Από την άλλη μεριά, αν δούμε τα πράγματα από μια απόσταση και προσπαθήσουμε να σκεφτούμε τρόπους για να αλλάξει η κατάσταση και για να έχουμε ένα καλύτερο οικονομικό μέλλον, υπάρχουν δυο τρία βασικά πράγματα, που αν γίνουν, η ελληνική οικονομία μπορεί να εκτιναχθεί σε υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης, σαν ελατήριο.
Ποιά είναι αυτά;
Καταρχήν σε επίπεδο φορολογικό, αν οι επιχειρήσεις φορολογούνται με ένα ενιαίο φόρο (flat tax) και μόνο με αυτόν, ακόμη και αν είναι σχετικά υψηλός στην αρχή, πχ 35%, αυτομάτως θα μπορούν να προγραμματίσουν το μέλλον τους. Αρκεί να είναι σταθερός ο συντελεστής και να μην κινδυνεύει ο επιχειρηματικός σχεδιασμός από αλλαγές στο μέλλον και να εμπεριέχονται σε αυτόν τον συντελεστή το σύνολο των φόρων και όχι μόνο ο φόρος εισοδήματος. Αν θεωρήσουμε φορολογική επιβάρρυνση της επιχείρησης όλα όσα πληρώνει για φόρο μισθωτών υπηρεσιών, για έκτακτες εισφορές και φόρο αλληλεγγύης, για ασφαλιστικές εισφορές και προκαταβολές φόρου, όλα τα κέρδη εξανεμίζονται και η ρευστότητα γίνεται αρνητική με αποτέλεσμα οι εταιρίες να κλείνουν. Δεν μπορούμε λοιπόν να περιμένουμε καμία ανάπτυξη από τις επιχειρήσεις, θα αντιμετωπίζουμε διαρκώς τον μαρασμό. Αυτή η υπερβολική επιβάρρυνση της επιχειρηματικής δραστηριότητας, οδηγεί και σε φοροδιαφυγή από τις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις ή ακόμη και από τις μεγαλύτερες που δεν είναι πολυμετοχικές. Η αύξηση της φοροδιαφυγής λοιπόν , το κλείσιμο των επιχειρήσεων και η αποεπένδυση είναι το μέλλον στο οποίο οδηγεί αυτή τη στιγμή το φορολογικό και ασφαλιστικό σύστημα. Ο Στέφανος Μάνος, είπε προχθές να καταργηθούν οι ασφαλιστικές εισφορές και να υπάρξει μια ενιαία εθνική σύνταξη ύψους 700 ευρώ. Αυτό αμέσως θα καταργούσε τη μαύρη εργασία και την εισφοροδιαφυγή και θα μείωνε το κόστος για τις επιχειρήσεις. Είναι μια πρόταση που είτε ακριβώς όπως την είπε, είτε με κάποιες παραλλαγές, θα μπορούσε να λύσει αμέσως ένα πλήθος προβλημάτων.
Αν παράλληλα γίνουν και μερικά άλλα πράγματα, αν δηλαδή περιοριστεί σημαντικά η γραφειοκρατία που σχετίζεται με τις επιχειρήσεις και δεν χρειάζεται πλέον να χάνουν πολύτιμο χρόνο και χρήμα περιμένοντας ένα πλήθος άχρηστων ουσιαστικά εγκρίσεων από δημόσιους φορείς, το επιβλαβές (με την έννοια του αντιπαραγωγικού) κόστος των επιχειρήσεων θα μειωνόταν, το ίδιο και τα κέρδη τους, το ίδιο και οι φόροι που τελικά θα πλήρωναν.
Για να αντιμετωπιστεί η φοροδιαφυγή θα μπορούσαν επίσης να γίνουν μερικά απλά πράγματα: καταρχήν, αν όλες οι συναλλαγές με το Δημόσιο και τις ΔΕΚΟ γινόταν μόνο με ηλεκτρονική πληρωμή ή με κάρτα, ο έχων μαύρα μετρητά δεν θα μπορούσε να τα χρησιμοποιήσει για να πληρώσει το Δημόσιο. Αν παράλληλα η χρήση καρτών για όλες ανεξαιρέτως τις συναλλαγές μεταξύ ιδιωτών και επιχειρήσεων γενικευόταν (δια νόμου), το μάυρο χρήμα θα περιοριζόταν σημαντικά. Και τότε θα μπορούσε να μειωθεί ακόμη περισσότερο και το όριο αναλήψεων μετρητών από τις τράπεζες που σήμερα - όσο και αν ακούγεται παράξενο -είναι πολύ υψηλό. Αντί για 420 ευρώ την εβδομάδα θα μπορούσε να μειωθεί στα 100 Ευρώ την εβδομάδα και θα έφταναν τα χρήματα αφού όλα θα μπορούσαν να πληρωθούν με κάρτα ή με ηλεκτρονική συναλλαγή.
Όλα αυτά βεβαίως σήμερα ακούγονται παράξενα και δεν αρέσουν στους πολίτες, ακόμη και στους πλέον νομοταγείς, διότι όλοι - και οι νομοταγείς περισσότερο - φοβούνται το ελληνικό κράτος. Δεν το εμπιστεύονται και φοβούνται οτι αύριο θα επιβάλει ξανά παράλογους φόρους και θα τους ληστέψει τα χρήματα με κάποιο τρόπο, όπως κάνει πάντα. Δίκαιος ο φόβος και απόλυτα τεκμηριωμένος ιστορικά. Ποιά είναι όμως η επιλογή που έχουμε αν δεν τα κάνουμε αυτά; Να γίνουμε όλοι συνειδητά φοροφυγάδες και κλέφτες προκειμένου να προστατευτούμε από αυτό το ληστρικό κράτος. Κάποια στιγμή λοιπόν θα πρέπει να επιλέξουμε τη σωστή λύση και η σωστή λύση είναι όχι η φοροδιαφυγή, αλλά η ανεκτή και σε λογικά επίπεδα φορολόγηση και η μείωση του κόστους που έχουμε όλοι μας από την σχέση μας με το κράτος.
