Οι συνέπειες της οικονομικής κρίσης, όπως είναι η ανεργία, η επισφαλής απασχόληση, η μείωση του οικογενειακού εισοδήματος και οι περικοπές στο κράτος πρόνοιας, είναι παράγοντες που σαφώς ευθύνονται για την επιτάχυνση της δημογραφικής κατάρρευσης στη διάρκεια της τρέχουσας δεκαετίας. Κάτω από αυτές τις συνθήκες, όλο και λιγότεροι άνθρωποι αποφασίζουν να προχωρήσουν στη δημιουργία οικογένειας, ενώ όσοι διαθέτουν προσόντα και φιλοδοξίες, επιλέγουν τη λύση της μετανάστευσης.
Με βάση τα σημερινά δεδομένα, εκτιμάται από τους ειδικούς επιστήμονες ότι η πληθυσμιακή συρρίκνωση θα συνεχιστεί τα επόμενα χρόνια. Τα σχετικά σενάρια προβλέπουν ότι ως το 2035 η μείωση μπορεί να φθάσει μέχρι και τα 1,4 εκατομμύρια σε απόλυτες τιμές, ενώ για το 2050 η αναμενόμενη μείωση μπορεί να αγγίξει τα 2,4 εκατομμύρια. Ταυτόχρονα, αλλάζει και η ηλικιακή σύσταση του πληθυσμού, αφού υπολογίζεται ότι το 2035 το ποσοστό του πληθυσμού που θα ξεπερνά τα 65 έτη θα έχει αυξηθεί μέχρι και στο 27,9% από 20,9% σήμερα, ενώ το ποσοστό των ατόμων ηλικίας μεταξύ 15 και 64 ετών, θα μειωθεί στο 60% από 65% σήμερα.
Η συνεχής μείωση του πληθυσμού παραγωγικής ηλικίας και η δυσανάλογη αύξηση του ποσοστού των ηλικιωμένων δημιουργούν σοβαρούς κινδύνους για τη βιωσιμότητα του συνταξιοδοτικού συστήματος και του συστήματος υγείας, αλλά και για την ανάπτυξη της οικονομίας. Υπάρχει, επομένως, ανάγκη για δραστικές παρεμβάσεις, οι οποίες θα έχουν όχι μόνο επιδοματικό, αλλά κυρίως δομικό χαρακτήρα. Απαιτούνται, πράγματι, μέτρα για την οικονομική ενίσχυση της οικογένειας, με φορολογικές ελαφρύνσεις, με στοχευμένη επιδότηση συγκεκριμένων υπηρεσιών, αλλά και ουσιαστική βελτίωση της ποιότητας αυτών που παρέχονται από το κράτος, όπως είναι η υγεία και η παιδεία. Χρειάζονται, παράλληλα, πολιτικές για την απασχόληση, για την εναρμόνιση της οικογενειακής και επαγγελματικής ζωής, την προστασία της μητρότητας και της πατρότητας, την ενίσχυση του θεσμικού πλαισίου κατά των διακρίσεων στην εργασία, τη δημιουργία επαρκών δομών φιλοξενίας και φύλαξης παιδιών προσχολικής ηλικίας κ.ά. Χρειάζονται παρεμβάσεις στον τομέα της υγείας και της κοινωνικής πολιτικής, αλλά και η εφαρμογή μιας συγκροτημένης στρατηγικής για την ανάπτυξη, με κίνητρα για την παραμονή των νέων ανθρώπων στην Ελλάδα και μέτρα για την κοινωνική ένταξη των μεταναστών.
Για να μπορέσει να διατηρήσει η Ελλάδα θετικές προοπτικές ανάπτυξης στο μέλλον, απαιτείται ένα ολοκληρωμένο πλέγμα παρεμβάσεων, το οποίο θα ανακόψει τη συρρίκνωση και τη γήρανση του πληθυσμού της. Όσο καθυστερούμε, η κατάσταση θα είναι όλο και πιο δύσκολα αναστρέψιμη.