Αυτή την εποχή και κόντρα στην καθεστηκυία άποψη, δεν προβλέπει ύφεση στις ΗΠΑ ακόμα και αν προκύψει το ακραίο σενάριο της αύξησης της τιμής του πετρελαίου στα 150 USD. Παράλληλα, για τις χρηματαγορές προβλέπει ανάκαμψη το β’ εξάμηνο που θα υπέρ-καλύψει τις απώλειες του α’ εξαμήνου.
Στις 13 Ιουνίου σε συνέντευξη που έδωσε στο Bloomberg TV διατύπωσε την πρόβλεψη ότι η FED στην συνεδρίαση της 15ης Ιουνίου θα μπορούσε να εκπλήξει ευχάριστα τις αγορές ανακοινώνοντας ηπιότερη αύξηση επιτοκίων από την προβλεπόμενη 0,75 μ.β.
Λίγες ώρες αργότερα ένα άλλο στέλεχος της ίδιας τράπεζας, ο Michael Feroli, Chief US Economist της JP Morgan, διατύπωσε την αντίθετη ακριβώς πρόβλεψη. Κατά τον M. Feroli υπήρχαν βάσιμες πιθανότητες η FED να ξεπεράσει τις προσδοκίες της αγοράς και να αυξήσει τα επιτόκια περισσότερο και από 0,75 μ.β. Δύο μεγάλο-στελέχη της JP Morgan εκφράζουν δημόσια εκ διαμέτρου αντίθετες απόψεις για το πιο κρίσιμο ερώτημα της οικονομικής συγκυρίας. Τον ρυθμό αύξησης των επιτοκίων. Καθόλου κολακευτική δημόσια εικόνα για την JP Morgan.
Όμως για να είμαστε δίκαιοι δεν πρόκειται για ασυνήθιστο φαινόμενο. Αυτή την περίοδο βλέπουμε ολοένα και συχνότερα υψηλόβαθμα στελέχη του ίδιου χρηματοπιστωτικού φορέα να υποστηρίζουν δημόσια εκ διαμέτρου αντίθετες προβλέψεις για την εξέλιξη της παγκόσμιας οικονομίας. Η Wall Street αδυνατεί να διατυπώσει ενιαία άποψη και να καθοδηγήσει την παγκόσμια οικονομία. Σημάδι κρίσης; Ανατολή μίας νέας εποχής;
Το βασικό πρόβλημα του καπιταλισμού είναι η άνιση διανομή του παραγόμενου πλούτου. Ο πλούτος συσσωρεύεται σε λίγους που αντικειμενικά δεν μπορούν να απορροφήσουν μεγάλο μέρος της παραγωγής. Τα προϊόντα μένουν απούλητα, η παραγωγική διαδικασία συρρικνώνεται και κάποια στιγμή σταματάει, η ανεργία αυξάνεται, αρχίζει το ντόμινο των χρεοκοπιών και ξεσπά η κρίση.
Το φιλελεύθερο αγγλοσαξονικό πολιτικό-οικονομικό μοντέλο που επικράτησε μετά την κατάρρευση της ΕΣΣΔ και του υπαρκτού σοσιαλισμού (1991) διαχειρίστηκε μία περίοδο πρωτόγνωρης οικονομικής ανάπτυξης, αποτυγχάνοντας να αντιμετωπίσει δραστικά το πρόβλημα της άνισης κατανομής του πλούτου.
Στις δυτικές δημοκρατίες ένα σημαντικό τμήμα πληθυσμού περιθωριοποιήθηκε, πρόκειται για τα θύματα της παγκοσμιοποίησης που με ανύπαρκτες προοπτικές επαγγελματικής αποκατάστασης και κοινωνικής ενσωμάτωσης ζουν σε άσχημες συνθήκες . Σε αρκετές χώρες του τρίτου κόσμου τα δημοσιονομικά στοιχεία ευημερούν αλλά σχεδόν σε όλες αυτές τις χώρες οι κοινωνικές ανισότητες διευρύνονται. Στην Αφρική η πείνα και οι πανδημικές ασθένειες (ελονοσία, ευλογιά, Covid-19) θερίζουν.
