Η σκληρή αριθμητική των ηλικιακών πυραμίδων

14:08 - 28 Φεβ 2019

Γιώργος Αλεξάκης

Το θέμα των 120 δόσεων για την αποπληρωμή οφειλών προς τα ασφαλιστικά ταμεία μονοπωλεί το ενδιαφέρον της «ασφαλιστικής» επικαιρότητας.

Αναμφισβήτητα μπορεί να δώσει ανάσα σε υποχρεωμένους πολίτες, αέρα ρευστότητας στα Ταμεία αλλά και βιωσιμότητα σε πολλές μικρές και πολλές μικρές επιχειρήσεις. Ωστόσο δεν μπορεί να αποτελέσει το κάλυμμα για το μείζον ζήτημα που δεν είναι άλλο από τη βιωσιμότητα του Ασφαλιστικού.

Η κυβέρνηση θεωρεί ότι ο νόμος Κατρούγκαλου έχει δώσει λύση όμως μάλλον τα νούμερα είναι αδήριτα και σκληρά. Πέρα από τις δαπάνες σε ποσοστό του ΑΕΠ για συνταξιοδοτική δαπάνη υπάρχει και η αριθμητική των ηλικιακών πυραμίδων.

Η γήρανση του πληθυσμού συνδυαζόμενη με το ότι πλέον η «πυρηνική οικογένεια» (οικογένεια με δυο παιδιά) δεν αποτελεί το κυρίαρχο παράδειγμα στη χώρα οδηγεί σε επώδυνες διαπιστώσεις. Σύμφωνα με εκτιμήσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής το ποσοστό ηλικιωμένων άνω των 65 σε σχέση με τον δυναμικό κι ενεργό πληθυσμό 15- 64 ετών θα φτάσει στο 71% το 2050, για να πέσει στο 63,1% το 2070. Δηλαδή σε περίπου 30 χρόνια από σήμερα, σε 100 εργαζόμενους θα αντιστοιχούν 71 συνταξιούχοι. Την ίδια ώρα η καθυστέρηση στην προώθηση διαρθρωτικών αλλαγών στην υγεία και τη φαρμακευτική δαπάνη κι εμμονή σε οριζόντιες πολιτικές τύπου clawback προσθέτουν ένα πρόσθετο αστάθμητο παράγοντα υψηλού ρίσκου. (Το όλο πλέγμα αναγκαστικών επιστροφών της φαρμακοβιομηχανίας φτάνει το 1.4 δισεκ. (rebate – clawback) - σύμφωνα με στελέχη της αγοράς. Με δεδομένο, μάλιστα, ότι πολλές εταιρίες δεν καταβάλλουν το τίμημα του clawback πους τους αναλογεί λόγω δυσχέρειας δυνητικά μπορεί να αποτελέσει μια δημοσιονομική βόμβα).

Να πούμε επίσης ότι η Γερμανία, η Ελλάδα, η Ιταλία, η Πορτογαλία και η Φινλανδία είναι οι χώρες με υψηλά ποσοστά γήρανσης. Κάποιες κινούνται ήδη να διαχειριστούν το όλο θέμα. Έτσι π.χ. η Καγκελάριος Α. Μέρκελ το 2015 υιοθέτησε την πολιτική του «Καλωσορίσματος» στους μετανάστες, για να πετύχει δηλαδή πληθυσμιακή πύκνωση απαραίτητη για την παραγωγική βάση της Ρηνανίας.

Για την Ελλάδα η παρηγοριά είναι ότι η δαπάνη ως ποσοστό του ΑΕΠ στην Ελλάδα θα ψαλιδιστεί δραστικά φτάνοντας στο 12,9% το 2040 έναντι 13,5% στην Ευρωζώνη και στο 10,6% το 2070 έναντι 11,9% στην Ευρωζώνη.

Βέβαια αν αναλογιστεί κανείς ότι οι συντάξεις λειτουργούν ως προνοιακά δίκτυα προστασίας από τον κοινωνικό αποκλεισμό εύκολα γίνεται αντιληπτό ότι εδώ η πρόκληση είναι μεγάλη. Από τη μια πρέπει να υπάρξει μια δημογραφική πολιτική συγκρατημένη, μια έντιμη και ορθολογική σχέση με τον τρίτο λεγόμενο πυλώνα την ιδιωτική ασφάλιση, κι από την άλλη μια σωστή δόμηση του κράτους πρόνοιας για να μην έχουμε οξύτατα θέματα αποκλεισμού τα επόμενα χρόνια. Ιδού λοιπόν πεδίο δόξης λαμπρό εν όψει εκλογών για debate με ουσία.