμφύλια σύγκρουση βρίσκονταν στο στρατόπεδο των νικητών. Η Οθωμανική Τουρκία ήταν ανίκανη να επηρεάσει το Μεσογειακό γίγνεσθαι και οδηγούνταν από την παρακμή στην διάλυση. Την ίδια χρονική περίοδο η Ελλάδα ως σύμμαχος της Μ. Βρετανίας και της Γαλλίας, ήταν αυτή που όριζε περισσότερο από το μέτρο των δυνατοτήτων της την μοίρα της νότιο-ανατολικής Μεσογείου.
Το 1920 η Ελλάδα βρίσκονταν μία ανάσα από την επίτευξη ενός τεράστιου (υπερφίαλου) εθνικού στόχου. "Η Ελλάδα των δύο ηπείρων και των πέντε θαλασσών".
Εκείνες οι γενιές με σκληρές θυσίες είχαν επιτελέσει σχεδόν στο ακέραιο το καθήκον της προς την πατρίδα. Απεμενε μόνο να κατοχυρωθούν ολα ή τα περισσότερα από εκείνα τα σπουδαία επιτεύγματα. Ήταν το τελευταίο και πιο σημαντικό καθήκον αυτής της σπουδαίας γενιάς Ελλήνων.
Έχουν περάσει 100 χρόνια από αυτή την επική και ταυτόχρονα τραγική περίοδο για την χώρα μας. Ένα αρκετά μεγάλο χρονικό διάστημα που είναι απαραίτητο για να αποστασιοποιηθεί ο ερευνητής απο τα πάθη εκείνης της εποχής ώστε να αποτιμήσει ψύχραιμα, αντικειμενικά και δίκαια την περίοδο. Το συμπέρασμα για την στρατηγική ήττα που υπέστη ο Ελληνισμός το 1922 είναι δυστυχώς αδιαμφισβήτητο.
"Στην κρίσιμη ώρα οι Έλληνες επέλεξαν να αντικαταστήσουν την ηγεσία που γνώριζε άριστα τον διεθνή περίγυρο και τους οδήγησε στην νίκη, με μία ηγεσία που ηταν ανίκανη να αντιληφθεί τις διεργασίες που συντελούνταν στο διεθνές (ευρωπαϊκό) περιβάλλον. Με πρόφαση το μοναρχικό, οι φυσικοί σύμμαχοι της χώρας εγκατέλειψαν την Ελλάδα στην πιο κρίσιμη ώρα της μικρασιατικής περιπέτειας, γιατί η νέα τουρκική ηγεσία με μοναδική διορατικότητα και για να περισώσει ότι ήταν δυνατόν να περισωθεί, πρόσφερε αδιαμαρτύρητα όλα εκείνα τα γεω-πολιτικά εχέγγυα που εξασφάλιζαν τα συμφέροντα των μεγάλων δυνάμεων στην περιοχή. Ήταν τα ίδια γεωπολιτικά εχέγγυα που είχε κληθεί να προστατεύσει για λογαριασμό των μεγάλων δυνάμεων ο Ελληνικός στρατός με την εκστρατεία του στην Μικρά Ασία. Στην ιστορία δεν υπάρχουν θεωρητικές βεβαιότητες αλλά πραγματικά γεγονότα. Παρ' όλα αυτά θα πρέπει να θεωρήσουμε σχεδόν βέβαιο ότι η οραματική ηγεσία του Ε. Βενιζέλου επειδή ακριβώς ήταν αναπόσπαστο τμήμα του διεθνούς γίγνεσθαι και ήταν αυτή που σχεδίασε και ολοκλήρωσε με επιτυχία την πορεία προς την εθνική ολοκλήρωση, θα αντιλαμβάνονταν γρήγορα την μεταστροφή των μεγάλων δυνάμεων και θα φρόντιζε να απαγκιστρωθεί έγκαιρα από την μικρασιατική εκστρατεία κατοχυρώνοντας τα περισσότερα από τα κέρδη με τις λιγότερες δυνατές απώλειες."