Η μοναδική απάντηση του νέο-φιλελευθερισμού σε αυτά τα «μαύρα» φαινόμενα ήταν η πιστωτική επέκταση που τροφοδοτούσε την οικονομική ανάπτυξη συνεπώς και την άνοδο του βιοτικού επιπέδου.
Ο τραπεζικός δανεισμός έλυνε το πρόβλημα των χαμηλών αμοιβών που δεν επαρκούσαν για να καταναλώσουν και να απορροφήσουν την παραγωγή. Οι νομισματικές πολιτικές των κεντρικών τραπεζών ενθάρρυναν τις εμπορικές τράπεζες στην μαζική έγκριση δανείων. Οι επιχειρηματίες και η μεσαία τάξη στην Δύση αλλά και στις αναπτυσσόμενες χώρες του τρίτου κόσμου, δανείζονταν πολύ εύκολα για να ξεκινήσουν μία εταιρεία, για να καταναλώσουν κλπ.
Αυτός ο διευρυμένος οικονομικός κύκλος απορροφούσε ένα σημαντικό τμήμα της παραγωγής και απομάκρυνε τον κίνδυνο του στασιμοπληθωρισμού και εν τέλει της ύφεσης.
Το μοντέλο ήταν ανθεκτικό αφού πέτυχε να ξεπεράσει χωρίς συστημικούς κλυδωνισμούς μεγάλες χρηματοπιστωτικές κρίσεις (2000 κρίση των dot-coms, 2008-2009 κρίση των sub primes, 2010 κρίση χρέους ευρωζώνης, 2020 πανδημία), όμως ήταν φανερό ότι χρειάζονταν αλλαγή για να ανταποκριθεί στις προκλήσεις της εποχής.
Στις 17 Ιουνίου ο V. Putin μίλησε στο Economic Forum της Αγίας Πετρούπολης. Ήταν η πρώτη φορά μετά την ρωσική εισβολή στην Ουκρανία που ενώπιον ενός πολυπληθούς διεθνούς ακροατηρίου ο Putin τοποθετήθηκε για σημαντικά θέματα όπως το ιδεολογικό-πολιτικό πλαίσιο που καθορίζει την τακτική και τους στόχους της ρωσικής παρέμβασης στο παγκόσμιο γίγνεσθαι.
Περιληπτικά: Ο Putin θεωρεί ότι η οικονομική κρίση που πλήττει τις δυτικές δημοκρατίες προκαλεί διάρρηξη του κοινωνικού ιστού και ευρεία πολιτική ριζοσπαστικοποίηση, με άμεσες συνέπειες την ριζική αμφισβήτηση του κυρίαρχου πολιτικό-οικονομικού μοντέλου και ανατροπή των κυριάρχων ελίτ που διακρίνονται για την εχθρότητα τους προς την Ρωσία.
Δεν είπε κάτι ρηξικέλευθο και οραματικό, απλά επισημοποίησε ότι θα συνεχίσει να «επενδύει» στα δυτικό-ευρωπαϊκά ακροδεξιά (κυρίως) κόμματα, που με λαϊκίστικες θέσεις σε κρίσιμα προβλήματα (πχ μετανάστευση, lockdown, εμβολιασμός) ενισχύουν και εκμεταλλεύονται την λαϊκή δυσαρέσκεια με προφανή σκοπό την αποσταθεροποίηση του πολιτικού σκηνικού. Πολιτικό αποτέλεσμα, που εφ’ όσον επιτευχθεί, προφανώς θα εξυπηρετήσει τις πολιτικές του Putin αφού αντικειμενικά θα λειτουργεί διαλυτικά για την ενότητα της Συλλογικής Δύσης (ΝΑΤΟ και Ε.Ε).
Ο ρώσος πρόεδρος υιοθετεί και αυτός το καπιταλιστικό μοντέλο οργάνωσης της οικονομίας. Απλά απορρίπτει την φιλελεύθερη εκδοχή του και επιλέγει το κλεπτοκρατικό ολιγαρχικό μοντέλο. Καπιταλισμός του 19ου αιώνα με υπέρμετρα σκληρή καταστολή των κοινωνικών επιπτώσεων της άνισης κατανομής του παραγόμενου πλούτου. Στην ίδια ομιλία ο Putin αναφέρθηκε στο πληθωρισμό που πλήττει την Ρωσική Οικονομία, δίνοντας την υπόσχεση ότι θα γίνει ότι πρέπει για να ελεγχθεί το φαινόμενο. Τα «γεράκια» της Wall Street και ο Putin συμφωνούν, πρέπει να μειωθεί ο πληθωρισμός.
