Το μάθημα που βγαίνει από αυτές τις εξελίξεις είναι πως το μαξιλάρι δεν παίζει παρά πολύ μικρό (ή κανένα) ρόλο ως ασφάλιστρο και "αναβαθμιστής φερεγγυότητας". Αντίθετα, η παράκαμψη των κανόνων της ΕΚΤ λόγω των έκτακτων συνθηκών αναβαθμίζει τη φερεγγυότητα της Ελλάδας ως εκδότη χρέους στα μάτια των επενδυτών. Η μόνη του χρησιμότητα είναι ως επικοινωνιακό εργαλείο για την κοινή γνώμη στις "σφιχτοχέρες" χώρες του βορρά. Κατά τα άλλα, είναι μόνο βαρίδι για την ελληνική οικονομία. Να σημειώσουμε πως εάν αντί του μαξιλαριού είχε γίνει η επιλογή της προληπτικής πιστοληπτικής γραμμής, η εξαίρεση της Ελλάδας από τους κανόνες της ΕΚΤ θα ίσχυε από το καλοκαίρι 2018 - το πιθανότερο είναι πως οι αποδόσεις θα ήταν ήδη πιο χαμηλά.
Μια άλλη, παράπλευρη, ωφέλεια είναι η απελευθέρωση κεφαλαίων €4 δισ περίπου, τα οποία από την αρχή του 2018 ήταν δεσμευμένα στις εμπορικές τράπεζες, ώστε να μη χρειασθεί να καταφύγουν στη ρευστότητα του ELA, επειδή η πολιτική της "καθαρής εξόδου με μαξιλάρι" τις απέκλεισε από τη ρευστότητα της ΕΚΤ. Τώρα, προσωρινώς τουλάχιστον, η πρόσβαση στη ρευστότητα από την ΕΚΤ έχει αποκατασταθεί.
Η σημερινή (και χθεσινή) απόδοση του 10ετούς ομολόγου είναι χαμηλότερη από το επιτόκιο των δανείων ESM. Είχε ξανασυμβεί τις εβδομάδες πριν την υγειονομική κρίση. Η τάση είναι να πέσει και άλλο. Βρισκόμαστε στην ευχάριστη θέση να μπορούμε να δανειστούμε φθηνότερα από τα φθηνά δάνεια του μηχανισμού στήριξης! Με προοπτική μάλιστα να πάμε ακόμη φθηνότερα.
Η ευχάριστη εξέλιξη αυτή βάζει και πρόβλημα. Κάτι πρέπει να κάνουμε με το μαξιλάρι και με τα δάνεια του ESM. Με το μαξιλάρι μπορούμε να δράσουμε άμεσα, με τον ESM πρέπει να αρχίσουμε τις διαπραγματεύσεις.