Σύμφωνα με τις πλέον πρόσφατες μετρήσεις του Ευρωβαρόμετρου*, το ποσοστό των Ελλήνων οι οποίοι έχουν αρνητική εικόνα για την Ευρωπαϊκή Ένωση ανέρχεται σε 54% (ενώ ο μέσος όρος στην ΕΕ βρίσκεται στο 28%). Επιπλέον, οι Έλληνες είναι κατά 69% (!) απαισιόδοξοι όσον αφορά το μέλλον της ΕΕ και κατά 72% πεπεισμένοι ότι η ΕΕ έχει πάρει "λάθος δρόμο". Αυτά είναι τα υψηλότερα ποσοστά αρνητικών γνωμών στην ΕΕ και μάλιστα πολύ πάνω απ' τον ευρωπαϊκό μέσον όρο. Συγκρίνοντας τα παραπάνω με το γεγονός ότι, προ κρίσης, η Ελλάδα βρισκόταν σταθερά ανάμεσα στις χώρες με την θετικότερη εικόνα για την ΕΕ, η μεταστροφή φαντάζει περισσότερο εντυπωσιακή. Η ρητορική "για όλα φταίνε οι ξένοι" έχει μάλλον στρατοπεδεύσει μόνιμα στο συλλογικό ασυνείδητο. Αυτό πάντως δεν εξηγεί την ταυτόχρονη εκδήλωση εμπιστοσύνης στο Ευρωπαϊκό νόμισμα και την Ευρωζώνη: 62% των Ελλήνων τάσσονται υπέρ του Ευρώ (περισσότεροι απ' τον μέσο όρο της ΕΕ που είναι 52%). Ακόμη υψηλότερα είναι τα θετικά ποσοστά για μια κοινή ευρωπαϊκή εξωτερική πολιτική αλλά και μια κοινή πολιτική άμυνας.
Αυτή η αμφισημία των αριθμών δεν μπορεί παρά να οφείλεται σε ελλιπή ή λανθασμένη πληροφόρηση, σε συνδυασμό βέβαια με την "εν θερμώ" απόρριψη που εκφράζει ο μέσος πολίτης στις γενεσιουργές αιτίες των πολιτικών λιτότητας, όπως αυτές (συνήθως υπερτονιζόμενες) παρουσιάζονται συνθηματολογικά τόσο από τα ΜΜΕ όσο και από τις ηγεσίες όλων σχεδόν των αντιπολιτευόμενων ελληνικών κομμάτων. Η δεσπόζουσα θέση της Γερμανίας, με ξεκάθαρη γραμμή υπέρ της λιτότητας, μεταξύ των ευρωπαίων εταίρων μας, ήταν λογικό να συμπαρασύρει το σύνολο της ΕΕ σε αρνητικά πρόσημα εκτίμησης.
Η Κρίση δεν αφορούσε φυσικά (μόνο) την Ελλάδα: σήμερα μπορούμε με σχετική βεβαιότητα να επιμερίσουμε ευθύνες σε μακροχρόνιες συμπεριφορές εθνικών κυβερνήσεων αλλά και σε συγκεκριμένες επιλογές εθνικών και ευρωπαϊκών συλλογικών οργάνων. Επίσης, είναι σαφές ότι η Κρίση και οι επιπλοκές που παρουσιάστηκαν κατά την διαχείρισή της δεν αφορούν μόνο τους κυβερνώντες και το στενό περιβάλλον τους αλλά διαχέονται ευρύτατα, είτε δια της εκλογικής στήριξης έναντι κλιμακούμενων ανταλλαγμάτων είτε δια της σιωπηρής "μη αντίδρασης" καθ' όλη την περίοδο που προηγήθηκε.
Αυτό στην Ελλάδα εκφράστηκε, άκομψα και επιθετικά, ως "μαζί τα φάγαμε", γεγονός που δυσκόλεψε περαιτέρω την ολοκλήρωση της απαραίτητης αυτοκριτικής και του περάσματος σε φάση δημιουργικής αντίδρασης (όπως συνέβη λ.χ. στην Ιρλανδία που έχει ήδη εισέλθει σε μεταστροφή κλίματος και αναπτυξιακή πορεία). Όσον αφορά τις Ευρωεκλογές, το "κούμπωμα" αυτό τεράστιας μερίδας του πληθυσμού σε αντιευρωπαϊκή στάση έχει αποτρέψει την κατανόηση του σαφώς διαφορετικού χαρακτήρα τους σε σχέση με τις Εθνικές εκλογές, επιτρέποντας στην δημοψηφισματική ρητορική της μείζονος αντιπολίτευσης να υπερισχύσει. Δυστυχώς, το αποτέλεσμα των Ευρωεκλογών σε εθνική κλίμακα δεν καλείται να αποτυπώσει στιγμιαίους συσχετισμούς δυνάμεων ή απόδοσης εθνικών πολιτικών, αλλά είναι δεσμευτικό για την στάση της χώρας εντός της κεντρικής Ευρωπαϊκής πολιτικής σκηνής για την επόμενη πενταετία. Πρωτίστως δε, για πρώτη φορά φέτος, με την άμεση σύνδεσή του με την επιλογή του επόμενου Προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Οι Έλληνες πολίτες οφείλουν, στους εαυτούς τους και τις επόμενες γενιές, να προσεγγίσουν νηφάλια και με τη μέγιστη δυνατή πληροφόρηση το κεφάλαιο «Ευρωεκλογές 2014». Τα “ψηφαλάκια” και οι όποιοι πανηγυρισμοί μιας νίκης πρέπει να αναχθούν και να τοποθετηθούν στην πολιτική αρένα των Βρυξελλών -και όχι τόσο των Αθηνών.
*Ευρωβαρόμετρο: 6 στους 10 Ελληνες θέλουν το ευρώ όχι όμως την ΕΕ