Σύμφωνα με επίσημα στοιχεία του Υπουργείου Εργασίας το σύνολο των οφειλών προς τα ασφαλιστικά ταμεία αγγίζει τα 15 δισ. ευρώ, ενώ το σύνολο των οφειλετών κινείται στο ένα εκατομμύριο άτομα! Τελευταίες δημοσιεύσεις στον τύπο αναφέρουν πως στο ΙΚΑ υπάρχουν περ. 7,9 δισ. ευρώ ανεξόφλητων ασφαλιστικών εισφορών από “ενεργές επιχειρήσεις”, ενώ στον ΟΑΕΕ 5,9 δισ. ευρώ ―ποσό διόλου ευκαταφρόνητο. Ενώ όμως στην περίπτωση ΙΚΑ φαίνεται πως η αντιμετώπιση του προβλήματος κινείται εντός των ορίων της λογικής, δεν συμβαίνει το ίδιο με τον ΟΑΕΕ. Χωρίς μάλιστα να καταγράφεται έντονη αντίδραση από μέρους ή υπέρ των οφειλετών. Τι συμβαίνει;
Η αρχή έγινε χρόνια πριν, με βάση τη γνωστή πολιτική προσέγγιση “διαίρει και βασίλευε” οπότε, με κλασικά ενορχηστρωμένο τρόπο, επιχειρήθηκε να στοχοποιηθούν και να σπιλωθούν συλλήβδην όλοι οι ελεύθεροι επαγγελματίες ως κατ’εξοχήν “φοροφυγάδες”. Οι καμπάνιες του Υπουργείου Οικονομικών και τα αμφίβολης αποτελεσματικότητας μέτρα “συλλογής αποδείξεων” που έδιναν ψίχουλα έκπτωσης στους φορολογούμενους, συνέβαλλαν τα μάλα σ’ αυτή την θολή λασπολόγηση. Εκ των υστέρων, τόσο οι παλινωδίες των αρμοδίων ως προς την ισχύ και το περιεχόμενο του μέτρου των “αποδείξεων” όσο και η, μετά την έλευση της κρίσης, μετατόπιση του “διαίρε και βασίλευε” εκ των πραγμάτων μεταξύ Δημοσίων και Ιδιωτικών υπαλλήλων, τράβηξαν τα φώτα των προβολέων μακρυά απ’ τους Ελεύθερους Επαγγελματίες. Οι οποίοι, σήμερα, έφτασαν να αναμένουν τον τελικό, πραγματικό “θάνατό” τους στο σκοτάδι. Ελάχιστοι στην κεντρική πολιτική σκηνή μιλούν γι’ αυτούς, ουδείς τους υπερασπίζεται και, κυρίως, αλεπάλληλα κυβερνητικά μέτρα καρφώνουν διαδοχικά καρφιά στο ..φέρετρό τους.
Είναι γνωστή η υποβόσκουσα αντίληψη του κρατικού μηχανισμού για την επιχειρηματικότητα στην Ελλάδα: μίασμα. Όσες εξαγγελίες κι αν έχετε ακούσει περί ενίσχυσης της καινοτομίας, περί one-stop-shop, περί άρσης των εμποδίων για σύσταση εταιρίας και έναρξη επιτηδεύματος, περί αναπτυξιακών κινήτρων, νεανικής επιχειρηματικότητας, γυναικείας επιχειρηματικότητας κλπ κλπ, όλα προσκρούουν σε δεύτερο χρόνο, όταν οι κάμερες έχουν αποσυρθεί, όλα προσκρούουν σε πέτρινες, ακούνητες, αιώνιες γραφειοκρατικές δομές που δεν αλλάζουν, μόνο χειροτερεύουν. Πάνω στις οποίες “σπάνε τα μούτρα τους” όσοι κι όσες κάνουν το μοιραίο λάθος να πιστέψουν τα μεγάλα λόγια των πολιτικών.