Σήμερα, 100 χρόνια μετά, η Τουρκία βρίσκεται περίπου στο ίδιο σημείο που βρίσκονταν εκείνη την εποχή. Μία ασθενική, αυταρχική και διεφθαρμένη εξουσία αμφισβητεί έμπρακτα τις στρατηγικές και τους γεωπολιτικούς στόχους των ΗΠΑ και της Δύσης στην περιοχή και ευνόητα οδηγεί την Τουρκία στην απομόνωση και στην ήττα.
Η ιστορία διδάσκει. Η Τουρκική μεσαία τάξη θα αντιληφθεί το αδιέξοδο και αργά ή γρήγορα θα επιβάλει αλλαγή πολιτικής και αν χρειασθεί και αλλαγή ηγεσίας. Αυτή θα είναι η νέα τουρκική πραγματικότητα, θα αποδεχθεί άκριτα την προδιαγεγραμμένη πορεία και ρόλο της χώρας στην κεντρική Ασία και θα απομακρυνθεί από τα μεσογειακά οθωμανικά αυτοκρατορικά όνειρα.
Η Ελλάδα, πλήρες και ισότιμο μέλος της ΕΕ και στρατηγικός σύμμαχος των ΗΠΑ στην περιοχή, είναι ήδη χωρίς την επίπονη και αιματηρή προσπάθεια του παρελθόντος στο στρατόπεδο των ισχυρών της ιστορίας. Αρκεί η Ελληνική κοινωνία να μην επαναλάβει το ιστορικό λάθος των εκλογών του 1920 και να συνεχίσει να στηρίζει με συνέπεια αυτή την πορεία απορρίπτοντας κάθε ημέρα και σε κάθε εκδήλωση της κοινωνικής ζωής τον λαϊκισμό, τον εθνικισμό, τον ρατσισμό και τις λογικές της συνωμοσιολογίας, επιλογές που δυστυχώς υιοθέτησε η ελληνική κοινωνία στις αρχές της προηγούμενης δεκαετίας κάτω από το άγος της επιβολής των μνημονιακών μέτρων. Ολέθριες επιλογές που προκάλεσαν τελικά την ανάληψη της διακυβέρνησης της χώρας από την φαιό-κοκκινο μέτωπο ΣΥ.ΡΙΖ.Α-ΑΝ.ΕΛ με τραγική συνέπεια την ολική κατάρρευση του τραπεζικού συστήματος και την παράταση του μνημονιακού καθεστώτος.
Το Μεσογειακό τοπίο είναι ευλογημένος τόπος. Η καθημερινή ζωή στην Μεσόγειο είναι όμορφη αφού χαρακτηρίζεται από το καλό κλίμα, τα χρώματα, την ομορφιά της φύσης, τον έρωτα και τις ήπιες ανθρώπινες σχέσεις. Γι' αυτό και στις ακτές αυτού του ευλογημένου τόπου άνθησαν τρεις παγκόσμιοι πολιτισμοί (Αιγυπτιακός, Ελληνικός, Ρωμαϊκός) και δύο εξ αποκαλύψεως μονοθεϊστικές θρησκείες (Ιουδαϊσμός, Χριστιανισμός), που καθόρισαν την μορφή του σύγχρονου κόσμου.
Το 1957 γυρίζεται στην Ύδρα μία παγκόσμια κινηματογραφική παραγωγή. Πρωταγωνιστεί η απόλυτη εκπρόσωπος της μεσογειακής γυναικείας ομορφίας η Ιταλίδα Σοφια Λόρεν (Sophia Loren). Θέμα της ταινίας μία ρομαντική αισθηματική ιστορία που διαδραματίζεται στην Ύδρα και παράλληλα με μια υπόθεση αρχαιοκαπηλείας ενός ρωμαϊκού αγάλματος που παριστάνει ένα παιδί που καβαλάει ένα δελφίνι. Η ταινία δίκαια θεωρήθηκε ότι αποθεώνει τον μεσογειακό τρόπο ζωής.
Η ταινία έκανε γνωστή την Ύδρα παγκοσμιώς, καθιέρωσε την Σοφία Λόρεν στο διεθνές κινηματογραφικό στερέωμα, ενώ το μουσικό θέμα της ταινίας (Τι είναι αυτό που το λέμε αγάπη) που το έχουμε τραγουδήσει οι περισσότεροι, μεταφράστηκε σε αρκετές γλώσσες. Ο τίτλος της ταινίας "Το παιδί και το δελφίνι"