Ωστόσο, θα χρειαστεί χρόνος και μεγάλη προσπάθεια για να κλείσουν οι πληγές που άνοιξε η υγειονομική κρίση στην ελληνική οικονομία και κυρίως στις μικρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις, οι οποίες αποτελούν πάνω από το 95% του συνόλου των επιχειρήσεων στην Ελλάδα. Σήμερα, οι περισσότερες από αυτές τις επιχειρήσεις δίνουν μάχη επιβίωσης και για 200.000 από αυτές είναι ορατός ο κίνδυνος να μην ανοίξουν ξανά.

Από την πλευρά της κυβέρνησης, έχουν ληφθεί μέτρα για τη στήριξη του ιδιωτικού τομέα, ενώ και από την πλευρά του υπουργείου Ανάπτυξης υπάρχουν ευήκοα ώτα στις προτάσεις της επιχειρηματικότητας. Ωστόσο, αυτά αρκούν μόνο για να περιορίσουν το μέγεθος της καταστροφής που απειλεί τη μικρομεσαία επιχειρηματικότητα. Αυτό σημαίνει ότι είναι άμεση και επιτακτική ανάγκη, όσο διαρκεί το lockdown, να αυξηθούν και να διευρυνθούν οι παροχές προς τις επιχειρήσεις και τους εργαζόμενους και να αξιοποιηθούν στο έπακρο τα προγράμματα που υλοποιούνται σήμερα με πόρους του ΕΣΠΑ. Στο πλαίσιο αυτό, η κυβέρνηση οφείλει να λάβει γενναίες αποφάσεις, όπως το κούρεμα του χρέους των επιχειρήσεων που προκλήθηκε εξαιτίας των περιοριστικών μέτρων. Μέριμνα θα πρέπει να υπάρξει και για την ουσιαστική διευκόλυνση της αποπληρωμής των χρεών προς τις τράπεζες, ώστε να μην εγκλωβιστούν βιώσιμες επιχειρήσεις – αλλά και συνολικά η οικονομία – σε μια νέα γενιά μη εξυπηρετούμενων δανείων.

Κρίσιμο ζητούμενο στην προσπάθεια ανάκαμψης θα είναι βεβαίως και η ταχεία αξιοποίηση των κονδυλίων του Ταμείου Ανάκαμψης στο πλαίσιο ενός συνεκτικού σχεδίου για τη μετάβαση σε ένα νέο, βιώσιμο μοντέλο ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας. Στόχος είναι η κινητοποίηση δημοσίων και ιδιωτικών επενδύσεων για την επιτάχυνση του ψηφιακού μετασχηματισμού, για την ενθάρρυνση της επιχειρηματικής μεγέθυνσης, για την ενίσχυση της παραγωγικής βάσης της χώρας, για την ανάδειξη νέων δυναμικών κλάδων, αλλά και για την αναβάθμιση παραδοσιακών κλάδων, όπως η μεταποίηση και ο τουρισμός. Παράλληλα απαιτείται επιτάχυνση των απαραίτητων μεταρρυθμίσεων στη δημόσια διοίκηση, στη δικαιοσύνη, στην υγεία και στην παιδεία, στο ασφαλιστικό στην κοινωνική πολιτική, στη λειτουργία του ανταγωνισμού στις αγορές.

Μπορεί στο ξεκίνημα της νέας χρονιάς οι δυσκολίες να είναι ακόμη εδώ. Όμως, βλέποντας πλέον το φως στην άκρη του τούνελ, μπορούμε και πρέπει να διαμορφώσουμε συνθήκες ανάκαμψης για την επόμενη μέρα. Με σχέδιο και ομοψυχία, στηριζόμενη στις ικανότητες και το ταλέντο των ανθρώπων της, η Ελλάδα μπορεί και πάλι να τα καταφέρει.