Σήμερα, οι ανασφάλιστοι-“ασφαλισμένοι”, συνεχίζουν να υποβάλλονται σε ανελέητη καταδίωξη και να αντιμετωπίζονται σαν “πολίτες Β’ κατηγορίας” μέσα από δέσμες δήθεν μέτρων που λαμβάνουν οι αρμόδιοι “υπέρ” αυτών. Όπως συγκεκριμένα καταγγέλει η “ΔΡΑΣΗ” (μοναδικό κόμμα που, αν και εκτός Βουλής, σταθερά καυτηριάζει τις αυθαιρεσίες της κυβέρνησης που λειτουργούν εις βάρος της ελεύθερης αγοράς και της ανάπτυξης), η προτεινόμενη ρύθμιση με αλλαγή της συχνότητας καταβολής (!) των ασφαλιστικών εισφορών από διμηνιαία σε μηνιαία, μάλλον εμπαιγμός είναι, παρά λύση. Καθώς είναι σαφές ότι η συσώρευση χρεών των ασφαλισμένων οφείλεται σε αντικειμενική αδυναμία τους να καταβάλλουν τις εισφορές, μόνο η δημιουργία νέων, χαμηλών ασφαλιστικών κλάσεων, η αποδέσμευση της ασφαλιστικής ενημερότητας από την ύπαρξη χρεών για ένα εύλογο χρονικό διάστημα και η ταυτόχρονη λήψη γενναίων μέτρων για την επανομαλοποίηση της αγοράς (ώστε να μπορούν, επιτέλους, οι επαγγελματίες να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις τους) θα ήταν πραγματικές θετικές κινήσεις.
Παράλληλα, η Γενική Συνομοσπονδία Επαγγελματιών Βιοτεχνών Εμπόρων Ελλάδος (ΓΣΕΒΕΕ) προτείνει πάγωμα των υφιστάμενων οφειλών και κεφαλαιοποίησή τους μέχρι το 2016, οπότε (θεού και κρίσης επιτρεπόντων) οι οφειλέτες θα έχουν μεγαλύτερες πιθανότητες να τις αποπληρώσουν. Επιπλέον, η ΓΣΕΒΕΕ προτείνει προς το υπουργείο Εργασίας να αποδεσμευτεί η θεώρηση του Βιβλιαρίου Υγείας από την ασφαλιστική ενημερότητα. Το σημείο αυτό είναι ίσως και το σημαντικότερο ζήτημα ηθικής που τίθεται: οι αγανακτισμένοι ανασφάλιστοι-“ασφαλισμένοι” κατηγορούν τον ΟΑΕΕ για ανηθικότητα και κοινωνική αναλγησία, καθώς τη στιγμή που αρνείται να τους παρέχει ιατροφαρμακευτική κάλυψη (και τους απειλεί με κατασχέσεις), συνεχίζει ανελλιπώς να τους χρεώνει με εισφορές του κλάδου υγείας! Εϊναι χαρακτηριστικό ότι η αξιωματική αντιπολίτευση κατέθεσε επιτέλους μια Επερώτηση επί του θέματος μόλις πριν μια εβδομάδα, υιοθετώντας στην ουσία τις προτάσεις της ΓΣΕΒΕΕ!
Προτάσεις για μια ηθική και λογική επίλυση του οξύτατου προβλήματος συζητούνται, μα οι συζητήσεις δεν οδηγούν σε λύσεις. Φαίνεται πως τόσο η ηγεσία του Υπουργείου Εργασίας όσο και η Διοίκηση του ΟΑΕΕ είτε κωφεύουν είτε πέφτουν θύματα κακών συμβούλων. Ενώ λ.χ. η ΓΣΕΒΕΕ προτείνει δυνατότητα μεταφοράς των χρεών στο τέλος του ασφαλιστικού βίου, δυνατότητα επιλογής χαμηλότερης ασφαλιστικής κλάσης για κάποιο διάστημα και διευκόλυνση επανέναρξης πληρωμών με τις τρέχουσες οφειλές (κίνηση που υπολογίζεται να φέρει “πίσω” στον ΟΑΕΕ περίπου 200.000 ασφαλισμένους), η τελευταία Υπουργική απόφαση (Φ.80000/32195/364 στο προχθεσινό ΦΕΚ 2935/20-11-2013) περί “Διαχωρισμού άμεσα εισπράξιμων και επισφαλών οφειλών από το Κέντρο Είσπραξης Ασφαλιστικών Οφειλών” (το περίφημο Κ.Ε.Α.