Η μεταρρύθμιση χρόνιων και παγιωμένων αναχρονιστικών αντιλήψεων που κυριαρχούν σε τομείς της δημόσιας ζωής είναι διαρκές αίτημα της ίδιας της πραγματικότητας. Η επιτροπή Πισσαρίδη έθεσε το πρόβλημα, καλώντας την κυβέρνηση να προχωρήσει στις αυτονόητες για ευρωπαϊκό κράτος αλλαγές στους τομείς της Δικαιοσύνης και της Παιδείας. 

Σίγουρα η κορυφαία μεταρρυθμιστική κίνηση θα ήταν ο γενναίος εκσυγχρονισμός της Δικαιοσύνης ώστε να εξασφαλιστούν οι όροι για δίκαιη δίκη και η γρήγορη απονομή της δικαιοσύνης. Η κυβέρνηση αποφεύγει προς το παρόν να συγκρουσθεί με όλα εκείνα τα συμφέροντα και λογικές που καθιστούν την λειτουργία της Δικαιοσύνης μία χρονοβόρα και σε αρκετές περιπτώσεις προβληματική διαδικασία. Στρατηγικό λάθος που θα στοιχίσει πολύ ακριβά στην πατρίδα μας. 

Όμως δείχνει τουλάχιστον ότι έχει το θάρρος να προωθήσει μία όντως γενναία εκσυγχρονιστική πολιτική στον χώρο της ανώτατης εκπαίδευσης. Προβληματικές καταστάσεις που εδώ και πολλά χρόνια έχουν λυθεί σε όλη την Ε.Ε αλλά παραμένουν αναπάντητες και σε εκκρεμότητα, τουλάχιστον τα τελευταία 20 χρόνια στην πατρίδα μας. 

Επιγραμματικά:  

Σύμφωνα με τις ετήσιες μελέτες του ΟΟΣΑ (Education at Glance), στην Ελλαδα το 64% των αποφοίτων λυκείου συνεχίζει στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Πολύ υψηλό ποσοστό, αν συνυπολογίσουμε ότι ο αντίστοιχος μέσος όρος στις χώρες της ΕΕ ειναι 56% και στις χώρες του ΟΟΣΑ 58%. Ενδεικτικά και για να έχουμε μέτρο σύγκρισης αναφέρουμε το αντίστοιχο ποσοστό σε χώρες της Ε.Ε. Γαλλία 55%, Γερμανία 49%, Ισπανία 48%, Ιταλία 41%. 

• Σύμφωνα λοιπόν επίσημα στοιχεία (Eurostat) στα ελληνικά πανεπιστήμια φοιτούν περίπου 750 χιλ. φοιτητές, δηλαδή το 6,5% του πληθυσμού της χώρας (μέσος όρος Ε.Ε 3,8%). Στην Ελλάδα όμως (ΑΔΙΠ) αποφοιτούν κάθε χρόνο  περίπου το 9,5% των φοιτητών (μέσος όρος Ε.Ε 24%). Η αριθμητική απόδειξη του προβλήματος των "αιωνίων φοιτητών". 
• Μεγαλύτερη σημασία έχει η κατανομή των φοιτητών στους κύκλους σπουδών ( Eurostat). Το 86% των ελλήνων φοιτητών φοιτά στον προ-πτυχιακό κύκλο σπουδών (μέσος όρος Ε.Ε 68%). Το 10% φοιτά σε μετα-πτυχιακή κατηγορία (μέσος όρος Ε.Ε 28%) και το 4% σε διδακτορικό επίπεδο (μέσος όρος Ε.Ε 4%). Μικρός αριθμός εξειδικευμένων αποφοίτων, η επιτομή του προβλήματος της χαμηλής διασυνδεσιμότητας παραγωγικής διαδικασίας και πανεπιστημιακής εκπαίδευσης.  
• Σύμφωνα πάντα με την ίδιες μελέτες για κάθε έλληνα φοιτητή δαπανώνται (δεν συμπεριλαμβάνονται δαπάνες για έρευνα) ετησίως περίπου 2.600 USD (αντίστοιχος μέσος όρος χωρών ΟΟΣΑ τα 11.200 USD και Ε.Ε τα 11.100 USD). Μνημονιακή περιπέτεια και προβληματική ανάπτυξη σημαίνει μεταξύ άλλων και χαμηλές κρατικές πιστώσεις στην ανώτατη εκπαίδευση. Ταυτόχρονα, η χαμηλή διασυνδεσιμότητα παραγωγικής και εκπαιδευτικής διαδικασίας στερεί από την πανεπιστημιακή εκπαίδευση και ιδιωτικούς πόρους. Λίγα τα διαθέσιμα (κρατικά και ιδιωτικά) χρήματα για την ανώτατη εκπαίδευση και πολύ μεγάλος αριθμός φοιτητών σημαίνει αυτό ακριβώς που διαβάσαμε παραπάνω. Ελάχιστα χρήματα ανά φοιτητή, ήτοι πολύ χαμηλής ποιότητας εκπαίδευση. 

