Το Ευρώ ήδη υποχώρησε στις ασιατικές αγορές αμέσως μετά την ανακοίνωση του αποτελέσματος και μένει να δούμε σήμερα ποιά θα είναι η αντίδραση των αγορών. Τα σενάρια των διεθνών αναλυτών ξεκινάνε από απλή υποχώρηση των τιμών των τραπεζικών μετοχών ολόκληρης της Ευρώπης (ήδη οι ιταλικές τράπεζες έχουν χάσει το 60-80% της αξίας τους από την αρχή του έτους) μέχρι την πλήρη διάλυση της Ευρωπαικής Ένωσης.
Παρόμοιες προβλέψεις είχαν γίνει για το ενδεχόμενο του BREXIT το οποίο ενώ επιβεβαιώθηκε επηρέασε τις αγορές μόνο για λίγες ώρες. Στην περίτπωση της εκλογής του Ντόναλντ Τράμπ η επίδραση κράτησε ακόμη λιγότερο από αυτή του BREXIT.
Πόσο βέβιαο είναι λοιπόν οτι οι αγορές θα αντιδράσουν βίαια και με διάρκεια στην περίπτωση της Ιταλίας;
Καθόλου, αλλά είναι πιθανό, διότι η Ιταλία σε αντίθεση με τη Βρετανία ή τις ΗΠΑ, βρίσκεται στην καρδιά της Ευρωπαικής Ένωσης. Είναι η τρίτη μεγαλύτερη οικονομία της Ευρώπης, είναι (θεωρητικά) αναπόσπαστο μέλος της, αν οι εξελίξεις οδηγήσουν την Ιταλία σε αντι - ευρωπαική κυβέρνηση και σε δημοψηφίσματα που αμφισβητούν την συμμετοχή της στην ΟΝΕ, τα πράγματα για την Ευρώπη θα είναι πολύ δύσκολα.
Η δεύτερη διαφοροποίηση της Ιταλίας από την περίπτωση των Άγγλων και των Αμερικανών, είναι οτι τώρα το πρόβλημα είναι πολύ συγκεκριμένο.
Οι ιταλικές τράπεζες χρειάζονται άμεσα ανακεφαλαιοποίηση, έχοντας κόκκινα δάνεια ύψους άνω των 300 δισ Ευρώ (επισήμως) και ανεπισήμως από 600 - 800 δισ Ευρώ.
Ο Ρέντσι προσέφερε μια σχετική σταθερότητα και θεωρούσε οτι οι Ιταλοί και οι ξένοι επενδυτές θα έβαζαν τα κεφάλαια τους για να καλύψουν τις κεφαλαιακές ανάγκες χωρίς να χρειαστεί να γίνει κούρεμα καταθέσεων (bail in). Η πολιτική αστάθεια όμως θα εμποδίσει τις ανακεφαλαιοποιήσεις των τραπεζών από ιδιώτες και ενδεχομένως κάποιες ιταλικές τράπεζες να οδηγηθούν σε κατάρρευση. Αυτό θα λειτουργήσει ώς ντόμινο για πολλές ευρωπαικές τράπεζες αφού όλες είναι συνδεδεμένες μεταξύ τους στην Ευρωαγορά. Για παράδειγμα η τέταρτη μεγαλύτερη γερμανική τράπεζα, η Hypovereinsbank είναι θυγατρική της μεγαλύτερης Ιταλικής, της Unicredit.
Αντέχει το Ευρωπαικό τραπεζικό σύστημα αυτή την πρόκληση;
Μπορεί ο Μάριο Ντράγκι και η ΕΚΤ να αντιμετωπίσουν αυτή την κρίση;
Είναι σε θέση οι Γερμανοί ηγέτες να αποδεχθούν την ανάγκη άμεσης αλλαγής της Ευρωπαικής οικονομικής πολιτικής και την χαλάρωση που απαιτεί για να μειωθούν οι επιπτώσεις της κρίσης;
Όλα αυτά είναι ερωτήματα που απασχολούν την Ευρώπη και τις αγορές αλλά και εμάς εδώ ιδιαίτερα.
Η Ελλάδα βρίσκεται επί επτά χρόνια στο επίκεντρο του ευρωπαικού ενδιαφέροντος. Τώρα το ενδιαφέρον μετατοπίζεται αναγκαστικά στην Ιταλία, λόγω μεγέθους. Ποιά θα είναι η στάση των Ευρωπαίων έναντι της Ελλάδας; Θα χαλαρώσουν και θα μας δώσουν γρήγορα και εύκολα την αξιολόγηση και τη ρύθμιση χρέους; Ή θα αδιαφορήσουν και θα μας πούν, έχουμε άλλα προβλήματα τώρα, συνεχίστε τις μεταρρυθμίσεις και βλέπουμε;
Η απάντηση σε αυτό το ερώτημα θα κρίνει και τις πολιτικές εξελίξεις στη χώρα αφού θα καθορίσει σε κάποιο μεγάλο βαθμό τις αποφάσεις της κυβέρνησης για εκλογές αλλά και ενδεχομένως για κάποια “ηρωική” έξοδο με δημοψήφισμα περί Δραχμής ή Ευρώ.
Η ελληνική κυβέρνηση καθυστερούσε τις διαπραγματεύσεις περιμένοντας το αποτέλεσμα του ιταλικού δημοψηφίσματος. Τώρα θα συμπεριφερθεί ανάλογα με τις προδοκίες της και τις εξελίξεις. Δεν ξέρουμε που θα οδηγήσει αυτό, αλλά σύντομα θα το διαπιστώσουμε.
Όλα θα κριθούν από την αντίδραση των αγορών, τις εξελίξεις στο τραπεζικό σύστημα και την ισοτιμία του Ευρώ.
Αυτή η κρίση μπορεί να περάσει εύκολα, ή μπορεί να οδηγήσει την Ευρώπη σε άλλες επιλογές.