Στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ), τα επιτόκια κινούνται από καιρό στην περιοχή του «0» ακυρώνοντας τη δυνατότητα επεμβάσεων μέσω της αλλαγής τους. Ο αποπληθωρισμός εντείνεται καθιστώντας ολοένα δυσχερέστερη την αναθέρμανση της οικονομίας στην ευρωζώνη (από 0,3% το Νοέμβριο σε -0,2% το Δεκέμβριο του 2014 και την ανάπτυξη να μην υπερβαίνει το 0,2%). Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) έχει πλέον υποχρεωθεί εκ των πραγμάτων να αναζητήσει πολιτικές ποσοτικής χαλάρωσης.

(α) Πως παράγεται ένα κόκκινο δάνειο; Ποιος φταίει;

Σε πανηγυρική ατμόσφαιρα ο Πρωθυπουργός ανακοίνωσε το σχέδιο της ανάπτυξης. Οι κλάδοι που θα αναπτυχθούν, τις θέσεις εργασίας που θα δημιουργηθούν, τα κεφάλαια που θα χρειασθούν και την συνολική ανάπτυξη της οικονομίας που θα εξασφαλίσουν. Μάλιστα προς επιβεβαίωση των εκτιμήσεων του επικαλέσθηκε τη συγκλίνουσα άποψη μελετών ιδιωτικών και μη ιδιωτικών ερευνητικών ιδρυμάτων. Μια αισιόδοξη συστοιχία εκτιμήσεων για το μέλλον της χώρας. Μόνο που ούτε αυτός ούτε και οι μελέτες μας μίλησαν για τα δεδομένα επάνω στα οποία οικοδόμησαν αυτές τις εκτιμήσεις.

Η έξοδος της χώρας στις αγορές πανηγυρίζεται από την κυβέρνηση ως κατόρθωμα σε μια προσπάθεια συσκότισης της εξαετούς διάρκειας της ελληνικής κρίσης και την απώλεια του 25% του εθνικού πλούτου εξαιτίας της, τη στιγμή που ιστορικά από το 1880 οι αντίστοιχες κρίσεις δεν ξεπέρναγαν τα 4 χρόνια με βάθος (απώλεια ΑΕΠ) έως 18%. Με δεδομένο λοιπόν το γεγονός ότι δεν τα έχουμε καταφέρει και «τόσο καλά», όσο και το αυτονόητο ότι μια οικονομία δεν γλιστρά συνεχώς στην ύφεση μέχρι την εξαφάνιση της αλλά κάποια στιγμή ανακάμπτει… είναι φυσιολογικό να έρθει και σε εμάς αυτή η στιγμή. Πόσο δε μάλλον όταν η ανεργία έχει από καιρό κατακτήσει την πρώτη θέση στην Ευρώπη και συνεχίζει να ανεβαίνει, η μέση απώλεια εισοδημάτων έχει φθάσει στο 25% μακράν περισσότερη από την ανεργία και την απώλεια εισοδήματος στην Πορτογαλία ή την Ιρλανδία. Επίσης, η κυβέρνηση θέλει να συσκοτίζει το γεγονός ότι οι άλλες προβληματικές ευρωπαϊκές χώρες δανείζονταν αυτή τη στιγμή με επιτόκια που κυμαίνονται έως 2% χαμηλότερα στην Πορτογαλία, και περίπου 3% στην Ιταλία και την Ισπανία.

Τόσο το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης όσο και η Τράπεζα της Ελλάδος επιμένουν στις προτάσεις και την πολιτική τους σε διαρθρωτικά μέτρα που επικεντρώνουν αποκλειστικά στην προσαρμογή του πραγματικού τομέα της οικονομίας και παραβλέπουν το νομισματικό τομέα.  Παραβλέπουν με χαρακτηριστική ευκολία ότι τα επιτόκια χορηγήσεων στην χώρα μας είναι κατά μέσο όρο 1,6 φορές μεγαλύτερα από τα μέσα επιτόκια χορηγήσεων στα κράτη  μέλη της ΕΕ (όπως προκύπτει από τη σύγκριση της διαφοράς μεταξύ των μέσων επιτοκίων χορηγήσεων και των μέσων επιτοκίων καταθέσεων – περιθώριο επιτοκίου - Πίνακας VI.6, Ενδιάμεση Έκθεση ΤτΕ 2010).  Παραβλέπουν ότι εξαιτίας αυτής της «διαφοράς», το μέσο ετήσιο κόστος των επιπλέον τόκων που καλούνται να πληρώσουν τα νοικοκυριά και οι επιχειρήσεις στις τράπεζες (με βάση τα στοιχεία του συνόλου των δανείων στη χώρα τον Αύγουστο του 2010) υπολογίζεται σε κάτι παραπάνω από 4 δισ. ευρώ.