Είχα τη μεγάλη τιμή να είμαι πρόεδρος του ΔΣ της τράπεζας αυτής και να βοηθήσω σημαντικά στη ίδρυση και οργάνωσή της, δημιουργώντας έτσι και ένα πόλο ελληνικών συμφερόντων και επιρροής στην περιοχή. (Την έκλεισαν λίγα χρόνια αργότερα Στουρνάρας και σία διότι "ήτανε μακριά" και δεν μπορούσαν να τη διαχειριστούν). Είχα πάει αρκετές φορές στο Γιερεβάν την εποχή εκείνη και είχα συναντηθεί με όλους τους πολιτικούς και άλλους παράγοντες, από τον πρόεδρο της δημοκρατίας, τον Τερ-Πετροσιάν, μέχρι το διοικητή της κεντρικής τράπεζας, τον υπουργό οικονομικών κλπ. Είχαμε δημιουργήσει, πέραν των επαγγελματικών, και πολύ φιλικές προσωπικές σχέσεις και ενισχύσει οικονομικά διάφορες κοινωνικές ομάδες όπως τα ορφανά παιδιά του Ναγκόρνο Καραμπάχ.

 

Τα γεωπολιτικά θέματα όμως είναι μια άλλη, πολύ δύσκολη και περίπλοκη ιστορία. Αυτά που διαβάζω για το ότι είμαστε ασυζητητί με την Αρμενία επειδή η Τουρκία είναι με το Αζερμπαϊτζάν μου ακούγονται λίγο απλοϊκά. Το Ναγκόρνο Καραμπάχ [Ναγκόρνο στα ρώσικά είναι το ορεινό μέρος, Καρά Μπαχ(τσέ) στα τούρκικα είναι ο μαύρος κήπος, άρα Ορεινός Μαυρόκηπος -- Αρτσάχ στα Αρμένικα] είναι μια δύσκολη υπόθεση διότι βρισκεται μέσα στο έδαφος του Αζερμαϊτζάν, όπου υπήρχε αρμενική μειονότητα που θέλησε να ενωθεί με την Αρμενία.

 

Μετά τον πρώτο πόλεμο όπου επικράτησε η Αρμενία, εκδιώχθηκαν από την περιοχή περίπου 700 με 800.000 Αζέροι και το Ναγκόρνο Καραμπάχ κυρήχθηκε ανεξάρτητη χώρα, που όμως δεν πέτυχε αναγνώριση από καμία χώρα στον κόσμο. Η κατάληψη όλης της περιοχής και οι μετακινήσεις πληθυσμών που ακολούθησαν, έχει ανοίξει μια μόνιμη πληγή εδώ και 30 χρόνια, που κάθε τόσο οδηγεί σε "θερμά επεισόδια" και ένταση μεταξύ των δύο πλευρών, χωρίς διαφαινόμενη προοπτική να βρεθεί λύση.

 

Το να λέμε ότι τα σημερινά επεισόδια οφείλονται σε παρεμβολή του Ερντογάν είναι ελαφρώς αστείο. Το ίδιο και να συνδέουμε την κάθε χώρα με τους συμμάχους της μέσω της θρησκευτικής συγγένειας. Το Αζερμπαϊτζάν για παράδειγμα υποστηρίζεται μεν από την Τουρκία, αλλά ο βασικός του σύμμαχος είναι οι ΗΠΑ και δευτερευόντως το Ισραήλ. Η δε Αρμενία (οπλισμένη σαν αστακός από τους Ρώσους) έχει την υποστήριξη της "ορθόδοξης Ρωσίας" αλλά και του μουσουλμανικού Ιράν, με το οποίο διατηρεί και τα μοναδικά φιλικά σύνορα.

 

Θα μπορούσα να πω και πολλά άλλα, αλλά δεν θέλω να γίνω κουραστικός. Ας είμαστε μόνο κάπως ψύχραιμοι στα διεθνή θέματα και ας μην παρασυρόμαστε από ρομαντικές αντιλήψεις. Το να "νικήσει" η μία χώρα την άλλη θα δημιουργήσει μεγαλύτερη αστάθεια και τίποτα περισσότερο. Μόνο με διαπραγματεύσεις μεταξύ τους μπορεί να βρεθεί βιώσιμη λύση (εν προκειμένω, σοφή η τοποθέτηση του ελληνικού υπουργείου εξωτερικών). Άλλο η συμπάθεια προς τους ανθρώπους και [εντελώς] άλλο πράγμα οι διεθνείς σχέσεις.