Θα μου πείτε ότι όλα αυτά είναι χιλιοειπωμένα και οτι δεν λέω τίποτα πρωτότυπο. Αλήθεια είναι αυτό, μια αλήθεια όμως που αποδεικνύει οτι ενώ ξέρουμε τη λύση στο πρόβλημα μας, οι κυβερνήσεις μας δεν την εφαρμόζουν. Και ας μην έχουμε αυταπάτες ότι υπάρχουν άλλες μαγικές λύσεις. Δεν υπάρχουν, αυτές είναι και δεν είναι καθόλου νεοφιλελεύθερες όπως πολλοί "αριστεροί" θέλουν να τις χαρακτηρίσουν. Είναι λύσεις εκλογίκευσης του δημοσίου τομέα και είναι λύσεις που εξασφαλίζουν δουλειά στους άνεργους μέσω της ανάπτυξης των επιχειρήσεων, αξιοπρεπείς συντάξεις σε όλους και επενδύσεις για τη βελτίωση του κοινωνικού κράτους και των υπηρεσιών που προσφέρει στους πολίτες.
Είναι λογικό το κράτος να παίρνει από τα κέρδη και από τα εισοδήματα όλων το ένα τρίτο για να προσφέρει τις υπηρεσίες που πρέπει κάθε σύγχρονο κράτος να προσφέρει. Όμως όταν φτάνει με τα διάφορα "κόλπα" να παίρνει το 52% (που υπολόγισε χθές το ΕΒΕΑ) ή και πολύ παραπάνω, τότε έχουμε σοβαρό κίνητρο και για να αποφύγουμε τους φόρους, ακόμη και για να μην εργαζόμαστε.
Η εκ βάθρων αλλαγή λοιπόν του φορολογικού καθεστώτος είναι η σημαντικότερη μεταρρύθμιση που πρέπει να γίνει. Και πρέπει να γίνει παράλληλα με τη μείωση της γραφειοκρατίας και την μείωση της εμπλοκής του δημοσίου σε όλες τις δραστηριότητες των ιδιωτών. Δεν πρέπει ο ιδιώτης να έχει την ανάγκη να προσφύγει σε λογιστικό γραφείο για να συντάξει τη δήλωση του, ούτε να ρωτάει συνέχεια τις δημόσιες υπηρεσίες για το ένα και το άλλο ζήτημα. Τα πράγματα πρέπει να είναι τόσο απλά ώστε ο καθένας να τα ξέρει και να μη χρειάζεται να ρωτάει. Ούτε να χρειάζονται αυτές οι εξωφρενικές ερμηνευτικές εγκύκλιοι των υπουργείων που τη μια καταργούν τους νόμους, την άλλη τους τροποποιούν και που κανείς δεν ξέρει τι ισχύει και χρειάζεται να προσφεύγει στις δημόσιες υπηρεσίες για να του εξηγήσουν - με το αζημίωτο.
Χωρίς αυτές τις αλλαγές δεν θα υπάρξει ξανά ανάπτυξη, ή τουλάχιστον υγιής ανάπτυξη. Διότι μπορεί να οδηγηθούμε όπως πάμε στο άλλο άκρο, δηλαδή η επίσημη οικονομία να συρρικνώνεται και η παραοικονομία να αναπτύσσεται. Όμως αυτό, παρόλο που είναι βολικό για πολλούς, για το σύνολο της οικονομίας είναι αρνητικό και τελικά επικίνδυνο.
Αυτά όλα βεβαίως δεν γράφονται με την ελπίδα να εισακουστούν από τη σημερινή κυβέρνηση. Ούτε ελπίζουμε οτι οι γραφειοκράτες του δημοσίου τομέα θα επιτρέψουν αμαχητί να εφαρμοστούν τέτοιου είδους μέτρα. Κάθε άλλο. Θα δώσουν πολύ μεγάλη μάχη - όπως κάνουν επί δεκαετίες τώρα - για να διατηρήσουν τη γραφειοκρατία που τους τρέφει, την πολυπλοκότητα των νόμων και τις ερμηνευτικές εγκυκλίους που ετοιμάζουν οι ίδιοι όπως τους βολεύει για να αυξάνουν την παρέμβαση τους στην οικονομία. Αυτά όλα γράφονται για να τα συζητάμε μεταξύ μας αναζητώντας λύσεις στα προβλήματα και ελπίδα για το μέλλον, ελπίζοντας δηλαδή οτι κάποια στιγμή κάποιος πολιτικός θα καταφέρει να ορθώσει το ανάστημα του και να τα εφαρμόσει. Θα είναι αυτός ο Κυριάκος Μητσοτάκης, που ηγείται σήμερα της αξιωματικής αντιπολίτευσης ή κάποιος άλλος που θα εμφανιστεί, δεν το γνωρίζουμε. Αυτό που γνωρίζουμε όμως είναι οτι αν δεν γίνουν αυτά, κανείς δεν θα επενδύσει. Ούτε καν οι Σύριοι του Μάρδα.