Είτε μιλάει κανείς για το Brexit, είτε για το ό,τι συμβαίνει στην Ελλάδα, είτε για την κρίση στην Μέση Ανατολή, είτε για το δήθεν πραξικόπημα στην Τουρκία, όλα όσα ακούγονται από τους φορείς της όποιας επίσημης πολιτικής θέσης στην Ελλάδα και στο εξωτερικό είναι στην καλύτερη περίπτωση υποκριτικά και στην χειρότερη εκτός πραγματικότητας.

Όμως φαίνεται ότι κάτι δεν αλλάζει σε σχέση με το παρελθόν.

Αν θέλει κάποιος πραγματικά να σφυγμομετρήσει τις διαθέσεις και τις απόψεις των πολιτών, δεν έχει παρά να πιάσει συζήτηση με κάποιον μπαρμαν, κάποιον σερβιτόρο, ή ακόμη και κάποιον ταξιτζή. Εκεί ίσως να μην αντιληφθεί την «αλήθεια» και την πλήρη εικόνα, αλλά μάλλον θα πλησιάζει πολύ στο πώς την βλέπουν κάποιες μεγάλες ομάδες του πληθυσμού της χώρας, που έρχονται σε καθημερινή επαφή με εκπροσώπους πολλών κοινωνικών και οικονομικών τάξεων. Εστω κι αν τα όσα ακούγονται σε αυτές τις συζητήσεις εκφράζουν εν πολλοίς μύθους, συμπλέγματα, κίβδηλες θεωρίες και μανίες, είναι αντιπροσωπευτικά του πολιτκού κριτηρίου που πιθανώς κυριαρχεί.

Θα πρέπει δε να συνυπολογίσει κάποιος και μία άλλη παράμετρο: οι εργαζόμενοι σε αυτούς του κλάδους αποτελούν πλέον ένα μεγάλο τμήμα του ισχνού εργατικού δυναμικού της χώρας, καθώς πολλές άλλες δυνατότητες απασχόλησης δεν υπάρχουν. Και καλύπτουν ένα ηλιακιακό φάσμα δυναμικό, μεταξύ 19 και 30 ετών κατά κανόνα.

Το απόσταγμα από ένα «ρεπορτάζ» σε αυτούς τους χώρους τις τελευταίες ημέρες και εβδομάδες είναι έως ένα βαθμό αποκαλυπτικό και πάντως ενδιαφέρον.

Θα ακούσει κάποιος χωρίς πολλές παραλλαγές στις απόψεις, για παράδειγμα φράσεις σαν κι αυτές:

• «Ψήφισα ΣΥΡΙΖΑ, αλλά δεν θέλω πια να ακούω και να βλέπω τον Τσίπρα. Τέτοια κωλοτούμπα δεν την περίμενα».
• «Τον Κυριάκο δεν τον πιστεύω, δεν λέει τίποτε που να με αφορά»
• «Η Χρυσή Αυγή δεν είναι λύση, αλλά δεν έχω πρόβλημα να την ψηφίσω»
• «Δεν συμφωνώ με τους Χρυσαυγίτες, δεν μου αρέσει η βία και δεν θεωρώ ότι το πρόβλημα είναι να πλακώσουμε του Πακιστανούς. Αν είχε όμως η Χρυσή Αυγή πιο πολιτικές θέσεις και εκπροσώπηση από αξιόλογα πρόσωπα, νομίζω ότι θα ήταν λύση για την Ελλάδα».

Θα ακούσει όμως κάποιος και νέους μύθους, που μπορεί σύντομα να τους δούμε μπροστά μας. Όπως: «Ο Τσίπρας θα πάρει τα σπίτια από τους πλούσιους στους πλειστηριασμούς και θα τα δώσει στους φτωχούς»…

Υπό αυτούς τους όρους και συνθήκες καταλαβαίνει κανείς, πως η μεταστροφή στην ελληνική κοινωνία δεν είναι αυτή που νομίζουν όσοι επαναπαύονται στα σχήματα της αστικής δημοκρατίας και στις πολιτικές δυνάμεις που πολιτεύονται με τους όρους του παρελθόντος. Και ίσως θα πρέπει να προετοιμαζόμαστε για άλλη μία φορά για δυσάρεστες εκπλήξεις στις επόμενες εκλογές, τουλάχιστον σε ό,τι αφορά τις αντιδραστικές ψήφους, όπως είναι αυτές προς την Χρυσή Αυγή (αφού πλέον η ψήφος προς τον ΣΥΡΙΖΑ θα είναι απολύτως συστημική).

Οι συνθήκες που διαμορφώνονται στο γεωπολιτικό περιβάλλον της χώρας είναι σύνθετες και οι αντιδράσεις που προκαλούν στους πολίτες είναι μη γραμμικές. Τι θα συμβεί, φερ’ ειπείν, αν η κατάσταση στην Τουρκία επιτείνει (που θα το επιτείνει) το προσφυγικό πρόβλημα και στις ομάδες των προσφύγων προστεθούν δεκάδες χιλιάδες αντιφρονούντων με το καθεστώς Ερντογάν;

Τι θα συμβεί, επίσης, αν ο Σουλτάνος, απειλούμενος με διάλυση του κράτους της μεταοθωμανικής Τουρκίας δεχθεί πιέσεις εξ ανατολών, κινδυνεύσει να χάσει το Κουρδιστάν και στραφεί πλέον δυτικά, εξάγοντας κατά τον παραδοσιακό τρόπο την εσωτερική του κρίση στο Αιγαίο;

Η στάση των ελλήνων πολιτών σε τέτοια ενδεχόμενα είναι αδιόρατη και απρόβλεπτη αυτήν την στιγμή.

Όμως οι συζητήσεις στα μπαρ και τα εστιατόρια δείχνουν ότι οι αντιδράσεις δεν θα είναι ορθολογικές. Και δυστυχώς, οι συζητήσεις σε αυτούς τους χώρους μοιάζουν να είναι πολύ σοβαρότερες από τις αντίστοιχες στην Βουλή και στις τηλεοράσεις.