Ο.) μόνο ως απόλυτη κοροϊδία μπορεί να χαρακτηριστεί. Θα περίμενε κανείς οι χαρακτηριζόμενες ως επισφαλείς (μάλιστα στο ΦΕΚ περιγράφονται ως ανεπίδεκτες είσπραξης με μια σειρά κριτηρίων) να διαγράφονταν ―έστω υπό αυστηρές προϋποθέσεις, ιδίως όταν προσδιορίζεται από την Υπουργική Απόφαση ότι αφορούν ασφαλισμένους που έχουν αποβιώσει άνευ κληρονομιάς, ή κηρυχθεί σε πτώχευση ή είναι αγνώστου διαμονής αλλοδαποί ή ακόμα το χρέος τους είναι ΚΑΤΩ των 50 Ευρώ και δεν έχει εισπραχθεί για 10 έτη (!!!) ― ε, λοιπόν, όχι, τίποτα δεν παραγράφεται, ρητά μάλιστα ορίζεται ότι για δέκα έτη δεν χορηγούνται ασφαλιστικές ενημερότητες (σε ποιόν; στον νεκρό;) και δεσμεύονται όλοι οι “τραπεζικοί και επενδυτικοί λογαριασμοί” (του πτωχεύσαντος, ασφαλώς)… Κάποιοι εκθέτουν ανεπανόρθωτα τον Υπουργό “τους”…
Η επόμενη κίνηση του Υπουργείου Εργασίας, με νομοθέτημα το οποίο αναμενόταν να κατατεθεί προς συζήτηση και ψήφιση (πληροφόρηση της 22/11), “βαραίνει” ακόμα περισσότερο την ήδη τεταμένη κατάσταση, δίνοντας (σύμφωνα με δημοσιογραφικές πληροφορίες) το “πράσινο φως” στο ΚΕΑΟ να προχωρεί σε κατασχέσεις-εξπρές περιουσιακών στοιχείων για ασφαλιστικές οφειλές. Μέσω του διαδικτύου και των”κοινωνικών δικτύων” οργανώνονται ήδη μαζικές κινήσεις και αντιδράσεις στα απάνθρωπα σχέδια της Κυβέρνησης. Σε μια μακρά καμπάνια, το ΕΚΠΟΙΖΩ έχει συλλέξει σχεδόν 100.000 υπογραφές στήριξης της καμπάνιας του κατά των πλειστηριασμών των υπερχρεωμένων Ελλήνων. Η εξαιρετικά δραστήρια Ομάδα Ανασφάλιστων του ΟΑΕΕ στο Φέησμπουκ, με συντονιστές σε πολλές πόλεις της Ελλάδας, έχει ξεκινήσει μαζικές προσφυγές στο Συνήγορο του Πολίτη με ταυτόχρονη κατάθεση επιστολών στον ΟΑΕΕ, προσπαθώντας να στήσει νομικό μέτωπο αντίστασης στις διαφαινόμενες κατασχέσεις. Είναι φανερό όμως πως η αγανάκτηση των δοκιμαζόμενων “Ανασφάλιστων-Ασφαλισμένων” υπερισχύει, θέτοντας σε κίνδυνο την αγωνιστική δυναμική της συλλογικότητας που κατ’ αρχήν αναπτύσσεται. Μεμονωμένοι “ασφαλισμένοι” σχεδιάζουν ή και υλοποιούν ήδη άλλες προσφυγές στην Ελληνική και Ευρωπαϊκή Δικαιοσύνη.
Βεβαίως, το πρόβλημα δεν αφορά μόνο την αντικειμενική αδυναμία εκατοντάδων χιλιάδων ασφαλισμένων του ΟΑΕΕ να καταβάλλουν εμπρόθεσμα τις άκαμπτες εισφορές τους, αλλά κυρίως στη δραματική επιλεκτική μείωση της κρατικής χρηματοδότησης. Όπως συγκεκριμένα καταγγέλει η “ΔΡΑΣΗ”: “Η ανά συνταξιούχο συνεισφορά του κράτους στον ΟΑΕΕ (στο πλαίσιο της τριμερούς χρηματοδότησης) έπεσε από τα 4.000 Ευρώ που ήταν το 2012 στα 2.400 Ευρώ το 2103, ενώ η αντίστοιχη ανά συνταξιούχο επιχορήγηση σε προνομιούχα ταμεία όπως το ΤΑΠ-ΟΤΕ (που φιλοξενούν κομματικούς στρατούς), διατηρήθηκε στα 11.000 Ευρώ!” Είναι φανερό ότι πραγματική, βιώσιμη λύση θα δοθεί μόνο με λογική αντιμετώπιση του σημερινού χρέους, με ταυτόχρονο τέλος στις ποινικές διώξεις και τις κατασχέσεις, ενώ θεωρείται εκ των ουκ άνευ η άμεση ρύθμιση της κατάπτυστης τακτικής να “χρεώνονται οι ασφαλισμένοι που δεν έχουν πληρώσει τις εισφορές τους ιατροφαρμακευτική περίθαλψη που δεν τους παρέχεται.” Είναι ίσως μια μοναδική ευκαιρία να δείξει η Κυβέρνηση πως μπορεί να λειτουργήσει εντός της Λογικής και υπέρ της Κοινωνίας και της Αγοράς. Ειδικά όταν το ζήτημα αφορά τη λεγόμενη “ραχοκοκκαλιά” της Ελληνικής οικονομίας, τις μονάδες πάνω στις οποίες αναγκαστικά θα στηριχθεί η επιχειρούμενη αναπτυξιακή μεταστροφή.