Η αιτία της κρίσης είναι οτι κλωνίστηκε η εμπιστοσύνη των αγορών στις τράπεζες επειδή είχαν επενδύσει σε πολύ επικίνδυνα ομόλογα, τα λεγόμενα «τοξικά» τα οποία στηριζόντουσαν στην αγορά ακινήτων των ΗΠΑ ή μάλλον στην υπόθεση οτι οι τιμές των ακινήτων στις ΗΠΑ θα ανεβαίνουν διαρκώς.Η υπόθεση αυτή αποδείχθηκε τραγικά λανθασμένη, οι τιμές άρχισαν να πέφτουν και οι τράπεζες να κλονίζονται. Όταν πτώχευσαν οι πρώτες επενδυτικές τράπεζεςη έλλειψη εμπιστοσύνης κορυφώθηκε. Προκειμένου να αποφύγουν τα χειρότερα, οι κυβερνήσεις εγγυήθηκαν τις καταθέσεις και στη συνέχεια όλες τις διατραπεζικές συναλλαγές. Φραστηκά όλες οι κυβερνήσεις εγγυήθηκαν οτι θα διασώσουν τα τραπεζικά συστήματα των χωρών τους. Η εμπιστοσύνη όμως δεν έχει αποκατασταθεί ακόμη και αυτό ξεκινά απο τις τράπεζες.
Ο φόβος φυλάει τα έρημα
Οι τράπεζες είναι επιφυλακτικές στο να δανείσουν η μία την άλλη ακόμη και μετά απο όλες αυτές τις εγγυήσεις και αυτό γεννά υποψίες: Μήπως δεν ήταν μόνο τα subprimes το πρόβλημα; Μήπως είναι και οι πιστωτικές κάρτες που δεν πληρώνονται; Μήπως «σκάσουν» και όλα τα ομόλογα που έχουν φτιαχτεί με βάση τα χρέη των πιστωτικών καρτών και των καταναλωτικών δανείων; Εαν υπάρξει πρόβλημα σε αυτά τα δάνεια, τότε πράγματι δεν θα έχει άδικο όποιος σκεφτεί οτι καταρρέει - κυριολεκτικά αυτή τη φορά - το παγκόσμιο τραπεζικό σύστημα. Φυσικά κανείς δεν λέει σήμερα κάτι τέτοιο, αλλά ούτε για τα στεγαστικά των ΗΠΑ έλεγε κανείς κάτι μέχρι να σκάσουν. Αν αυτό συμβεί, δεν θα υπάρχει πουθενά καταφύγιο. Το χρήμα θα χάσει την αξία του και η μόνη αξία που θα υπάρχει θα είναι η στέγη και το φαγητό. Όμως αυτό είναι ενα σενάριο παρατραβηγμένο που καλύτερα να μη το εξετάσουμε. Εξάλλου σε αυτό το σενάριο δεν υπάρχει λύση.
Ας επιστρέψουμε λοιπόν σε πιο υγιείς σκέψεις που είναι οτι το σύστημα κάποια στιγμή θα ισορροπήσει και οι οικονομίες παρόλο που θα βρεθούν σε ύφεση θα λειτουργούν κανονικά. Εαν κάποιος πιστεύει σε αυτό το σενάριο σκέφτεται τι πρέπει να κάνει τώρα για να είναι πρώτον ασφαλής και δεύτερον κερδισμένος. Το να έχει κανείς τα χρήματα του σε προθεσμιακή κατάθεση είναι - σε αυτό το σενάριο - ασφαλής και σχετικά αποδοτική τοποθέτηση. Μέχρι να νοιώσουμε όλοι ασφαλείς. Μόλις εδραιωθεί η ασφάλεια οτι δηλαδή τα χρήματα δεν κινδυνεύουν εμφανίζεται ξανά και η απληστία η οποία προς το παρόν έχει λουφάξει στα βάθη της ψυχής μας. Και μόλις εμφανιστεί θα σκεφτούμε αυτό που λέει η δεύτερη παράγραφος αυτού του κειμένου, οτι δηλαδή « Είναι ευκαιρία που παρουσιάζεται μια φορά στη ζωή και αν παρουσιαστεί» και τότε πρέπει να αγοράσουμε μετοχές. Ποιές μετοχές όμως;
Τέσσερα κριτήρια για επιλογή μετοχών
Ας δεχτούμε λοιπόν (αυθαίρετα) οτι η κρίση θα περάσει και οτι οι οικονομίες σε κάποιους μήνες ή σε ενα, δυο ή τρία χρόνια, θα επανέλθουν σε αναπτυξιακούς ρυθμούς και ας ορίσουμε μερικά απλοικά χαρακτηριστικά που θα πρέπει να έχει η μετοχή την οποία θα αγοράσουμε:
Καταρχήν η μετοχή που θα αγοράσουμε πρέπει να αντιπροσωπεύει μια επιχείρηση που θα υπάρχει σε δυο τρία πέντε ή δέκα χρόνια απο σήμερα γιατί δεν ξέρουμε πόσος καιρός θα περάσει μέχρι να ξεπεραστεί η κρίση και να ξαναφτάσουν οι τιμές των μετοχών σε ψηλά επίπεδα.
Δεύτερον ο όγκος συναλλαγών της μετοχής αυτής πρέπει να είναι μεγάλος ώστε να μπορούμε να αγοράσουμε και να πουλήσουμε ανα πάσα στιγμή χωρίς να υπάρχει κίνδυνος «εγκλωβισμού».
Τρίτον, θα πρέπει η μετοχή να αντιπροσωπεύει μια εταιρία που θα πάει καλά - καλύτερα απο τις άλλες - όταν η λειτουργία της οικονομίας επανέλθει σε φυσιολογικούς ρυθμούς. Πρέπει δηλαδή να επιλέξουμε τον κλάδο στον οποίο θα επενδύσουμε.
Τέταρτον θα πρέπει αυτή να είναι μια μετοχή στην οποία επένδυαν μέχρι σήμερα οι μεγάλοι ξένοι θεσμικοί επενδυτές, διότι όταν και αν συνέλθουν πάλι στις ίδιες εταιρίες θα επενδύσουν οπότε θα ανεβάσουν ξανά τις τιμές των μετοχών τους.
Αυτά τα κριτήρια αρκούν για την επιλογή μετοχών. Το αν κάποιος θα επενδύσει τώρα ή αργότερα εξαρτάται αποκλειστικά απο την ψυχολογία του. Το αν θα κερδίσει ή οχι εξαρτάται απο π