Στις 6 Σεπτεμβρίου δημοσιεύσαμε το άρθρο με τίτλο «Πληθωρισμός ο σύμμαχος των ανέργων». Σε εκείνο το άρθρο και αφού αναλύαμε τις αιτίες που προκάλεσαν πληθωριστικά φαινόμενα στην Ε.Ε καταλήγαμε στο συμπέρασμα
· «Σε απλά Ελληνικά και υπέρ-απλουστευμένα, οι κεντρικές τράπεζες «εκβιάζουν» τους μεγάλο-καταθέτες. Είτε θα επενδύσετε τα χρήματα σας στην πραγματική οικονομία, είτε θα έχετε μεγάλες ζημιές από τον συνδυασμό χαμηλά επιτόκια-πληθωρισμός»
Έκτοτε έχουν συμβεί δραματικά γεγονότα, έχει ξεσπάσει ο πόλεμος στην Ουκρανία που ήδη προκαλεί μεγάλες αυξήσεις στις τιμές των καυσίμων και απόλυτα δικαιολογημένους φόβους για επισιτιστική κρίση. Ο πληθωρισμός «τρέχει» με μεγαλύτερες από τις προβλεπόμενες ταχύτητες, όμως το βασικό συμπέρασμα δεν αλλάζει.
· «Ο πληθωρισμός εφ’ όσον είναι ελεγχόμενος λειτουργεί ως μηχανισμός αναδιανομής του πλούτου υπέρ των φτωχών» .
Είναι απλά μαθηματικά. Η αγοραστική δύναμη που απαιτείται για να εξοφλήσει ένας δανειολήπτης ένα χρέος 1.000 Euro σταθερού επιτοκίου είναι πολύ μικρότερη σε συνθήκες πληθωρισμού απ’ ότι σε συνθήκες μηδενικού πληθωρισμού. Υπέρ-απλουστευμένα, ο πληθωρισμός «τρώει» το χρέος και τις μεγάλο-καταθέσεις.
Οι κεντρικές τράπεζες γνωρίζουν καλύτερα από τον καθένα αυτή την συνθήκη. Αυξάνουν λοιπόν τα επιτόκια τόσο όσο πρέπει για να επιστρέψει σταδιακά ο πληθωρισμός στα επιθυμητά επίπεδα του 2% συρρικνώνοντας ταυτόχρονα τους ισολογισμούς τους.
Ας δώσουμε περισσότερη σημασία σε αυτό το σημείο. Οι κεντρικές τράπεζες σταματάνε να δανείζουν με χαμηλά επιτόκια και ταυτόχρονα ζητούν τα δανεικά πίσω. Αρνούνται δηλαδή σθεναρά να ακολουθήσουν τους φίλους του Putin,τα «γεράκια» της Wall Street και του διεθνούς χρηματοπιστωτικού τομέα, που απαιτούν εδώ και τώρα μεγάλες αυξήσεις επιτοκίων χωρίς να θίγουν το ζήτημα το δανεικών. Το μήνυμα των κεντρικών τραπεζών είναι σαφές: «Αφήστε τον πληθωρισμό σε εμάς, είχατε αρκετά κέρδη με δανεικά κεφάλαια τα τελευταία χρόνια, ήρθε η ώρα να εξοφλήσετε αυτά τα δάνεια και να επενδύσετε τα κέρδη σας, διαφορετικά θα τα εξανεμίσει ο πληθωρισμός».
Κατά την γνώμη μας, ζούμε μία πραγματικά ιστορική περίοδο. Η ανθρωπότητα προσπαθεί να ξεπεράσει τις πληγές που προκάλεσε η πανδημία αντιμετωπίζοντας τις πρώτες συνέπειες ενός φονικού πολέμου που μαίνεται στην καρδιά της Ευρώπης και μίας επιχείρησης αναδιανομής του πλούτου. Δεν θα είναι όλα εύκολα και ιδεατά. Όμως είναι μάλλον η ανατολή μίας νέας εποχής.