Η ανακοίνωση έγινε από τον Boris Lushniak στο Λευκό Οίκο. Υπήρχαν και στο παρελθόν συσχετίσεις του καπνίσματος με την διαταραγμένη ανοχή γλυκόζης (ένα «προθάλαμο» του διαβήτη. Μόνο που δεν ήταν ανεξάρτητες από άλλους παράγοντες που επίσης αυξάνουν τον κίνδυνο για διαβήτη, όπως η κακή διατροφή και η καθιστική ζωή.

Τώρα υπάρχει πιο ξεκάθαρη σχέση με το κάπνισμα. Να σημειώσω όμως εδώ, ότι αυτή η σχέση είναι δοσοεξαρτώμενη, δηλαδή δεν κινδυνεύει το ίδιο, ένας που καπνίζει ελάχιστα με κάποιον άλλο που καπνίζει περισσότερο.

Το πόσο ακριβώς είναι το όριο που κάνει τη διαφορά, δεν είναι γνωστό. Και σίγουρα θέλει συζήτηση με το θεράποντα ιατρό, τη στιγμή μάλιστα που είναι καλά τεκμηριωμένη και η αύξηση του σωματικού βάρους με τη διακοπή του καπνίσματος, η οποία είναι γνωστό ότι αποτελεί συνιστώσα του μεταβολικού συνδρόμου, που επίσης οδηγεί σε ανάπτυξη σακχαρώδη διαβήτη.

Και τότε τι κάνουμε;

Η απάντηση βρίσκεται στο γεγονός της σύνδεσης του καπνίσματος με πολλές άλλες αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία μας. Έτσι, αν βοηθήσουμε αυτόν που προσπαθεί να διακόψει το κάπνισμα, να μην πάρει βάρος εξ αιτίας της διακοπής του, αλλάζοντας το πρότυπο διατροφής αλλά και άσκησης, μειώνεται ο κίνδυνος να πέσει στο κενό η προσπάθεια αποφυγής του διαβήτη.

Όταν ασχολούμαστε με τον διαβητικό, θα πρέπει να μην εστιάζουμε μόνο στη ρύθμιση του σακχάρου και στα φάρμακα αλλά στην εξατομίκευση των οδηγιών. Οι από κοινού οδηγίες της ADA/EASD 2013 (αμερικανική και ευρωπαϊκή εταιρεία διαβήτη) συστήνουν ακριβώς αυτό, αναφέροντας την κλασσική πλέον διαπίστωση "one size does not fit all" .

Οι καπνιστές συγκρινόμενοι με τους μη καπνιστές είχαν σε αυτή τη μελέτη μεγαλύτερο κίνδυνο να αναπτύξουν διαβήτη, όταν αυξάνονταν ο αριθμός των τσιγάρων (μέτριοι καπνιστές μέχρι 15 τσιγάρα την ημέρα). Βρέθηκε επίσης ότι με τη διακοπή ή τον περιορισμό του καπνίσματος, η αντίσταση στην ινσουλίνη, μειώνεται παρά την αύξηση του βάρους, και φθάνει στο επίπεδο των μη καπνιστών σε μερικά χρόνια (5 έτη για τις γυναίκες και 10 για τους άνδρες).

Το κάπνισμα αυξάνει από μια άλλη πλευρά την ινσουλινοαντίσταση και το σάκχαρο μέσα από αύξηση του λεγόμενου οξειδωτικού stress και των δεικτών φλεγμονής. Για την απομάκρυνση του κινδύνου αύξησης του βάρους εξ αιτίας της διακοπής του καπνίσματος προτείνω την άσκηση, τη δίαιτα αλλά και αν χρειαστεί τη χρήση των φαρμάκων που διαθέτουμε για τη διακοπή του καπνίσματος. Τέτοια φάρμακα διατίθενται και στη χώρα μας και έχουν δώσει πολύ καλά αποτελέσματα.

Από την άλλη μεριά τώρα, έχουμε καταιγιστικές εξελίξεις στο θέμα της θεραπείας του διαβήτη με φάρμακα που κάνουν απλούστερη τη ζωή των διαβητικών και υπόσχονται την υγεία των βήτα κυττάρων του παγκρέατος σε αντίθεση με τα πιο παλιά. Τέτοια φάρμακα που απευθύνονται στη συνολική εικόνα των διαταραχών του διαβήτη και όχι μόνο σε μία πλευρά, είναι οι DPP4 αναστολείς, τα GLP1 analogues, οι SGLT2 inhibitors και πολλά άλλα.

Δεν είμαστε λοιπόν άοπλοι απέναντι στη μάστιγα του διαβήτη, της παχυσαρκίας και του μεταβολικού συνδρόμου. Και αυτό μόνο αισιοδοξία μπορεί να προσφέρει.

Σωτήρης Αδαμίδης MD PhD
Διευθυντής 'Α Παθολογικής Κλινικής Ιατρικού Κέντρου Αθηνών