Τι πρέπει να γίνει; 

Ξεκινάμε από το τελευταίο. Πρέπει οπωσδήποτε να αυξηθούν εντυπωσιακά τα χρήματα που αναλογούν σε κάθε φοιτητή. Πως θα γίνει αυτό; Δεν χρειάζεται να είναι κανείς σοφός. Θα πρέπει να αυξηθούν οι διαθέσιμοι πόροι και να μειωθούν οι φοιτητές. Οι πόροι θα αυξάνονται όσο η ελληνική οικονομία διατηρείται σε αναπτυξιακή τροχιά. Ταυτόχρονα πρέπει ο αριθμός των φοιτητών να αρχίσει άμεσα να μειώνεται και να εναρμονίζεται με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Ήτοι να πάψουν να εισάγονται στα πανεπιστήμια απόφοιτοι λυκείου, που στις εισαγωγικές εξετάσεις "γράφουν" κάτω από την βάση και ταυτόχρονα ο ρυθμός αποφοίτησης από τα ΑΕΙ πρέπει να αρχίσει με γρήγορους ρυθμούς να αυξάνεται και να πλησιάζει τον μέσο όρο της Ε.Ε. 

Αυτό ακριβώς φιλοδοξεί να πετύχει η κυβέρνηση με το εν λόγω νομοσχέδιο που προωθεί για την ανώτατη εκπαίδευση. Θεσμοθετεί τον ελάχιστη βάση εισαγωγής στα ΑΕΙ και αυστηροποιεί τις εισαγωγικές διαδικασίες, ενώ ταυτόχρονα μειώνει τον μέγιστο χρόνο φοίτησης στα ΑΕΙ. Σε απλά Ελληνικά, για να εισαχθεί ένας απόφοιτος λυκείου στο πανεπιστήμιο, θα πρέπει να γράψει πάνω από μία συγκεκριμένη ελάχιστη βάση εισαγωγής και πρέπει σε ένα συγκεκριμένο χρονικό όριο να τελειώσει τις σπουδές του και να αποφοιτήσει. Διαφορετικά διαγράφεται από τους πανεπιστημιακούς καταλόγους.  

Όμως η κυβέρνηση δεν τολμά να πεί δημόσια όλη την αλήθεια. Δηλαδή ότι επιδιώκει να μειώσει τον αριθμό των φοιτητών για να αυξήσει την ποιότητα εκπαίδευσης ώστε εν τέλει να επιτευχθεί ο στόχος της προετοιμασίας νέων και αξιόλογων επιστημονικών στελεχών, που θα ενταχθούν με όρους αξιοπρέπειας και θα ενισχύσουν ποιοτικά και ποσοτικά την παραγωγική διαδικασία. Φοβάται να συγκρουστεί με την καθεστηκυία αντίληψη της ελληνικής κοινωνίας, που θεωρεί ότι το διαβατήριο για την κοινωνική και οικονομική άνοδο είναι άνευ ποιοτικών όρων είσοδος στο πανεπιστήμιο και η απόκτηση ενός πανεπιστημιακού πτυχίου. Γνωρίζει όμως ταυτόχρονα ότι στην κοινή γνώμη σχηματίζεται ένα ισχυρό πλειοψηφικό μέτωπο σε ένα δευτερεύον ζήτημα που διαπερνά οριζόντια όλο το πολιτικό φάσμα.Κανείς εχέφρων και λογικός άνθρωπος δεν μπορεί να ανεχθεί και να συμφωνήσει με τις πρόσφατες εικόνες βίας και εξευτελισμού του πρύτανη του οικονομικού πανεπιστήμιου. Επιλέγει λοιπόν η κυβέρνηση να συγκρουστεί με την αντιπολίτευση στο προνομιακό γι' αυτή πεδίο πεδίο της ασφάλειας στους πανεπιστημιακούς χώρους. 

Η Αριστερά (ΣΥΡΙΖΑ-ΚΚΕ-Μερα 25 και Εξωκοινοβουλευτική Αριστερά) αντιτίθεται στρατηγικά στις παραπάνω κυβερνητικές επιλογές. Η αντίθεση αυτή έχει βαθειά πολιτικό και στρατηγικό χαρακτήρα. Γνωρίζει πολύ καλά η ηγεσία της αριστεράς τα παραπάνω ποιοτικά στοιχεία αλλά και τις προφανείς λύσεις που περιληπτικά παρουσιάσαμε. Ξεπερνά αυτό το όντως δύσκολο πολιτικό πρόβλημα με τα γνωστά και εύηχα συνθήματα "Παιδεία για όλο τον λαό" και "Λεφτά για την Παιδεία και οχι για το ΝΑΤΟ". Η ηγεσία της αριστεράς έχει επιλέξει για τον χώρο της ανώτατης εκπαίδευσης την προδικτατορική θεωρία του "επιστημονικού προλεταριάτου". Δηλαδή μεγάλες μάζες υποβαθμισμένων επιστημονικά και κοινωνικά φοιτητών, που λόγω της ευρείας πανεπιστημιακής μόρφωσης είναι πολύ εύκολο να αναδειχθούν σε μεσαίας εμβέλειας επαναστατικά στελέχη, ικανά να ηγηθούν των καταπιεσμένων προλεταρίων. 

