Ανάμεσα στα «μεγάλα λουκέτα» των τελευταίων μηνών συγκαταλέγονται ιστορικές επιχειρήσεις, όπως: το ξενοδοχείο «Athens Ledra», από το οποίο απολύθηκαν 150 εργαζόμενοι, η «ΠΥΡΣΟΣ Security Α.Ε.», από την οποία απολύθηκαν 800 εργαζόμενοι, η «Ηλεκτρονική Aθηνών», από την οποία απολύθηκαν  450 εργαζόμενοι, το ξενοδοχείο «Πεντελικόν», από το οποίο απολύθηκαν 120 εργαζόμενοι.

Το Μάιο υποχώρησε ο Δείκτης Οικονομικού Κλίματος στην Ελλάδα στις 89,7 μονάδες, από 90,3 μονάδες τον προηγούμενο μήνα, σύμφωνα με το Ινστιτούτο Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών.

Επιπλέον, ακόμα και οι πιο αισιόδοξες προβλέψεις, όπως αυτή του ΟΟΣΑ που προβλέπει μικρή μείωση του ΑΕΠ κατά 0,2% το 2016 και μικρή μείωση του ποσοστού ανεργίας κατά 0,8% για το 2017, γεννούν ανησυχία. Πρόκειται για ένα τεράστιο κοινωνικό βάρος μετά από 8 χρόνια σκληρής οικονομικής λιτότητας.

Αλλά και σε ευρωπαϊκό επίπεδο, ενώ οι κανόνες της Ευρώπης απαιτούν τα ελλείμματα του προϋπολογισμού να μην ξεπερνούν το 3% του εθνικού εισοδήματος, το ποσοστό της Ισπανίας είναι 5,1% και η Πορτογαλία είναι επίσης «παραβάτης», με έλλειμμα στο ποσοστό του 4,4%.

Επιπλέον, οι χώρες υποτίθεται, ότι πρέπει να διατηρούν το δημόσιο χρέος τους σε επίπεδα που δεν υπερβαίνουν το 60% του εισοδήματος. Από τα 28 κράτη μέλη της Ε.Ε., μόνο τρία έχουν συμμορφωθεί με συνέπεια και με τους δύο κανόνες. Προς το παρόν, εννέα χώρες υπόκεινται στις διατάξεις της λεγόμενης διαδικασίας υπερβολικού ελλείμματος, αν και η Κομισιόν συνέστησε η Κύπρος, η Ιρλανδία και η Σλοβενία να εξαιρεθούν λόγω καλής διαγωγής.

Θεωρητικά, μετά από αρκετούς γύρους προειδοποιήσεων και επιπλήξεων, αυτή η διαδικασία προβλέπει την επιβολή προστίμων ύψους έως και 0,2% του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος. Πρακτικά, η Ευρώπη όμως δεν τολμά και εύλογα γεννιούνται ερωτήματα. Ποιος ασχολείται τελικά με την πραγματική οικονομία των χωρών της ευρωζώνης; Τι νόημα έχει να τιμωρήσεις μία οικονομία, που ήδη αγωνίζεται και αιμορραγεί;

Όλες οι πιθανές απαντήσεις οδηγούν στο συμπέρασμα, ότι οι επιδιορθώσεις στο σημερινό ευρωπαϊκό οικονομικό μοντέλο δεν οδηγούν στην λύση των προβλημάτων αλλά στη διαιώνιση τους. Απαιτείται πλήρης επισκευή του δημοσιονομικού συστήματος και επανασχεδιασμός των βασικών αρχών, ώστε να δημιουργηθεί μία δημοσιονομική ένωση περιορισμένης μορφής για τις χώρες - μέλη της ευρωζώνης. Απαιτείται συγκεκριμένα:

Α) Τόνωση των δημόσιων επενδύσεων. Η ανάγκη είναι σαφής: οι καθαρές δημόσιες δαπάνες σε πολλές χώρες της Ε.Ε. ήταν σε χαμηλά επίπεδα επί χρόνια και ιδιαίτερα μετά την οικονομική κρίση, επομένως οι πρόσθετες επενδύσεις σε υποδομές θα δημιουργήσουν ζήτηση βραχυπρόθεσμα και θα τονώσουν την ανάπτυξη σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα.

Β) Πλήρης υποστήριξη των ιδιωτικών επενδύσεων με την επιτάχυνση των προσπαθειών για την ανάπτυξη μίας ολοκληρωμένης αγοράς κεφαλαίων και κυρίως μετοχών. Αυτός μπορεί να είναι ο καλύτερος τρόπος για να καταφέρει η Ε.Ε. να αντεπεξέλθει στους οικονομικούς κλυδωνισμούς και να ενθαρρύνει την ανάπτυξη στις πιο φτωχές χώρες της πιο αποτελεσματικά ακόμη και από μία λειτουργούσα δημοσιονομική ένωση. Αυτό απαιτεί μία πιο αποφασιστική επίθεση στα ρυθμιστικά εμπόδια της ενδοευρωπαϊκής ροής κεφαλαίων, την εναρμόνιση του πτωχευτικού δικαίου και την τραπεζική ένωση.

Ωστόσο, η Κομισιόν απ’ την πλευρά της, επισήμως, αναφέρεται στους υφιστάμενους κανόνες προϋπολογισμού ως τον "ακρογωνιαίο λίθο της οικονομικής διακυβέρνησης της Ε.Ε.”. Αυτά είναι ανοησίες, αφού οι κανόνες αυτοί δεν λειτουργούν. Μέχρι να διορθωθούν, όμως, ας μετακινηθεί η εστίαση αλλού: από τη λιτότητα και την αυτοσυγκράτηση στις επενδύσεις και την ανάπτυξη. Ποιος ξέρει; Το σωστό είδος δημόσιων επενδύσεων ίσως καταστήσει την Ε.Ε. πιο δημοφιλή.