Προκαλεί εντύπωση το γεγονός ότι το κράτος τόσον καιρό ήταν αρκετά πρόθυμο να περικόψει μισθούς και συντάξεις, αλλά δεν έδειχνε ανάλογη διάθεση στο κυνήγι της φοροδιαφυγής. Έπρεπε να φτάσει ο κόμπος στο χτένι, όσοι δεν φοροδιαφεύγουν, γιατί δεν μπορούν να κρύψουν εισοδήματα, να έχουν εξαντληθεί από την επίθεση φόρων, αλλά και την αφαίρεση των χρημάτων από την οικονομία, λόγω της λιτότητας, για να υπάρξει μια αίσθηση φέτος ότι κάτι κινείται από το κράτος στο θέμα της φοροδιαφυγής.
Αναρωτιέται λοιπόν κανείς, γιατί υπήρξε τέτοια καθυστέρηση. Ένας λόγος, τον οποίο επικαλούνται οι κυβερνώντες, είναι η αναποτελεσματικότητα των φοροελεγκτικών μηχανισμών. Επίσης, κάνει δύσκολη την πάταξη της φοροδιαφυγής και η παρουσία πάρα πολλών αυτοαπασχολούμενων, που, σε αντίθεση με τους μισθωτούς, έχουν μεγαλύτερα περιθώρια απόκρυψης κερδών με το να μην κόβουν αποδείξεις, αλλά και με άλλους τρόπους.
Ωστόσο, η φοροδιαφυγή σε μεγάλο βαθμό διογκώθηκε για τους ίδιους λόγους που διογκώθηκε και το πελατειακό κράτος. Μειώνονταν οι έλεγχοι, όχι τόσο γιατί υπήρχαν φαινόμενα διαφθοράς από κρατικούς υπαλλήλους, αλλά κυρίως γιατί οι κυβερνώντες δεν ήθελαν να γίνονται δυσάρεστοι με συγκεκριμένες ομάδες συμφερόντων. Άλλωστε διάφοροι αναλυτές εκτιμούν πως το ίδιο το πολιτικό προσωπικό, που σε μεγάλο βαθμό ανήκει στην οικονομική ελίτ της χώρας, δεν είναι ιδιαίτερα πρόθυμο να δει το φαινόμενο της φοροδιαφυγής να πατάσσεται αποτελεσματικά, γιατί θα πληγεί και το ίδιο.
Όμως το να συγκεντρώνονται τεράστια ποσά, που μένουν εκτός της φορολόγησης, είναι αντιπαραγωγικό. Το να παρέχεις χαμηλούς φόρους σε μια βιομηχανία ή σε μια επιχείρηση, ίσως να αποτελεί κίνητρο για να γίνουν σοβαρές επενδύσεις και να αυξηθεί η παραγωγικότητα της χώρας. Αλλά το να μένουν στο αφορολόγητο διάφοροι εστιάτορες και ιδιοκτήτες μπαρ τουριστικών περιοχών, ή οι διάφοροι ελεύθεροι επαγγελματίες, δεν νομίζω ότι προσφέρει κάτι το ιδιαίτερο στην ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της χώρας. Το μόνο που επιτυγχάνεται όταν υπάρχει φορολογική ασυλία, είναι να διευρύνονται τα χάσματα ανάμεσα σε αυτούς που υποφέρουν τις συνέπειες της κρίσης και αυτούς που συνεχίζουν να έχουν υψηλά (και αφορολόγητα) κέρδη, αλλά και τους φορολογούμενους που είναι συνεπείς και σε αυτούς που φοροδιαφεύγουν συστηματικά.
Τον τελευταίο καιρό, ευτυχώς, υπάρχει μια κινητικότητα στο θέμα της πάταξης της φοροδιαφυγής, που είχαμε να την δούμε από την εποχή που προσπαθούσε η χώρα πάση θυσία να μπει στο Ευρώ. Τώρα, προσπαθούμε πάση θυσία να μην βγούμε από αυτό. Φαίνεται πώς μόνο όταν τίθεται θέμα Ευρώ, γίνονται πιο δραστήριοι οι έλεγχοι για την φοροδιαφυγή. Ανεξαρτήτως όμως νομίσματος, για να μπορεί να υπάρξει ένα έστω και στοιχειώδες κοινωνικό κράτος κι ένα δίχτυ ασφαλείας για τους μη προνομιούχους, θα πρέπει τα ανώτερα οικονομικά στρώματα να συνεισφέρουν το μερίδιο τους δια της φορολογίας. Η φοροδιαφυγή υπονομεύει αυτήν την προσπάθεια και διευρύνει τις ανισότητες, δημιουργώντας σε μια περίοδο ύφεσης τον κίνδυνο κοινωνικής έκρηξης.