Όμως δεν τολμά να δημοσιοποιήσει αυτές τις θέσεις. Πως να πεί στους φοιτητές που ονειρεύονται μία διαφορετική ζωή, ότι για αυτούς η μελλοντική προοπτική είναι η ηρωϊκή θυσία στον βωμό της επανάστασης; 

Ταυτόχρονα η ηγεσία της αριστεράς γνωρίζει ότι αυτές ακριβώς οι απόψεις της είναι μειοψηφία στο ευρύτερο κοινωνικό πεδίο γι' αυτό και επιλέγει να συγκρουστεί με την κυβέρνηση μακρυά από την κοινωνία, στο εσωτερικό των πανεπιστημίων όπου διατηρεί ισχυρές τακτικές δυνάμεις (αριστερές φοιτητικές παρατάξεις). "Ο νόμος θα μείνει στα χαρτιά" δήλωσε ο Γ.Γ του ΚΚΕ που γνωρίζει πολύ καλά ότι η εφαρμογή του νόμου θα περάσει μέσα από τις πανεπιστημιακές διαδικασίες. Και σε εκείνο το πεδίο έως σήμερα η δυναμική των αριστερών φοιτητικών παρατάξεων ξεπερνούσε τις αντοχές των πανεπιστημιακών και την δυναμική του εκάστοτε εκσυγχρονιστικού νόμου. Τώρα ίσως αυτή η πραγματικότητα αλλάξει, αφού στο νέο νόμο υιοθετούνται και μέτρα για την ασφάλεια στο εσωτερικό των πανεπιστημίων. Διατάξεις που, εφ' όσον εφαρμοσθούν, ίσως  βοηθήσουν καταλυτικά στην εμπέδωση της νομιμότητας και την απρόσκοπτη εφαρμογή του νόμου. 

Κατά την γνώμη μας, η κυβέρνηση παρ' ότι στηρίζεται σε αυτό το θέμα από ευρύτατη κοινωνική πλειοψηφία και έχει απόλυτο δίκιο και ισχυρή ηθική και πολιτική βάση, διαπράττει τεράστιο τακτικό λάθος, αφού επιλέγει ως κύριο μέτωπο σύγκρουσης με την αντιπολίτευση το θέμα της ασφάλειας στους πανεπιστημιακούς χώρους. Σίγουρα είναι ένα σοβαρό πρόβλημα και η κυβερνητική θέση είναι ισχυρή. Όμως οι μεγάλες αλλαγές δεν επιτυγχάνονται με τακτικισμούς. Κατά την γνώμη μας, η κυβέρνηση πρέπει να παρουσιάσει στον Ελληνικό λαό την ωμή αλήθεια που λένε τα προαναφερόμενα στοιχεία. 

Να δηλώσει δημόσια ότι όντως τα χρήματα για την ανώτατη εκπαίδευση είναι λίγα και πρέπει οπωσδήποτε να αυξηθούν βάσει ενός συγκεκριμένου και δεσμευτικού προγράμματος. 

Ταυτόχρονα όμως να παρουσιάσει και ολόκληρη την αλήθεια. Δηλαδή ότι και αυτά τα λίγα χρήματα κατασπαταλώνται είτε 

• Σε εκατοντάδες χιλιάδες νέους που μπήκαν “κατά λάθος" στο πανεπιστήμιο αφού δεν “έπιασαν" ούτε την βάση και αντικειμενικά δεν έχουν το γνωσιολογικό υπόβαθρο να παρακολουθήσουν πανεπιστημιακές σπουδές και να αποφοιτήσουν.
• Στην παραγωγή ανειδίκευτων πτυχιούχων, που είτε μένουν άνεργοι είτε θα μεταναστεύουν στο εξωτερικό για να ειδικευθούν και να εργασθούν. 

Τότε η μάχη για την αναβάθμιση της δημόσιας εκπαίδευσης θα γίνει στο πεδίο της πραγματικής ζωής και της ουσιαστικής λύσης των υπαρκτών προβλημάτων και η έκβασή της θα είναι όντως νικηφόρα, αφού θα δημιουργηθούν όλες εκείνες οι προϋποθέσεις και όροι (νομοθετικοί, κοινωνικοί, οικονομικοί) για αναβάθμιση της ανώτατης εκπαίδευσης. Δεν είμαστε αισιόδοξοι για την έκβαση αυτής της μάχης. 

Πιστεύουμε ότι σε μία μελλοντική κρίση δημόσιας υγείας, παρόμοιας με αυτή που βιώνουμε αυτή την περίοδο, θα ψάχνουμε και πάλι να  βρούμε εξειδικευμένους γιατρούς για να στελεχώσουν τις ΜΕΘ. Μόνο που και και σε εκείνη την απευκταία μελλοντική περίπτωση, οι Έλληνες γιατροί δεν θα βρίσκονται (όπως και αυτή την περίοδο) στην Ελλάδα, αλλά θα ασκούν ιατρική στα νοσοκομεία του Λονδίνου και του Ντουμπάι.